تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەنگامە
هیئتی تمسیل
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەنگامە
ئەعزای تەمسیلی حادسەیەک
ئەنگامە
هنگامه
ئەنگامە
ئاپۆرەی مەردم و هەراو هۆریاو زەنا زەنا
ئەنگامە
(نا.)، (مک.) ١- زۆر و زەبەند، کۆمەڵێکی زۆری خەڵک. ((چەند لەشکرێکی ئەنگامەیە، بۆ قۆشەن و بە زەمزەمەیە)) (تحفە: ج١-٢٠٦). ٢- کار و کردەوە یا هەرا و هۆریای زۆر و سەرنج ڕاکێشتاقە کەسێ بەرپای کا یا کۆمەڵە خەڵکێ). * هەنگامە. تێبــ.- من ئەم وشەم هەر بە (هەنگامە) بیستووە.
ئەنگاو(کە)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەنگاوتن
لێدان و پێکانی شتێک
ئەنگاوتن
(مست. مت.) ١- بەرد، تیر، گوللە و... لە نیشانەدان. فیشەکی بە خەسار نەدەچوو هەر دەستی لە پەلەپیتکە بەردەدا یەکێکی دەنگاوت، (دەئەنگاوت). ئەو هەموو بەردەت هاویشتێ نەت ئەنگاوت. هەر دەیئەنگێوم بۆ کوێ دەچێ. ٢- بە نەفەس و هێزی ڕوحی کەسێک تووشی ناڕەحەتی و گیر و گرفت کردن. لێمان بوونە شێخ مەند و شێخ ڕەش هەر لەوەی ئازان یەکتری بنفێون (بئەنگێون)، باسی ئەم شەخسە مەکە زۆر تووڕەیە تا ئێستا چەند کەسی ئەنگاوتووە. ٣- (مج.) دیتن، بەدی کردن. ((برایم خۆ من بە قسەی شەیتانانم دەگەڵ نەکردی، لە ڕازی کانییەم بۆ خۆم بەچاو ئەنگاوتی)) (تحفە: ج١-٣٧٦). * ئەنگافتن، پێکان (ماددی و مەعنەوی)، هەنگاوتن. (بک.) هەنگافتن. تێبــ.- مانای تەرکیبی ئەم وشەیە دەبێتە: لێل نیزیک کردنەوە، پێکەوە بەند کردن. تم: ئەنجامە.
ئەنگاوتو
تیرخورده
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەنگاوتە
دەردی کوتوپڕی، (ئەنگاوتە) لە گۆی دڵیدا
ئەنگاوتە
تیرخورده
ئەنگاوتە
(نمف. سمف.: ئەنگاوتن)، (مک.) شتێ یا کەسێ کە هۆیەکی غەیرە ماددی پێکابێتی. ڕەببی ڕۆڵە ئەنگاوتەبی. کچی دایکم حەکیمی چی ئەوە ئەنگاوتە بووە خێری بۆ لە خۆ بگرن. * ئەنگافتە. هس.: ئەنگواو، ئەنگێوراو.
ئەنگاوتە
دەردی کوتووپڕی، لە کاتی تووککردنێدا دەڵێن: یاخووا_ت لێدا، ئەنگاوتە لە گۆی دڵی دا. ئەنگاوتن: لەنیشاندان، خرچاندن، خچاندن، خیچاندن، هەنگاوتن، ئەنگافتن، هنگافتن، لێدان،(هەورا)پێکان، پێکاندن، چتێک لە چتێکیتر بدرێ و ئازاری بدات یا زامداری بکات. پێروو ئەنگووت: کۆهەڵات، گەلاوێژ ئەنگووت: گەلاوێژ هەڵات، نێری خۆی ئەنگووتووە: نێری خۆی ناسیوە
ئەنگاوتە بوون
(مست. لا.)، (مک.) کتوپڕ نەخۆش کەوتن، تووشی بەڵایەک بوون ( بێ ئەوەی هۆیەکی دیاری هەبێ).
ئەنگر(شک)