اَتان، ماده اُلاغ، ماچه اُلاغ.

ماکەر. [دێڵە کەر]

حِمارَة، اَتان.

«ز.»، «مکـ.» ۱- زەمیری نەپچڕاوی «مڵکی» یە، بۆ دووەم کەسی جەمع.: ماڵوو خرا نەبێ. چۆنوو توانی هەڵیگرن. «لە هەر کوێ مووغ بەچێکوو دی دە گوێی نووسێن و بیهێنن» «ئەدەب: گمـ- ۱۱۲»، «... ئەگەر قەرز بدەن بە ئەوانەی کە هومێدوو هەبێ لەوان بستێننەوە! منەتوو چییە..» «ئینجیل: لۆقا_۱٦۳». ۲- زەمیری نەپچڕاوی «شەخسی» یە بۆ دووەم کەسی جەمع لە زەمانی ڕابردوودا.: خواردوو!؟ بۆچی سووتاندوو؟ تێبــ.ینی: ئەم زەمیرە لە پاش «بزوێن» ەکان دەبێتە «و» ی بە زەنە: عەبایەکەو چ لێکرد، کابراو بۆ نەهێنا؟ برسیو نییە؟، هەموویان خۆزگەو پێ دەخوازن٭تان.

«ئمـ.» بە دوای ڕیشەی هەندێ مەسدەرانەوە دەنووسێ و دەیکا بە سفەتی مەفعوولێ.... نوستوو «نوستن»، خەوتوو «خەوتن»، کەوتوو، ڕاکردوو، بابردوو، مردوو، دانیشتوو، ماندوو. ٭٢- ئە/٦، ئگ، ڕاو، دراو، یاگ. تێبــ.ینی: بۆ ئەو مەسدەرانەی بە «ین» دەبڕێنەوە ئەم «- ئو» ە دەبێتە «و» ی بە زەنە: بڕین «بڕیو» تۆپین «تۆپیو».

یَزَک، قَلاوَز، پاسبان، دیده بان، پیش قراول.

پێشقەرەوڵ، دێدەوان.[سەرەتای لەشکر]

جِلواز، طَلِیعَة، مُقَدَّمَة، مُقَدَّمَةُ الْجَیش. مُستحفِظ.

ئوسووڵی ناسیاویی،

بۆ دەکەی تەکلیفی ڕەسمی ئولفەت و یاریی له من؟
کەی به صوحبه ت ئاشنایە سالیکی ڕێگەی عەدەم!

(ئاپاتیوز - apatizuz)

پەرستنی مرۆڤ بە تایبەتی پاشایان لە یۆنان و رۆم - ی کۆن، دیمەنی کۆتایی شانۆگەری.

(ئاکوردیون - akurdion)

ئوکوردیۆن، ئامێرێکی مۆسیقایە.

(ئیدەئولوژی - ideulujî)

ئایدولۆژی. زانستی فیکرو مانا، رێبازی سیاسی یان کۆمەڵایەتی.

( (بائوباب - baubab))

دەرختیکێ زۆر سەخت و توندوتۆڵ وزەلامە، تیرەکەی دەگاتە بیست مەتر، لە ئەفریقیادا دەڕوێت و دەڵێن تا شەش هەزار ساڵ دەژی.

(تیودولیت - tiudûlît)

دووربینی زەمین پێوان.

(تی ئوری - ti’ urî)

تێوری، گریمانه، کۆمەڵه زانیارییەک که هەندێ کاروبارو رووداوان شروڤه بکات.

(تی ئوریسین - tiurîsîn)

تئوری زان، تێوری زان، تێوری وان.

بە کۆمەڵێ ئەندێشە و بۆچوونی گونجاو لە بابەت زانستێکی تایبەتەوە تیۆری دەگوترێ. وەک تیۆری ڕێژەیی ئانشتاین (لە فیزیا)، تیۆری ئابووری کۆن (ئابووری)، تیۆری پێوەندییەکان (کۆمەڵناسی) و تیۆرییەکانی دەوڵەت (لە سیاسەتدا) . زانایان لە ڕێگای کۆڵینەوە و توێژینەوە هەوڵ ئەدەن بۆ کۆکردنەوەی داتا واقیعەکان لە بواڕێکی تایبەتی زانستی بەڵام پێویست دەکات ئەم زانیاریانە بە وردبینی و وشیاری زانستییەوە ڕێکی بخەن و پۆلێن بەندی بکەن و پێوەندی ماناداری نێوان داتاکان ڕوون بکەنەوە و دەری ببڕن. بۆ وەها کارێک پێویست بە شتێک بە ناوی تیۆری هەیە.
ئامانجی سەرەکی و بەرەنجامی زانست گەیشتن بە داڕشتنی تیۆرییە و ئامانجی تیۆریش بریتییە لە:
1ــ کورتکردنەوەی داتاکان و پێکهێنانیان لەناو سیستەمێکی گونجاودا. 2ــ مانا بەخشین بە دەسکەوتەکان وەک ئەزموون. 3ــ دەربڕینی و ئاشکراکردنی ئەنجامی ئەزموونەکان لەڕێگەی دیاریکردنی پێوەندی نێوان بگۆڕەکان. 4 ــ پێش بینی دواهات و ڕووداوەکان لە ئایندە و 5 ـــ لەبار کردن و خۆش کردنی زەمینە بۆ پەخش و بڵاوکردنەوە و پەرەسەندنی زانست.

نظریه

Theory

مُروا ،مُرغوا.

توتڵانه ،قڕانن ،مروا. [نوخشانەی باش یا خراپ]

تَفَئول ،اِفتِئال ،تَطَیّر.

(خەئوون - xe’ûn)

زۆر خایەن، خیانەتکار، ناپاک، فرەتەپڕەش.

کُلَن، پاغُرە، پیل پا.(مرضی است که پاها وَرَم پیدا میکند.)

پاگرد، فێڵ پا.](نەخۆشیەکە دەبێتە هۆی ئاوسانی قولوقاچ.)[

داءُالفیل.

(روئوس - ru’ûs)

سه ران، سه ری بابه تان.

(ره ئوف - re’uf)

میهره بان، دڵسۆز، به به زه یی.

(زیوس - ziyus)

زیوس، خواوه ندی ئه قڵ و عه داله ت.