تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 4435
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
ئیمالە فەرەنگی
محقنە.
وێنە
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیمپڕیالیزم
[[فرەنسی: ئیمپڕیالیسم]]
(نا.) سیاسەتی دەوڵەتانی گەورەی
گەشە
کردووە، ئامانجی
داگیر
کردنی وڵاتانی
پاشکەوتە
و پەرەپێدانی
هەموو
چەشنە دەسەڵاتێکتی خۆیانە
لەوان
وڵاتانەدا. تێبــ.-
ئەم
جۆرە وشانە
بە
پێی
جۆری
بیر
کردنەوە
و
بیر
و
باوەڕی
سیاسی
لە
لای
خەلکی جووربەجوور مەعنایان
کەم
و
زۆر
دەگۆڕێ. مارکسیستەکان
لە
هەموو
کەس
زیاتر
سەر
و کاریان
دەگەڵ
ئەم
چەشنە وشانە
هەیە
و بەکاریان دێنن،
لە
هەموو
کەسیش زیاتر
بە
تان
و پۆیاندا دەچنە
خوار
و ڕوونیان دەکەنەوە. (لێنین)
لەم
بابەتەوە
زۆر
دوور
و
درێژ
دواوە
دەڵێ: ((ئیمڕیالیزم بەرزترین قۆناغی سەرمایەدارییە)) و کتێبــ.ێکیشی
هەر
بەو
ناوە
نووسیوە و
ئیمپڕیالیزم
بەو
جۆرە
کورت
دەکاتەوە: ((... ئیمپریالیزم سەرمایەدارییە وەزتێکی دەگاتە ڕادەیەکی (تەتوور)
کە
لە
سایەدا دەسەڵاتی (ئیحتیکارات) و (سەرمایەی
ماڵی
)
دروست
بووە
و ناردنە دەرەوەی
سەرمایە
ئەهمیەتێکی
زۆری
پەیدا
کردووە و
دابەش
کردنی
دنیا
لە
نێوان
(تروست)ەکانی عالەمی
دەسی
پێکردووە و
دابەش
کردنی
گشت
وڵاتانی
جیهان
لە
نێوان
دەوڵەتە
زلە
سەرمایەدارەکان بڕاوەتەوە...))، ( لێنین، هەڵبژاردەکان ((
ئیمپڕیالیزم
بەرزترین قۆناغەکانی سرمایەداری))، بەرگی ١، بەشی ٢، چاپی مۆسکۆ (عەرەبی) ل- ٣٩٢).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیمپڕیالیست
[[فرەنسی]]
(س.) کەسێک
یا
هەیئەتێ
یا
دەوڵەتێکی سیاسەتی
ئیمپڕیالیستی
پەیڕەوی
بکا
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیمپڕیالیستی
[[ئیمپڕیالیست + ئی]]
(ست.)
هەر
کارێ
یا
شتێ
پێوەندی
بە
ئیمپڕیالیزمەوە هەبێ. پیلانێکی
ئیمپڕیالیستی
لە
کارایە.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ئینتەرناسیۆنال سۆسیالیست
لە
ساڵی 1923
لە
پاشماوەی حیزبە سوسیال دیموکراتەکانی ئەندامی ئینتەرناسیۆنالی
دووهەم
،
سەر
لە
نوێ
دامەزرایەوە
کەچی
پاش
گەیشتن
بە
دەسەڵات
لە
ئەورووپادا ئەمانیش دەستیان
لە
کار
کێشایەوە.
ئینجا
ئینتەرناسیۆنال
سۆسیالیست
لە
ساڵی 1951
لە
فرانکفۆرت دامەزرا،
بەڵام
ناوەندەکەی لەندەن
بوو
کە
نزیکەی
پەنجا
حیزبی سۆشیالیستی نەرمڕەو و
لایەنگری
پەرلەمان
و ڕیفۆرمخواز و دیموکراسیخواز تێیدا
بوون
بە
ئەندام
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
ئینتەرناسیۆنال سۆسیالیست
بین
الملل
سوسیالیست
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
ئینتەرناسیۆنال سۆسیالیست
International
socialist
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ئینتەرناسیۆنالیزم
ئەم
زاراوە
مانایەکی مژاوی
هەیە
و
لە
زۆر
شوێندا
بەکار
هاتووە.
