تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اولی
[ع - ل ]
(ئولا - ula)
یەکەم (بۆ مێ).
ئولیگارکی اولیگارشی
لە زمانی یۆنانیدا بە مانای حکوومەتی گرووپێکی بچووکە. بە واتایەکی دیکە، دەسەڵاتدارێتی گرووپێکی بچووکە بە سەر دەوڵەت بێئەوەی زۆرینەی خەڵک، بەسەریا چاودێریی بکات. ئەم زاراوە زۆرتر بۆ کەمینەیەکی دەسەڵاتدار بە کار دەبرێت کە دەسەڵاتی دەوڵەت ئەخەنە خزمەت بەرژەوەندی و قازانجی خۆیان و زۆرینەی نەیارانیش سەرکوت دەکەن.
فەرمانکردنی گرووپێکی بچووک بە سەر ڕێکخراوە و دەزگە کۆمەڵایەتییەکانی دیکە وەکوو ڕێکخراوە ئایینی و کرێکاری و حیزبییەکانیش، پێی دەگوترێ ئولیگارکی. لەسەردەمی «پلاتۆ»وە، ئولیگارکی لە بەرانبەر ئۆتۆکراسی*و دیموکراسی، ڕاوەستاوە. بە ڕای «پلاتۆ»، ئولیگارکی جۆرە حکوومەتێکی گەندەڵە کە لە ئاریستۆکراسییەوە سەرچاوە ئەگرێ بە هەمان شێوە کە ستەمکاری، پاشایەتی گەندەڵ دەکات، هەرکی بە هەرکیش، دیمکراسی بەرەو گەندەڵی دەبات.
بیرمەندانی هاوچەرخ، سەرنجێکی زۆریان داوەتە ئولیگارکی و هەندێکیان بە ناچار زۆربەی حکوومەتەکان بە ئولیگارکی لە قەڵەم دەدەن. ئەمانە پێیان وایە کە ناکرێ حکوومەتەکان بە دوو جۆری تاکەکەسی و کۆمەڵەکی دابەش بکرێت چونکە کۆمەڵ یان خەڵک هەرگیز حکوومەت بە دەستەوە ناگرن و کرداری ڕاستەقینەی حکوومەت، هەمیشە بە دەست گرووپێکی بچووکەوەیە و تەنیا جۆری پێوەندی ئەم گرووپە لەگەڵ کۆمەڵگە و سنووری بەرپرسیارییەتی چێ دەکرێ.
ئەپارتهایت: بڕوانە جیاوازی ڕەگەزایەتی.
ئولیگارکی اولیگارشی
گروه سالاری
ئولیگارکی اولیگارشی
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اولیاء
[ع - ا ]
(ئەولیاء - ewlya’)
خاوەنان، خودانێن.
ئاولیخو
(؟)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اساطیر الاولین
[ع - ا ]
(ئەساتیرول ئەڤەلین - esatîrul evelîn)
ئەفسانەیی پێشینیان.
خاولیچ
سستەپەلە،تەمبەڵ،تەپ لە ووتە وکاردا.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
لیپاولیپ
دەفرێکە کە پڕ بێ لە شتێک تا لێواری
لیپاولیپ
پڕ و داماڵ، سەرڕێژ
لیپاولیپ
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ماکیاولیسم
[ا.فر ]
(ماکیاڤیلیسم - makzvilîsm)
میکاڤیلیزم، سیاسەتێکە دوور لە دەر رێسایەکی ئەخلاقی و لە رای مەبەستدا هەر ناڕەوایەکە بەڕەوا دەزانێ، دامەزرێنەری ئرم رێبازە نووسەرو سیاسەتوانی ئیتالیایی میکاڤیلییە ١٤٦٩ - ١٥٢٧ کتێبێکی لەو بارەیە نووسیوە..
کشمیشی کاولیان
مویزک، دبق
کشمیشی کاولیان
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
خاولی
جۆرە تەنراوێکی نەرم و شلی تووکنی پەموویینە مەردووم خۆی پێ وشک دەکاتەوە
خاولی
حوله
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
زاولی
[ص. ن ]
(زاڤلی - zavulî)
خه ڵکی زابول، زابولی، ئاهه نگێکی کۆنی مۆسیقای ئیرانییه.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
چاولی
[ا ]
(چاڤولی - çavulî)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کاولی
کاولی
خێڵاتێکی کۆچەری گەڕیدەن
کاولی