تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
او
[ا ]
(ئاڤ - av)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
او
[په - ا ]
(ئو - u)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
در اوردن
[مص. م ]
(دەرئافەردەن - der averden)
دەرهینان، داخل کردن، درو کردن.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
در اویختن
[مص.ل.م ]
(ده ئاقیختەن - der avixten)
هەلواسین، توره کردن.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
درد اور
[ص. فا ]
(دەرد ئافەر - derd aver)
ئازارهین، مایه ی ئازار.
ئولیگارکی اولیگارشی
لە زمانی یۆنانیدا بە مانای حکوومەتی گرووپێکی بچووکە. بە واتایەکی دیکە، دەسەڵاتدارێتی گرووپێکی بچووکە بە سەر دەوڵەت بێئەوەی زۆرینەی خەڵک، بەسەریا چاودێریی بکات. ئەم زاراوە زۆرتر بۆ کەمینەیەکی دەسەڵاتدار بە کار دەبرێت کە دەسەڵاتی دەوڵەت ئەخەنە خزمەت بەرژەوەندی و قازانجی خۆیان و زۆرینەی نەیارانیش سەرکوت دەکەن.
فەرمانکردنی گرووپێکی بچووک بە سەر ڕێکخراوە و دەزگە کۆمەڵایەتییەکانی دیکە وەکوو ڕێکخراوە ئایینی و کرێکاری و حیزبییەکانیش، پێی دەگوترێ ئولیگارکی. لەسەردەمی «پلاتۆ»وە، ئولیگارکی لە بەرانبەر ئۆتۆکراسی*و دیموکراسی، ڕاوەستاوە. بە ڕای «پلاتۆ»، ئولیگارکی جۆرە حکوومەتێکی گەندەڵە کە لە ئاریستۆکراسییەوە سەرچاوە ئەگرێ بە هەمان شێوە کە ستەمکاری، پاشایەتی گەندەڵ دەکات، هەرکی بە هەرکیش، دیمکراسی بەرەو گەندەڵی دەبات.
بیرمەندانی هاوچەرخ، سەرنجێکی زۆریان داوەتە ئولیگارکی و هەندێکیان بە ناچار زۆربەی حکوومەتەکان بە ئولیگارکی لە قەڵەم دەدەن. ئەمانە پێیان وایە کە ناکرێ حکوومەتەکان بە دوو جۆری تاکەکەسی و کۆمەڵەکی دابەش بکرێت چونکە کۆمەڵ یان خەڵک هەرگیز حکوومەت بە دەستەوە ناگرن و کرداری ڕاستەقینەی حکوومەت، هەمیشە بە دەست گرووپێکی بچووکەوەیە و تەنیا جۆری پێوەندی ئەم گرووپە لەگەڵ کۆمەڵگە و سنووری بەرپرسیارییەتی چێ دەکرێ.
ئەپارتهایت: بڕوانە جیاوازی ڕەگەزایەتی.
ئولیگارکی اولیگارشی
گروه سالاری
ئولیگارکی اولیگارشی
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ابن اوی
[ا ]
(ئیبن ئاڤا - ibin ava)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اسید اوریک
( (ئەسید یوریک - esidyurîk))
یوریا.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اغر، اوغور
[تر - ا ]
(ئوغور - uxur)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
الکا، اولکا، اولکە
[ا ]
(ئەلکا، ئولکا، ئولکە - ulka)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
انبیاء اولو العزم
[ا ]
(ئەنبیائی ئولول ئەزم - enbîya’ iululezim)
پەیامبەرانی نێردراو، ئەو پێغەمبەرانەی کە خودان کتێب و شەریعەتی سەربەخۆبوونە.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اوا
[ا ]
(ئاڤا - ava)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اوا
[ا ]
(ئاڤا - ava)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اوائل
[ع - ص ]
(ئەڤائیل - eva’il)
یەکەمەکان.
سەرچاوە: نالی
اواتە
بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا گریان دادی کەس نادا. ئەمە دنیایە، جاری وا هەیە شایی و زەماوەندە و جاری واش هەیە شین و شەپۆڕە. یاخود جاری وا هەیە جلی سووری دڵخۆشیی لەبەردایە و جاری واش هەیە جلی شینی ئازیەتباری ئەپۆشێ. ژیان و مردن بە دەست خوایە، کەس لێی ناپرسێتەوە کێ ژیا و کێ مرد و کێ لەکیس چوو!

لاکین ئەمە دونیایە، گەهێ سوورە، گەهێ شین
لایُسألُ مَن عاشَ، وَ مَن مات، و مَن فات؟!
سەرچاوە: نالی
اواتە
تکای دووهەمم ئەوەیە لەو کاتەدا کە لە کەندڕی ناو قەبرەکەمدا ڕام ئەکێشن و تەلەبەرد و لاپاڵی دەرگای ئەلحەدەکەیدا هەڵئەسپێرن و قەبرەکەم ئەبێ بە دووکان بۆم و تەلەبەردەکان ئەبن بە زەنبیلەی بەدیوارەوە شۆڕکراوەی دووکانی عەتار و، تەنگانە ئاوا ئەبێ کەوا لەو شوێنە تەنگەدا پیاوی چاک بم یا پیاوی خراپ بم، فریشتەی پرسیاری تایبەتیی دێنە سەرم، ئا لەو شوێنەدا کە یەکەم گوزەری پەڕینەوەیە سا بۆ بەهەشت یا بۆ دۆزەخ، یارمەتیت زوو بگاتە فریام و، لە سایەی تۆوە زمانم زوو بپشکوێ و وەڵامی فریشتەی پرسیارم پێ بدرێتەوە.

ئیمدادی فەتحی بابی زوبانم بە فەضڵی تۆ
زوو بێ، کە ئەووەلین گوزەری پرد و مەعبەرە
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اواخ
[ا ]
(ئاڤاخ - avax)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اواخر
[ع - ص ]
(ئەڤاخیر - evaxir)
کۆتاییەکان، دوامینەکان، بنەتایەکان.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اوار
[ا - ص ]
(ئاڤار - avar)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اوار
[ا ]
(ئوڤار - uvar)