تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



گەردن ئازادی
لە ڕابوردووی کەسێک خۆشبوون
گەردەن ئازادی
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
گەردەن ئازایی
گەردەن ئازاکردنی دووکەس لە یەکتری
گەمارۆ/ئابڵۆقە
محاصره/ دریابندان
گەمارۆ/ئابڵۆقە
بەرگرتن بە کاڵا و شمەکی پێویستی وەڵاتی دوژمن لە ڕێگەی دەریا یان ئاسمان کە سەرەنجام بە گەمارۆی دەریایی کۆتایی پێ دێت. ئابڵۆقە، بۆ ئەوەی بتوانێ وەک سزایەکی لەبار ئیش بکات دەبێ لە هەمبەر پاپۆڕە بێلایەنەکانیش بەڕێوە بچێت کە ئەمە لەباری یاسا نێودەوڵەتییەکانەوە کێشە سازدەکات. بەپێی یاسای نێودەوڵەتی، دەکرێ دەست بەسەر ئەو پاپۆڕە بازرگانیانەی کە گەمارۆکە دەشکێنن، بگیردرێ. نموونەی گەمارۆ، هەوڵەکانی بەریتانیا بوو لە هەر دوو شەڕە جیهانیەکە بۆ گەمارۆی دەریایی ئەڵمانیا. نموونەیەکی دیکە، گەمارۆی وەڵاتی کووبا بوو لە لایەن وەڵاتەیەکگرتووەکانی ئەمریکا لە ساڵی 1962.
یاتوو (ئاوێ.)
یامه (ئاوێ.)
جام٬شووشە. (ی یەکەبۆته ج).
یەز(ئاوێ .)
رێز٬ پەرستن.
یەزەتە (ئاوێ.)
پەرستراو٬ خوا.
یەڤە (ئاوی.)
جۆ٬ (ی بۆتە ج.)
یەڤەن (ئاوی.)
جووان٬ (ی بۆتە ج.)
یەڤەنیتات (ئاوی.)
جاوید٬ (ی بۆتە ج.)
«ـئات
«ئمـ.» ئامرازی جەمعە و بە دوای ناوەوە دەنووسێت: ئاغاوات، باغات، ترشیات، حەشامات، خێڵات، دێهات، شامات، شیرنییات، عێلات، کێوات، ماڵات، میوەجات، میوەهات. تێبــ. ــ ئەگەرچی ئەمە نیشانەی جەمعە لە زمانی عەرەبیدا، بەڵام لە زمانی کوردیشدا ئەوەندە دەکار دەکرێ، پیاو دەخاتە شکەوە لەوەی کە ڕەنگە ئامرازێکی تری جەمعی کوردی بێ. لەبەر گرانی دوا پیتی هەندێ ناو، جاروبارە «ج، و، هـ» یەکێکیان دەخرێتە نێوان «ناو» و «ئامراز» ەکەوە* «ــــــ ئان» .
ئاشقەئاوی
جنون الاغتسال
ئاشقەئاوی
Ablutomania
ئالئال
گوڵێکی بۆن خۆش و سوورە: سونبول بسەماتین و گوڵان پەردە دڕاندن/بشکفتنە ئالئال و هشین بوونە تەرازن «جەزیری»
ئاماوئاوو(هەورا)
ئاوداهاتن
ئاوئاوانێ
جوورە گەمەیێکی منداڵانەیە کوڕو کچ پێکەوە شەڕەئاوێ دەکەن
ئاوبەئاوچوون
بڕوانە: ئاوه و ئاوچوون
ئاوەوئاوچوون
ئاو بەئاو چوون(بۆ تووکە) واتا چوونێکە گەڕانەوەی نەبێ و لەناوچێ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵئاڵ
گیایەکی بۆنخۆشە
ئاڵئاڵ
بەرزەلنگ، گیایەکی بۆنخۆشی کووێستانییه و گەڵای شین و ووردە
ئاڵقەئاڵقە
ئای ئای(ئایئای)
جوورە گۆرانیێکی کۆنی کوردییە. چۆن چۆن، لەکاتی سەرزەنش و بەسەر ڕۆیشتنیدا بەکار دەبرێ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئایئای
جۆرە مقامێکی خۆشی کوردییە
ئایهۆئایهۆ
ئەئاوا
ئاوا، بەو شێوەیە، بەو جوورە، بەو چەشنە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەسپەئاسنینە
ئەسپەئاسنینە
دوچرخه