وشەدان

دەڵەدەڵ

باری نزیک زانی ئافرەتانە، لەسەر دەستان، دەڵ، لەسەرزان. زەردبوون و نەرم بوونی دومەڵ بەڕەنگێک کەکاتی دەربوونی هاتبێ. قوونێرو دوومەڵێکە گەیشتبێ و نزیکی دەربوون بووبێ

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

دەڵەسەگ

دێڵەسەگ

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

دەڵەشیر

(ئەردە): کچ، کەنیشک

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

دەڵەشێر

(ئەردە): شێری مێ

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

دەڵەق

دێڵەبەبا

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

دەڵەمیز

(ڕۆژ.): چرت میزە

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

دەڵەمێ

هێلکەی نیوەبرژاو، دەڵەمە

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

دەڵەمە

ی شیری : (هەر) گیوی، شیرێکە لەبەر کەمکوڵاندنی ترش نەبوونێ و کەمێک مەیی بێ.- ی هێلکەی : دلمەی، دەڵەمێ، دۆڵەمێ، واتە هێلکەی نیوە برژاو

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

دەڵەوەسان

(فە.): وەدوواکەوتنی چەند گۆڵەسەگێکە بەشووێن دێڵەسەگێکیدا

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

دەڵەچە

مرۆڤێکی سووک و نزمە کە مێچکە مێچکە بۆ ئەم و ئەو بکا

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

دەڵەچەک

(کە.): ماستاوکەر، ڕیایی کەر، مەرایی کردن، خووەلی دانین

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

دەڵەچەیی

نزمی و سووکی و مێچکەکردن بۆ ئەم و ئەو

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

دەڵەک

(ئەردە): دەڵە، دەڵەک، (شەم.) کووژە، کووشک، داعبایەکی سووری تۆخە کەوڵەکەی زۆر بەنرخە گۆیا چەکی بەربەرەکانێتی وی لە دوژمن تەنها (تسە.) چونکوو دەڵێن بۆ فسی- ی زۆر ناخۆشە ، هەر وەکوو دەڵێن گەورەترین چەکی کیسەڵ لە بەرەنگاری دوژمندا تەنها فسە . دێڵەبەبا

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

دەڵەکدان

(لو.): پاڵپێوەنان، (دەڵەکدە) واتە پاڵی پێوەنێ

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

دەڵەکردن

کەنەفتکردن

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

بازدەڵباز

بازبازێن

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

بوودەڵە

نابووت و پووچەڵە، نەزان و گێل و ووڕو تێنەگەیشتوو

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

بەردەڵان(دەر)

هەردە، بەردەڵێن. زبران، گەرگەر، چەقەڵ، چقڵ، کەرە، کڕێن، شووێنێکە بەردی زۆر بێ

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

بەردەڵانی

زۆر بوونی بەردە لە شووێنێکیدا

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

بەردەڵبەرد

دەربەدەری، سەرگەردانی، بەشێوەیەک، کە هەردەمەی لە جێگایەک و هەر ڕۆژەی بە شاخێکەوە بێ

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

بەردەڵێن(درە)

بەردەڵان

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

بەرگردەڵە

دارێکی خڕی گردە، بۆ داگرتنی بەرداشی ئاش، وەستا لەگەڵ پازناودا بەکاری دێنێ

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

بەقنگەوە خستنەکەندەڵان

برێتییە لە دەمدانەوەی یەکێک

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

حەشدەڵا (ئەردە.):

هەراهەرا.

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

داردەڵامە

(ڕەوا.): گەمەیێکی منداڵانەیە جووتە گوریسێکە لە لکی دارێکی دەخەن و دارێکی درێژیش دەخەنە نێوقەفی گوریسەکانەوە، کە بەرانبەری یەکتری ڕابوەستن و منداڵان سوواری دەبن، (جا.) داردیلەکانی،(هەورا.)دیلەکانێ

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

زەردەڵە

مرۆی زەرد و لەڕ و لاواز، ڕەقۆڵە

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

سەندەڵی

جوورەکورسێکی لەسەر دانیشتنێیە،جێگای کەوش لێدا کەندنێیە.

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

مردەڵە

مردۆخ٬ مردۆخە

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

وردەڵە

چکۆڵە٬ گچکه٬ بچووک

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

ووردەڵە

بڕوانە: وردەڵە

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

پردەڵە(بابا)

چەند دارێکە لەسەر (خەردار)ی ئاش ڕایەڵ دەکرێن و بەرداشیان لەسەر دادەنرێ. دارێکی درێژە لەسەر دوو سینگ داکوتراوە لە ناوەندی (مۆلەقە) و (نەوەرد)دا ڕایەڵی جۆڵای ڕاگیر دەکات تا کارەکەی لارو خوار نەبێت

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

کوندەڵان (ڕەوا.)

شووێنێکە هاینان کوندەی ئاوێ ی لەسەر دادەنرێت و بەگژ و گیا و قەڵان دادەپۆشرێت لەبەرزی یە٬ کونەڵان٬ کوڵەنان٬ تاساردبێ.

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

کوودەڵە

بڕەک٬ (ڕەوا.) بزڵەبەراز ٬ (هەورا.) بێوەڵە٬ بەچکەی بەرازی. بۆ بێچووە بەراز و وورچ بە کاردەبرێ.

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

کوولەکەسەندەڵی

جوورە کوولەکەیەکی گەورەی سەرخڕی قاشقاش دەکرێ بەچێشت.

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

کۆدەڵە

چیایەکە کەوتۆتە باکووری ڕۆژهەڵاتی ڕەواندزێ بەلای حاجی ئۆمەراندا

تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان