تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ژوئیه
[ا. فر ]
(ژوئییه - juîyye)
ته مووز (7).
ژێرئیستیکان
ناڵبەکی، دەفری پەلی بن ئیستکانی چای
ژێرئیستیکان
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
کئیر
[ا ]
(کەئیر – kefîr)
نەخۆشی حەساسييەت.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کائین
کاوێژی وشتر و گیانداری تر
کائین
نشخوار
کائین
(زا.):کاوێژی ووشتر و ئاژاڵ و ڕەشەووڵاخانە
کاسترۆئیزم
کاسترۆئیزم، ئاوێتەیەکە لە ڕێبازی شۆڕشگێڕانەی ئەمریکای لاتین و ئایدیۆلۆجیای کۆمۆنیزم کە لە ساڵی 1959 لە لایەن فیدل کاسترۆ ڕێبەری کووبا هاتۆتە ئاراوە. کاسترۆ لەو ساڵەدا پاش سەرکەوتن بەسەر ڕژێمی دیکتاتۆری باتیستا، توانی شۆڕشی کووبا بگەیەنێتە ئەنجام. بزاوتی شۆڕشگێڕانەی کووبا کە لە ساڵی 1953 دەستی پێکرد، لە سەرەتاوە هیچ ئایدیۆلۆژیا و ڕێبازێکی ڕوون و ئاشکرای نەبوو. لە ساڵی 1961، کاسترۆ ڕووی کردە مارکسیزم ـــ لینینیزم و بزاڤی چەکداریی لەگەڵ کۆمۆنیزمدا تێکەڵ کرد و ئەوەش بوو بە ئایدیۆلۆژیای ڕەسمی کووبا بەڵام کاسترۆ هەندێ لایەنی شۆڕشی کووبای بە زیندوویی ڕاگرت و بەم جۆرە ڕواڵەتێکی تایبەتی بە کاسترۆئیزم بەخشی.
دوابەدوای شۆڕشی کووبا، کاسترۆ پێوەندیەکی گەرمی دیپلۆماسی لەگەڵ یەکیەتی سۆڤیەت کردەوە و کووبا لە باری ئابوورییەوە کەوتە دوای وەڵاتانی کۆمۆنیستییەوە. لە ساڵی 1961، دەوڵەتی ئایزنهاور (سەرکۆماری ئەمریکا)، گەمارۆی ئابووری بەسەر ئەم وەڵاتە داسەپاند و پێوەندی سیاسی و ئابووری لێ قەدەغە کرد. کاسترۆ پاش سەرکەوتنی شۆڕشی کووبا هەزاران کەس لە نەیارانی خۆی خستە بەندیخانە و لە سێدارەی دان. ئینجا حکوومەتێکی سۆشیالیستی تاکحیزبی پاوەجێ کرد. کاسترۆ لە نێوان بزاوتە سەربەخۆکانی ئەفریقیا و ئەمریکای لاتین، کەسایەتییەکی تەنیا و گۆشەگیرە. ئەگەرچی ئەو هەوڵی زۆری دا تاکوو بزاوتە کۆمۆنیستیەکەی بکێشێتە ناو نەتەوەکانی دیکەی ئەمریکای لاتین بەڵام دەوڵەتی کەنەدی ئەم هەوڵانەی لەبار برد. لە ساڵی 1963، چواردە وەڵاتی ئەمریکای لاتین پێوەندی دیپلۆماسی خۆیان لەگەڵ کووبادا پچڕاند و ڕژێمی کاسترۆ پتر گۆشەگیر بوو. دوای ڕووخانی یەکیەتی سۆڤیەت لە ساڵی 1989، پێوەندی دیپلۆماسی ڕژێمی کاسترۆ لەگەڵ ئەم وەڵاتە کۆتایی پێهات و ئەمەش بووە هۆی زیانێکی زۆر بە ئابووری کووبا.
کاسترۆئیزم
کاستروئیسم
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
کافیئیسم
[ا. فر ]
(کافیئیسم - kafi’ism)
نە¬خۆشییەکه له ئەنجامی خواردنەوەی زۆری قاوه پەیدا ده-بێ.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
کوئیور
[ا. فر ]
(کوئیڤەر - kuiver)
مس.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
کوکائین
[ا. فر ]
(کووکائین – kûkain)
مادەیەکه که له درەختی کوکا دہگیرێ، کۆکاین.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
گازوئیل
[ا.فر ]
(گازوئیل - gazu’îl)
گازوایل، رۆنی دیزڵ.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دارائی
[ا ]
(دارائی - dara ' i)
ئالائی
ڕەنگین، زەردو سوور
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
برهمائی
[ص. ن ]
(بەرەهمائی - berehmayî)
ناوی ئاینێکی کۆنی هیندییه که باو¬ەڕی بەسێ خوا هەیه.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بهائی
[ص. ت ]
(بەهائی - behaî)
بەهایی، پەیڕەوی ئاینی بەهایی.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بویائی
[ا ]
(بوویایی - bûyayî)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بینائی
[ا. مص ]
(بینایی - bînayî)
بینایی، دیتن، بەسیرەت.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تماشائی
[ص ]
(تەماشاچی - temaşa’î)
شایستەی تەماشا، مایەی سەرنج، جوان و دیدەنی، ته-ماشاکەر.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
جزئی
[ص. ن. ع ]
(جوزئی - cuz᾿î)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دائی
[ا ]
(دائی - da’î)
خاڵ، خاڵۆ، لالۆ، برای دایک.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دائی
[ا ]
(دائی - 1'da)
خال، خالو، لالو، برای دایک.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دارائی
[ا ]
(دارائی - dara ' i)
جوره قوماشیکی ئاوریشمه.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دارائی۔ ا (دارائی
( dara ' i))
دایەرەی مالییه.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دالائی لاما
[ا ]
(دالائی لاما ۔ dala ' i lama)
سه روکی ئایینی بودایی له تبت.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
رائی
[افا. ع ]
(رائی - ra’i)
بینه ر، ته ماشاکه ر.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
رحائی
[ا. ع ]
(ره هائی - reha’î)
ده ستاڕ ئاسایی.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
سائی
[ا. فر ]
(سائی - sa’î)
جۆره مه یموونێکه.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
سائی میری
[ا. فر ]
(سائی میری - sa’î mîrî)
جۆره مه یموونێکه.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
سوفسطائی
[ا. ص. ع ]
(سوفیستائی - sûfista’î)
قوتابخانه یه کی فه لسه فییه که له سه ده ی پێنجه می به رله زایین له یۆنان هاته کایه وه.. سوفیستائییه کان له باسی مه سه له فه لسه فی و ئه خلاقی و سیاسییه کاندا په نایان وه به ر جه ده ل و به هه ڵه بردنی به رانبه رو سه فسه ته ده برد.