بەپێی بەندی یەکەمی کۆنڤانسیۆنی قەدەغەکردنی ئەشکەنجە، ڕێکەوتی 10ی دێسەمبەری 1984 ڕێکخراوی نەتەوەیەکگرتووەکان، ئەشکەنجە بریتییە لە: هەر چەشنە کردەوەیەک کە بەو پێیە کەسێک ئازار و جەزرەبەیەکی توند (جەستەیی یان دەروونی) بدرێت. ئەم ئازارە بەو مەبەستەیە کە لەو کەسە یان کەسێکی سێهەم، زانیاری دەربکێشرێت یان بە زۆر پێملی بکەن کە دان بە شتێکدا بنێت، تاکوو بەو پێیە ئەو کەسانە سزا بدرێن یان بیانتۆقێنن و بیانخەنە ژێر فشارەوە.
بەپێی مادەی دووهەمی کۆنڤانسیۆنەکە: (بەندی ١) پێویست دەکات دەوڵەتانی ئەندام، ئاسانکاری یاسایی، ئیداری و دادوەری بۆ نەهێشتنی ئەشکەنجە لە قەڵەمڕەوی دەسەڵاتی خۆیان بە ئەنجام بگەیەنن. (بەندی ٢) هیچ هەڵومەرجێکی نائاسایی، بۆ وێنە شەڕ یا نائارامی سیاسی ناوخۆیی نابێ پاساودەری ئەشکەنجە بێت. (بەندی ٣) هیچ مەقامێکی باڵا یان هێزێکی دەوڵەتی، ناتوانێ بڕیاری ئەشکەنجە دەربکات.

شکنجه

Torture

باهک، پاهک، اشکلک، شکنجە. (آلت فشاردادن گناەکار)

باهک، شنکنجە. (اوزار صحافی است.)

چێوجەڵە، ئەشکەڵە، ماوش. [مەنگەنە، فەلاتە (ئامرازی جەڕدانی تاوانبار.)]

ماوش. [مەنگەنە، گیرە (ئامرازی بەرگ تێگرتنە.)]

مکبس، دهق. شکال. منکال.

مکبس. وێنە

ئازار.

« نالیی » مەثەلی حاڵی لە ئەشکەنجەییی غەمدا
وەک ناڵە لە نەیدا، وەکو نالە لە قەڵەمدا

جەڕومەنگەنەی بەرگسازان، ئازار، تاڵاو، چەرمەسەری

شکەنجە

اشکنە.

پیازاو، کاروان ئاشی. [گۆشتاوێکی خەستە بە پیازەوە].

شوب.

اشکنه

کارواناشی، گۆشتاوێکی خەست و خۆڵە بە پیوازەوە

«نتـ.»، «مکـ.» ۱- گۆشتاوێکی خەست و خۆڵە کە جاروبار پیوازیشی تێدەکرێ و هیچی تر. ۲- «سنـ.» پیازاو، کاروان ئاشی «تمـ: مخـ. جـ۱- ۵۸». تێبــ.ینی: بەشی دووەمی ئەم وشەیە «ئەنە»، بە لای منەوە هەر «ئێنە» یە کە دەبێتە پاشبەندی ناوی گەلێ چێشتان: ترخێنە، لەپێنە، ماشێنەنیسکێنە و... و.... و بەشی یەکەمیشی «ئەشک» ڕەنگە دەگەڵ «۲- ئاش/۲» پێوەندێکیان هەبێ.

چێشتێکە بە گەنمی لێدەنرێ

ظرف سُفالین