تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵۆز
گیانداری تووڕەو تڕۆ
ئاڵۆز
آلیز، آلوس، آلغدە، ژیان، نژند، تند، خشمگین، خشم آلود، خشمناک، آرغدە، ارغند، ارغندە.
ئاڵۆز
شرس، شکس، غضبان، غضوب، محتد، ساخط، مزمئج، متغیظ، کدر، حبلان، منضجر.
ئاڵۆز
سر در گم
آدم ناهنجار و بد عنق
آشوب و بلوا
ئاڵۆز
تێک هاڵاو: بەنەکە ئاڵۆز بووە
نەسازاوی تووش تووڕە: پیاوێکی زۆر ئاڵۆز و بەد میجازە
پشێوی و ئاژاوە: دنیایەکی ئاڵۆزە
ئاڵۆز
«سـ.» ١- «مکـ.» حاڵەتی تێکهاڵاوی و تێک ئاڵقاوی هەوداکانی ماشەرەبەن و کەڵافەدۆز و...: ئەم ماشەرە هێندە ئاڵۆزە بە کەس هەڵناکرێ. ٢- سەر و پرچی شانە نەکراوی ژن و پیاو، ٣- «مجـ.» کاری دژوار و گران کە سەرەودەری لێنەکرێ. ٤- «سیمـ. سنـ.»، «مجـ.» حاڵەتی پیاوی توڕە و تۆسن، توندە میجاز. هس.: «فر.» ئالیز = جووتەی یەکسم.
سەرچاوە: نالی
ئاڵۆز
شێواو.

زوڵفت بە قەدتدا کە پەرێشان و بڵاوە،
ئەمڕۆ لە منی شیفتە ئاڵۆز و بە داوە
ئاڵۆز
چارەویێکە تووڕەو بزۆز لە ژێر سوواردا گوستاخی و چالاکی بکات. هەورای تێکەڵاو و شێواو، ئاڵۆزکاو، تێکەڵاوێکی بێ سەروبەر، کاری سەخت، تێگل،(جا) بێ ئارام دزران، هاڵۆز، تەڤ لهەڤ، دژیا، شێلی، شلووق، تڕۆ، تووڕە
ئاڵۆز بوون
«مستـ. لا.» ١- تێک ئاڵقانی داوی بەن و دەزوو ئەم کەڵافە بۆچی وا ئاڵۆز بوە ؟ ٢- تێکچوونی ڕێک و پێکی سەر و پرچی بەشانداهاتوو.: کچێ تا پەرچەکانت ئاڵۆز نەبوون بیانهۆنەوە. ٣- «مجـ.» توڕە بوون، ڕق هەڵسان. ٤- بەر هەڵبەست و ناڕەحەتی هاتنە پێش جێ بە جێ بوونی کارێک. ئیشەکەمان لێ ئالۆز بووە.* ئاڵۆزان، ئاڵۆزکان، ئاڵۆسکان
ئاڵۆز پاڵۆز
«نتـ.» تمـ: ئاڵۆز پڵۆز.
ئاڵۆز پڵۆز
[[ئاڵۆز + پڵۆز]]
«نتـ.» ١- ئاژاوە و هەراو هوریا. ٢- شێوانی چلۆنایەتی کۆمەڵ، ناڕێکی.: دنیایەکی ئاڵۆزپڵۆزە. ئاڵۆز پڵۆزی مەکەن. * ئاڵۆز پاڵۆز. تێبــ. ــ بەڕای من، کەرتی دووەمی ئەم وشەیە، شێوەیێکی دیکەی وشەی کوردی «پڵووچ» ە لە «پێچەڵپڵووچ» دا، لە فارسیدا «پەلیس» بە مانای «ناڕێک و ناهەموار» و «پەریز» بە مانای «هاوار هاوار» ە و ئێستا لە کارکەوتوون و تەنیا لە قامووسدا ماون.
ئاڵۆز کردن
«مستـ. متـ.» ١- شێواندن و گرێ و گۆل خستنە ماشەرەبەن، گڵۆڵەموو، کەلافەدەزوو. ٢- شێواندن و تێکدانی سەروپرچی شانەکراو و داهێنراو. ٣- «مجـ.»، ا» تووڕەکردن و رق هەڵساندنی کەسێک. ب» تەگەرە و چەت خستنە پێش جێ بە جێ کردنی کارێک و دژوار کردنی. * ئاڵۆزاندن.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵۆزان
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵۆزان
بریتییە لە تووڕەبوون
ئاڵۆزان
«مسـ. لا.» تمـ: ئاڵۆز بوون ١ و ٢ و ٤.
ئاڵۆزان
ئاڵۆزاندن
«مسـ. متـ.» تمـ: ئالۆز کردن: ئیشەکەیان لێ ئاڵۆزاندین. کچێ ماشەرەکە ناڵۆزێنی.
ئاڵۆزاندن
بێ ئارامکردن، شێواندن، تێکەڵاوو بێ سەروبەر کردنی داوەدەزوو
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵۆزاو
ئاڵۆز
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵۆزاو
ئاڵۆزاو
«نمفـ. سمفـ.» ١- چلۆنایەتی هەموو شتێکی وەکوو بەن، موو... کە ئاڵۆز بووبێ. ٢- چلۆنایەتی کارێکی گرێ و گۆلی تێکەوتبێ، شتێکی بەسەرهاتبێ بە هاسانی جێ بە جێ نەبێ و سەرەو دەری لێ نەکرێ. ٣- حاڵی ئینسانێکی توڕە بووبێ، ڕقی هەڵستابێ: بەنی ئاڵۆزاو هەڵناکرێ. ئیشی ئاڵۆزاو جێ بە جێ کردنی دژوارە. پیاوی ئاڵۆزاو جێگە بە خۆی ناگرێ «سمفـ.»، ئەم ماشەرە بۆچی وا ئاڵۆزاوە. تەماشای ئەم پیاوە هێمنە چۆن ئاڵۆزاوە «نمفـ.» * ئالۆزکاو، ئالۆسکار.
ئاڵۆزاو
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵۆزکان
شێوان و تێکچوونی بەن و دەزوو و شتی تر
ئاڵۆزکان
«مسـ. لا.» تمـ: ئالۆزبوون.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵۆزکاو
هەودای تێکەڵاو
ئاڵۆزکاو
«نمفـ. سمفـ.» تمـ: ئاڵۆزاو.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵۆزکاوی
عاستی ئاڵۆزکانی شت
ئاڵۆزکاوی
شێواوی بار، ئاڵۆزاوی، تێکەڵاوی دەزوو
ئاڵۆزی
آلیزی، آلوسی، آلغدگی، تندی، نژندی، خشم، خشمناکی، خدوک، اشتلم.
ئاڵۆزی
تووڕەیی، توننی، زوێری، دڵپڕی، قین. [قەڵسبوون]
ئاڵۆزی
شرس، شراسة، شکس، شکاسة، سخط، سخط، غیظ، غضب، خنق، تذمر، تغضب، نفط، تنفط، احتداد، احتلاط، تغیظ، ازمئاج، کدورة، ازمئرار.
ئاڵۆزی
[[ئاڵۆز + ئی]]
«حمسـ.» ١- تێک ئاڵاوی و تێک ئاڵقاوی «بۆ: موو، بەن، دەزوو...» ٢- توڕەیی و تۆسنی، توندە میجازی، ڕق هەڵستاوی «بۆ ئادەمیزاد». ٣- پشێوی و شێواوی «کارو....» ٤- «هەکاری» تیفووس، ڕەشەگرانەتی «تمـ: ژابا. ل ــ ١٩» !؟.