(کۆ.)باڕێزە،بەڕەزا(زرا.)خەزەرۆک،(موک.بابا.)قەیتەران،گیایەکەلەنساران وکەنار ئاوان شین دەبێ لاسکی ڕەش وباریکە،لەسەر هەر کولکێکی بەکوتراوی دانرێ دەیکاتەوە ودەری دەکات.کەبشکرێتەچابدرێ بەو کەسەی کەمیزی گیراوەدەیکاتەوە.نێوی کانییەکیشەلەنێوگەلی عەلی بەگی لەرۆژاوایرەواندوزێداڵەڕووی ئەوەوەکەگیای خاڵەڕەشەی زۆرەبۆیەبەوناوەناوبراوە.

گیایەکی کۆیستانیییەگەڵایەکانی وەکوو کەرەووزی وایەلاسکێکی باریکی ڕەشی هەیەلەکەنارئاوانشین دەبێ،پەلی سیاوەشان،قەیتەران،ساقی درێژە وڕهش وباریک وڕەقەبۆزۆر نەخۆشیان بەدەرمان بەکار دەبرێ.

(هەورا.): گەمەیەکە

ڕەشکردنی ناوچاوان و ڕووی یەکێکی بۆ ڕیسوا کردنی

بەردێکی خاڵدارە

پەڵەیێکی نەنگدارە بەسەر ڕوخسارەوە. تێمیسک، زیپکەیێکە دووای تاولەرز بەسەر لێوانەوە پەیدا دەبێ

خاڵخاڵۆکە،گوڵەستێرە.

(ئەردە.) : خوت و خۆڕایی

چەند دارێکە وەک بازن لە مسەرەو سەری بێشکە دەکرێ تا خڕەی بێ ومنداڵ پێی ژیر بن، خڕخاڵ

جوورە بێشکەیەکە هەندی، ئاڵقەی داری تێخرابێ تا لە کاتی ڕاژاندنیدا خلەخلی لێوە بێ ومنداڵی پێ بخافڵێ وبنووێ

داسێکە تەنها گیای پێدەدروێتەوە.

خورێنی، ناشتا

دەست تەنگ،دەس تەنگی،دەست کورتی،هەژاری،.بوون: دەست تەنگ بوون،پشوودان،ئاسوودەبوون،.کردن:دەست تەنگ کردن، بێکارکردن.

خەڵووزدان، ڕەژوودان

خەڵووزدان

ڕەژووفرۆش.-ی:ڕەژی فرۆشی

(هەمە.،زەن.،هەورا.،فە.):ڕەژووی بەردی

زوخاڵدان.

بۆش٬ بەتاڵ

ووڵاخێکی بەرزەی سپییه و خاڵخاڵە

نێوی مێینانە. بێ نیشانە، (باک) باپیڤان. هاوینە هەوارێکی بێ هاوتایە، پرژ، کەلبەز، تاوڕێژ(شلالە)ێکە سینگی چیایەکی بەرزی چەند کون تێکردووەو لە حەواوە بە لافاو، کە دێتە خووارێ ڕەنگی سپی و هەمووی وەکوو کەف وایه و زۆر ساردە کەوتۆتە لای ڕۆژاوااو باشووری ڕواندزێ وە لە کلکی کۆڕەکی دێتەدەرێ

جووتەخاڵ: (:)

پنک پنک،نوختەنوختە،گوڵگوڵ،پنتک پنتک،پەڵەپەڵە،قاتقات،پڵپڵ،جنجڕ.(باک.) خڕخاڵ.نتک نتک.

خشت و خۆڵ و زبڵی ماڵ و دووکان و کۆڵان و ئیدیکەیە ، زبڵ. لیشمە ، چرپ و چاڵ، تڵتە و خڵتەی شلەمەنییەکە، کە خۆی لە بنی نیشتبێ یا پاڵێورابێ

ئاڵقەیەکی وەکووبازنەی وایەولەزێڕیالەزێوبەپتەوی دروست ولەپێ دەکرێ باریک وئەستووریشی هەیەیەکێکەلەجوورەخشڵەکانی ئافرەتانە، (زیی.)خشخاش، خاشخاش، خەشخاشی پێ.

خەت ومیل.

زبڵ

نیشانەیێکە وەکوو(:)لە پێش ووشە یا ڕەستەیەک دادەنرێ کە مەبەسی ڕاستەقینەی بەدووا دابێت

(هەمە.،زەن.،هەورا.،فە.):ڕەژی،ڕەژوو،خەڵووز،زوغاڵ

ڕەژی

زووخاڵ.

ڕەژی خەڵووز-دان: خەڵووزدان.

(؟).

بریتییە لەچتی زۆر ڕەش.

چاڵی ڕەژوو

خاڵۆزا