تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئاڵوو هەڵدانەوە
«مستـ. متـ.» دەست پیدا هێنان و داماڵینی «ئاڵوو» لە دیوی دەرەوەڕا، بۆ نیشاندنەوەی ئاوساوییەکەی و چاککردنەوەی. تێبــ. ــ لە کوردەواریدا، کە ئاڵووکەوت بەم جۆرە چارەی دەکەن. ا» چەند بەیانییەک لە خورێنی، بە قامکی گەورە لە دیوی دەرەوە و لە ژێرڕا بۆ سەرەوە دەستی پێدا دێنن و جاروبارەش پەنجەیان چەور دەکەن تا چاتر گەرمی دابێنێ و پاشتر دابماڵدرێ. ب» چەند بەیانیان لە خوڕێنی پەنجەی گەورەی دەست دەنوشتێننەوە و قەفی ناوەڕاستی بە بەرزایی دەخەنە نێوانی دوو ڕیزی ددانەوە و ماوەیێک بەم جۆرە دەیهێڵنەوە. ئەمەیان تەنیا بۆ ئاڵووی قوڕگە. * ئاڵوو هەڵدانەوە.
ئاڵوو واڵا
ئاڵوو واڵا
کالای ڕەنگاو ڕەنگ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵوواڵا
سەرچاوە: نالی
ئاڵوواڵا
ڕەنگاوڕەنگ.

کەسێ پوشتانی باڵاتە، حەریفی ئاڵ و واڵاتە
کە شیبهی کاکوڵی ژۆلیدە سەرگەردانی سەودا بێ
ئاڵووباڵوو
آلبالو
ئاڵووباڵوو
(باک) بەلالۆک، (هەوموک) بەڵاڵووک(کۆ) ئاری باری، (هەورا) بەڵاڵوێ، گەراز، (کۆ) ئاری باری، ئەوەی کۆیە وەکوو بەڵاڵووکێیە بەڵان بەرەکەی لە ئی وی گەورەترە، وەکوو دەنگی گێلاسییە بەڵان سوورو ڕەش و ترش و خۆشە
ئاڵووبخارا
آلو بخارا
ئاڵووبخارە
[[ئاڵوو + بخارە= بوخارا «شارێکە لە ئوزبەکستانی سوڤێت]]
«نتـ.»، «مکـ.» جۆرێک هەڵووچەیە، تامی ترشە، ڕەش و زەردی هەیە، ڕەشەکەیان ئیشکە و دەنک دەنک، زەردەکە شیرەدارە و جاران لە ناو خیگەدا هەڵدەگیرا. هەردوو جوورەکەی لە باتی ترش دەکرێتە ناو چێشتەوە. * هەڵووچە پاوەیی، هەڵووچە ڕەشە «سنـ.». هەڵووژە ڕەشە.
ئاڵووبوخارا
میوەو بەری دارێکییە، هەڵووچەڕەشە، هەڵووژه ڕەشە
ئاڵووبەڵاڵووک(ئەردە)
ئاڵوودار
[[ئاڵوو ؟ + دار «درەخت» ]]
«نتـ.» دارێکی ڕاست و درێژە، نە زۆر ئەستوور نە زۆر باریک، بۆ دارەڕای خانوو بە کار دێت.
ئاڵوودار
کەسێکە ئاڵووی هاتبێ یا کەوتبێ، (دەر) مەڵاژوو کەفتی، داری دارەڕایە کە لە کاریتە باریک ترە، ئاڵدار، ئاڵیندار،(خۆ) ئاریندار، دەسەک،( هەو) باهوو، ڕاژە، تەژە
ئاڵووداری
باری ئاڵووکەوتنێ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵوودە
گیرۆدەی شتێک
ئاڵوودە
تڵیاگ، تلکیاگ، بوواژۆ، تێکەڵاو، گیرۆدەی چتێک وەکوو دەڵێن فیسارەکەس ئاڵوودەی خوواردنەوەو قومارە
ئاڵوودەگی
تلیان، پلیکان، تێکەڵاوی
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵوودەیی