وتەیەکە بەکار دێنرێ لەباتی وتەی بە (قەد)

مقابل

بەرانبەر لە باڵا یان لە کێشدا، هەمبەر، بارتەقا

بارتەقا، بەقەد، بەئەندازەی

نوه عمو

نەوەی برای باوک، نەوەی مام

آكل النبات. عاِشِب / گیاخۆر. رووەک خۆر.

إنسانٌ یَعیشُ علی الاطعمة النباتیة / مرۆڤی گۆشت نەخۆر. رووەک خۆر.

عالم النبات. مُخْتَصٌ بالنباتات / رووەکناس.

مَنْسوبٌ إلی النبات / پەیوەند بەڕوەکەوە.

یعیش علی النباتات / ڕووەکی. ڕووەک خۆر.

سِلك نباتی / ڕیشاڵ.

سَرَقَها. إغتَصَبَها / نوسوراو و بەرهەمی یەکێکی کەی داگیرکرد و کردیی بە هۆی خۆی.

پێ سەلماندنی باشترێتی.

هەم گوڵبەنی بێ خاری، هەم مەزرەعی ئەزهاری
هەم مەخزەنی ئەسراری، ئیثباتی مەزایا کچ

سەوزە. سەوزەوات. بەرەجاڕ.

تونی جاڵجاڵووکە

جاخ. تامان. چەپەر.

بۆ وشەی جیهاد ئەم پێناسانەی خوارەوە کراوە:
ــ شەڕ لەگەڵ کافرەکان لە پێناوی ئایین. لە قورئاندا زیاتر لەگەڵ وشەی قتال (کوشتار) بەکار براوە.
ــ قتال بۆ پشتیوانیکردن لە ئایین، کارێکی ڕەوایە.
ــ خەباتی موسوڵمانان لەگەڵ ئەجنەبی بەمەبەستی بانگهێشتنیان بۆ ئایینی ئیسلام یان بۆ پاڕاستنی سەربەخۆیی حکوومەتی ئیسلامی.
ــ لەخۆبووردن و کۆشش لەڕێی خوا.
لە ئایینی ئیسلامدا لەم وشە زاراوەگەلێکی دیکە دروست بووە:
جیهادی سەرەتایی: شەڕێک کە بەمەبەستی داکۆکیکردن نەبێت و لە شەڕێکی ئاسایی بچێت.
جیهادی بچووک: بە مانای شەڕ لەگەڵ کافرەکان.
جیهادی مەزن: بە واتای شەڕی گەورە کە شەڕی ئینسانە لەگەڵ نەفس (دەروون)ی خۆی بۆ چاکسازی و پاراستنی خۆی.
جیهادی بانگهێشتن: ئەم جیهادە جۆرە شەڕێکە بەمەبەستی بڵاوکردنەوە و پەرەپێدان بە دیانەتی ئیسلام.

جهاد

Jihad (holy war)

مبارز
کارگر

کارکەر
بە کۆششت

کارکەر،بەکۆشش.

هەوڵ وتەقەلادان.

پەکخەر،پەک تێخەر.-ی:پەکخستن.

خەباتۆ،(باک.)کارکەر.

مبارزه طبقاتی

Class struggle

بە باوەڕی مارکسییەکان خەباتێکە کە بەشێوازی جۆراوجۆر و لە ئاستی سیاسی و ئابووری و ئایدیۆلۆجیک، لەنێوان دوو چینی زۆردار و زۆرلێکراو لە گۆڕێ دایە و بەردەوام بەرژەوەندییەکانی ئەم دوو چینە خەسڵەتێکی شەڕەنگێزانەیان هەیە. بەپێی ئەم ڕێبازە هەر شۆڕشێک کە هەڵگری خەباتی چینایەتی نەبێت، پووچەڵە. مارکس و ئنگڵس لە بەیاننامەکەی حیزبی کۆمۆنیست دەڵێن: «مێژووی هەموو ئەو کۆمەڵگە ئینسانییانەی کە تا ئیستا سەریان هەڵداوە، مێژووی خەباتی چینایەتی بووە. مرۆڤی سەربەست و کۆیلە، پیاوماقووڵ و ڕەشۆکی، ئاغا و ڕەعیەت، کرێکار و خاوەنکار، خۆلاسە، ستەمکار و ستەملێکراو هەمیشەی خوایی لە بەرانبەر یەکتردا وەستاون و تووشی شەڕ هاتوون» . خەباتی چینایەتی دەکرێ شێوازی قانوونی یا ناقانوونی، ئاشتیئامێز یان شەڕەنگێزانە بە خۆیەوە بگرێت. بەپێی ڕێبازی مەتریالیزمی مێژوویی، تا ئەو کاتەی کۆمەڵگەی ئینسانی نەگەیشتۆتە ئاستی کۆمۆنیزم و کۆمەڵگەی بەدەر لە چینایەتی بەدی نەهاتووە، لەنێوان هەموو چینەکان کێشمەکێش و مشتومڕ بەردەوام دەبێت.

کەوتنی خەمبا بۆ ناو جەستەی ئادەمی