بەڵام
مانا
گشتییەکەی
ئەو
بڕوا
و سیاسەتانە لەخۆئەگرێ
کە
جەخت
ئەکا
لەسەر
بەرژەوەندی
هاوبەشی
نەتەوەکان و
لەگەڵ
ناسیۆنالیزمی شەڕەنگێزدا
دژایەتی
دەکات. ئینتەرناسیۆناڵیستەکان دەخوازن
ئەگەر
نێوان
دەوڵەتەکان
هاوکاری
ئاشتیخوازانە
لە
ئارادا نەبێت، لانیکەم لەنێوان نەتەوەکاندا ببێت.
بەم
پێیە
ئینتەرناسیۆنالیزم
، بریتییە لەوەیکە
هەر
تاکێک گرێدراوی کۆمەڵگەیەکی جیهانییە و
ئەو
نەتەوەش
کە
ئاخێزگەی
لە
ئەژمار
دێت
،
دەبێ
بە
ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی جیهانییەوە
پەیوەست
بێت…
ئەم
ڕێبازە
لەگەڵ
«
جیهان
نیشتمانی»دا
یەک
ناگرێتەوە
چونکە
ئینتەرناسیۆنالیزم
ناخوازێ
تاک
لە
نەتەوە
یان
دەوڵەتەکەی
خۆی
دابڕێ
بەڵکوو
دەخوازێ پێوەندییەکی
زۆرتر
لەنێوان
تاک
و نەتەوەکانی دیکەی جیهاندا بکرێتەوە.
ناسیۆنالیزمی نەرمڕەو
لەگەڵ
ئینتەرناسیۆنالیزمدا وانییە هەڵنەکەن
بەڵام
ناسیۆنالیزمی توندڕەو دژییەتی.
بۆ
وێنە
نازیسم
و
فاشیزم
بە
ڕێبازی نەژادپەرستی و خۆبەزلزانی
بە
سەر
نەتەوەکانی دیکەدا بوونە دوژمنانی
سەرسەختی
ئینتەرناسیۆنالیزم
.
مارکسیزم
بۆچوونێکی
تایبەتی
لە
ئینتەرناسیۆنالیزم
بڵاو
کردۆتەوە. بەڕای «مارکس»،
بۆرژوازی
بە
یارمەتی
مەکینە
و دانوستانی جیهانی
ئازاد
، سنوورە نەتەوەییەکانی بەزاندووە و سیستەمێکی
ئابووری
جیهانی پێکهێناوە
کە
لەنێو
چینی
هەژاران
بە
تایبەت
پرۆلتاریای وەڵاتان، یەکگرتووییەکی جیهانی
ساز
کردووە
کە
لە
زاراوەدا پێی دەگوترێ «ئینتەرناسیۆنالیزمی پڕۆلتاری».
ئەم
ڕەوتە شۆڕشێکی سەرانسەری
لە
جیهاندا بەدژی
بورژوازی
پێک
دێنێت
کە
سەرەنجام
کۆمەڵگەیەکی سوسیاڵیستی جیهانی دائەمەزرێنێ.
بۆیە
مارکسییەکان بڕوایان
هەیە
بە
یەکگرتنی هەژارانی
جیهان
و دروشمە بەناوبانگەکەشیان ئەمەیە: «زەحمەتکێشانی
جیهان
،
یەک
بگرن!
یەک
بگرن!»
دوای پێکهاتنی
یەکیەتی
سۆڤییەت،
بە
تایبەت
لەسەردەمی «ستالین»دا
ئەم
وەڵاتە بانگەشەی
ئەوەی
دەکرد
کە
ناوەندی
ئینتەرناسیۆنالیزمی پڕۆلتارییە. «ستالین»،
لە
شرۆڤەیەکی ئینتەرناسیۆنالیزمی پڕۆلتارییدا
ئەم
ڕێبازە
بە
هەڵقوڵاوی
یەکیەتی
سۆڤیەت دەزانی (بڕوانە
ستالینخوازی
) .
ئینتەرناسیۆنالیزمی پرۆلتاریی: بڕوانە
ئینتەرناسیۆنالیزم
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
ئینتەرناسیۆنالیزم
انترناسیونالیسم
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
ئینتەرناسیۆنالیزم
Internationalism
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
ئەسپ تالیم دان
وردادن،
سواری
آموختن.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
ئەسپ تالیم دان
فەنتازی
،
سواری
فێکردن. [ڕاهێنانی ئەسپ]
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
ئەسپ تالیم دان
ریاضة، ترویض، خزو، خیالة،
خول
،
اذلال
، (تطبیع).
ئەسپ
تالین دەر=سوارخاس
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئەلالەت
دەستە
،
کۆمەڵە
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
ئەهالی
اهالی
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
ئەهالی
خەڵکی
ئاوایی
تێکڕا:
کوێخا
بە
ئەهالی
گۆندی ڕاگەیاند بچنەبێگار
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەهالی
[[=عا.: ئەهالی (ئەهل)]]
(نا.) ١-
هەموو
دانیشتوانی ئاوەدانیەک. ئەهالییەکەی
لێمان
کۆبوونەوە
، هەریەکەی
سەت
پرسیاری
لێ
دەکردین. ((
ئەو
شاهی
ماهی
میسرە
ئەهالی
لە
ڕێی سجوود)) ((
قورئان
دەڵێ
کر
بەندە
ئەو
،
ئەم
بەندە
پەروەرە)) (
نالی
) ٢- (کعر.)
ئەو
کەسانەی کاربەدەستی
حکومەت
نین
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ئەکتیویزم -چالاکیی سیاسی
ئەم
زاراوە
بە
دوو
مانا
لێکدراوەتەوە،
یەکەم
بە
مانایەکی
ئەڵمانی
کە
زیاتر
لە
بەستێنی
ئەدەبی
و ڕۆشنبیریدا گونجاوە.
دووهەم
بە
واتایەکی
بەربڵاو
کە
بە
مانای تێهەڵچوونێکی گەرموگوڕە
لە
کردەوە
و چالاکیی
سیاسی
.
ئەم
واتایە دەلالەت دەکات
لەسەر
ڕۆڵی گرینگی چالاکوانان
وەکوو
کاکڵی
ئازای حیزبە سیاسییەکان.
هەروەها
لە
جووڵانەوە
شۆڕشگێڕییەکان
بە
تایبەت
لە
سیاسەتی حیزبی بونیادگەرادا گرنگییەکی
زۆری
پێ
دەدرێ.
لە
شێوازە توندڕەوەکەیدا
بۆ
پاساودانی تێهەڵچوونی
ڕاستەوخۆ
یان
بۆ
لە
دۆخدانی
زەبر
و
زەنگ
بو
گەیشتن
بە
ئامانجی
سیاسی
بە
کار
هاتووە.
لە
سیاسەتی باڵی چەپدا
جاری
وا
هەیە
کە
خەباتکار
بە
مانای
چالاک
بە
کار
دەبرێت
بەڵام
مەبەست
، ڕادەی بونیادگەرێتی ئەوکەسەیە
لە
سیاسەتدا.
ئەم
خاڵە
بە
تایبەت
لە
بارەی
حیزبە کۆمۆنیستییەکان
پێش
گەیشتن
بە
دەسەڵات
،
زۆر
بەرچاوە
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
ئەکتیویزم -چالاکیی سیاسی
فعالیت
سیاسی
- کوشندگی
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
ئەکتیویزم -چالاکیی سیاسی
Activism
22
23
24
25
26
27
28