ئاشەڤان، (هەورا) ئاساوان، مووشەکان، ئایشەوان، قەڕاش، لووێنە، کریچ، کەسێکە کاروباری ئاش هەڵسووڕێنی و باراشان لێ بکات

«حمسـ.» ئیشی ئاشەوان، لە سەر ئاش دانیشتن و سەرپەرستی کردنی ئیش و کارەکانی.: مام خدر حەوت ساڵان لە دێی «خاتوخاس» ئاشەوانی کرد.

ئاشەڤانی

شێواوی، پەرێشانی

ئاشەوان

بڕوانە: ئاشەوان

از موجودات خیالی، لولو

ئاصەفی کوڕی بەرخیا وەزیری حەزرەتی سولەیمان.

خادیمیی مەخدوومییە، ماقووڵیی ناماقووڵییە
لەم دەرە ئاصەف سولەیمانە، سولەیمان ئاصەفە

وتەیەکە کە بە هێندێ پیاوی گەورە دەوترێ

(ئا) محەمەد واتە ئاغا محەمەد (د)

آقا

لەقەمە بۆ پیاوی زل، بۆ خاون گوند، لە ئێراندا وەپێش ناوی هەموو پیاوێک دەکەوێ، کابرا

«نا.» 1- لەقەبێکە بە دوای ناوی خاوەن مڵک و سەرۆک عەشیرەتەکانەوە دەندرێ: باپیرئاغای مەنگووڕ. حەمەدئاغای مامەش. بابەکرئاغای پژدەری. حەماغا «حەمەدئاغای» کۆیە. شێخ محمەدئاغای وەڵاشێ. حەمەدئاغای مێرگەسوورێ. تێبــ. ــ ا» ئەگەر ئەم کەسە لەقەبێکی تری وەکوو «بەگ» و «خان» یشی هەبێ، «ئاغا» کە دەخرێتە پێش ناوەکەی: ئاغا مۆمن بەگی یەکشەوەی. ئاغاخەلیل خان. ئاغاحەمەد بەگ ب» لە هەندێ مەڵبەندی کوردستان وەکوو سەقز و سنه، بێ ئەوەش هەر لە پێش ناو دادەندرێ: ئاغا حەسەنی یازیبڵاغی. 2- بۆ ئیحتیڕام دەخرێتە پێش ناوی دەوڵەمەندەکانی ناو شاران: ئاغامیرزا ڕەحمەتی شافیعی. ئاغامیرزا ساڵحی شاتری. 3- «کئێر.» لە نامە بۆ نووسین و قسە دەگەڵ یەکێکا کردن، بۆ ڕێزلێنان و حورمەت گرتن «ئیزافە» دەکرێتە سەر ناوەکەی. ئاغایی میرزا حوسێن ئاغای زەڕگەری. تێبــ. ــ 1» لە قسە کردنا «ئاغا» کە کورت دەکرێتەوە و دەبێتە «ئا» تمـ: «ە - ئا» ب» ئەم وشەیە لە کوردستانی ئێران بە «ق» دەنووسرێ: ئاقا، چونکوو ئەگەر ڤە «غ» بنووسڕێ لە فارسیدا مەعنای «خواجەی خەسێنراو» دەبەخشێ. 3- بەنیشانەی گەورەیی و بەگەورە زانین دەخرێتە پێش ناوی «سەید» ان: ئاغا سەیدجامی. ئاغا سەید عەلی. 4- داشێکی «دامە» یه، کە لەبەری یەکێک لە یاری کەرەکانەوە توانیبێتی بگاتە ڕێزی هەرە دوایی و هەقی ئەوەی دەدرێتێ کە ئەوەندەی بەری بەڕەڵڵا بێ بڕوا «چەند خان بە جارێک ببڕێ» : هەر وا زوو ئاغات کرد. ئاغاکەم دێنمەوە بەری خۆم. ئاغاکەت دەدەمێ بیخۆ. * دامە.

بڕوانە: ئاخا

«مکـ.» گەیاندنی داشێکی دامە لە بەرێکەوە بۆ ئاخر ڕێزەکانی ئەوبەر، کردنی یەکێک لە دارەکانی دامە با ئاغا.: هەر ئێستا ئاغای لێدەکەم. نەمزانی کوێڕا ئاغات کرد. * دامە کردن.

آغابانو

جامانەی سەر

آغا بانو

پارچەیەکە بۆ لەسەر نانی پیاوان بە کاردێ، ئاخە بانوو

«نتـ.»، «مکـ.» قوماشێکی لۆکەیه، یا دێغ دێغی ڕەش و سپییە یا گۆل گۆل بە ئەندازەیێکی تایبەتی و چوارگۆشە دروست دەکرێ و پیاوان لەسەری دەبەستن، لە هێندێک شوێن لە باتی ڕەش و سپی، سوور و سپی باوە. * جامانه، جامانی، جەمەدانه، جەمەدانی. 2 - هەر ئەو قوماشەیە و تۆزێ باشتره، بە ئەندازەی تایبەتی بڕبڕ نەکراوە و چەشنی قوماشی تر بە تۆپه، ژنان دەیکەن بە کراس. * ئاغەبانوو.