تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئاشپەزخانە
مووبەق، کارخانە، متبەخ، جێگەی شیولێنان
ئاشپەزخانە
«نتـ.» «مکـ.» ئەو ژوورەیە لە ماڵان بۆ چێشت لێنان تەرخان دەکرێ و کەل و پەلی چێشت لێنان و قاپ و قاچاغیشی تێدا دادەنرێ. * «سیمـ.» مووبەق.
ئاشپەزخانە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاغایانە
شتێکە کۆ دەکرێتەوە بۆ ئاغا
ئاغایانە
[[ ئاغا + ئانه‌ ]]
١- «نتــ» باجێکه، دەرەبەگ و خاوەن مڵک لە ناوچەیەکدا کە خۆیان مڵکیان تێدا نەبێ بەڵام دەستیان بەسەر مەڵبەندەکەدا بڕوا، لە جووتێرەکان و خەڵکی لا دێی دەستێنین. ٢- «ستــ» ئەوەی لە ئاغا دەوەشێتەوه، کارێکی بۆ ئەوە ببێ بۆ ئاغا بکرێ یا هەر یاغا بیکەن.: ئەم فێز و ئیفادەی ئاغایانە بۆ تۆ نەهاتووە. ڕاوێکی ئاغایانەمان کرد. ٣- «بنتـ» بە شێوەی ئاغایان، وەکوو گەورە پیاوان، وێنەی جوامێران.: ئاغایانە وازمان لێ بێنە. ئاغایانە دانیشە.
ئاغایانە
چەشنی ئاغایان، بەگانە، گەورانە، ئاغایی، وەکوو ئاغایان. چتێکیشە بۆ ئاغایان کۆکرێتەوە، سەرانە
ئاقڵانە
[[ ئاقڵ٢+ ئانه‌١ ]]
«عا. کو.»، «بنتـ.» بە شێوەی یەکێکی عاقڵ، وەکوو کەسێکی تێگەییشتوو: هەرچی پێی بسپێرن ئاقڵانە ڕایدەپەڕێنێ، ئەم کارە ئاقڵانەیە لە دەست هەموو کەس نایێ، خۆ دنیا خرا نابێ جارێک ئاقڵانە بجوڵێتەوە.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئالانە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئالانە
هێلانەی شاهێن ، خوێندنی کەڵەباب
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئالانە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئامان لەرزانە
بەستەیەکی کوردییە
ئامان لەرزانە
«نتـ.» هەوایەکی کلاسیکی گۆرانی کوردییە.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئامدانە
تسادف ، قزا، بەڕێکەوت
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئانە
دایک (د)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئانە
دەبێ بە پیتی پاڵدان (نسبە) لە جێگایەکدا کە ببێ بە (موزافو الیە) لەگەڵ ئەو ناوەی کە پێوەی نووساوە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئانە
ئەوە (ه)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئانە
پیتێکە بەهەر ناوێکەوە بنرێ دەیکا بە (مۆشەببەهۆنبێە)
ئانە
هۆوە، ئەوە، هێمای دوور
پاشگری بە واتا شیاو: پیاوانە، ژنانە، شیاوی پیاوان، شیاوی ژنان
پووڵێکی هیندستانە
دایک
ئانە
[[٢- ئان/١ + ه‌ ــ ئه‌/١]]
«پبـ.» ١- بە دوای «ناو» و «سفەت» ەوە دەنووسێ و دەیانکا بە «قەید» و مانای «جۆری، بە شێوەی، وەکوو، وێنه، لە کاتی و لە وەختی» یان لێ زیاد دەکا.: ئازایانه، پاڵەوانانه، پیاوانه، مەردانه، مەستانە. ٢- بە دوای ناوەوە دەنووسێ و ناوێکی تازەی لێ دروست دەکا، بۆ «کرێ» و هەقی ئیش و... کە بدرێ بە کەسێ.: جێژنانه، ڕۆژانە «هەقی کاری ڕۆژێکی کرێکار»، سەرقەڵەمانە، مانگانە «مەعاشی مانگێکی کەسێ»، کاڵەدڕانە. ٣- بە دوای «ناو» ەوە دەلکێ و دەیکا بە ناوێکی تازە بۆ کۆمەڵێ لەو باج و پیتاکانەی دەربەگەکانی کوردستان لە جووت بەندە و مسکێنانی دەستێنن.: پووشانه، ڕۆنانه، سوورانه، فڕووجانه، مڵکانە. ٤- بە دوای «ناو» ەوە دەلکێ و دەیکا بە «سفەت» .: ئازایەنه، پیاوانە. تێبــ. ــ فەرقی «قەید» و «سفەت» کە بەم پاشبەندە دروست دەبن بەندە بە جێگا ی دە کارکردنی وشە تازەکەوە.