وشەدان

سەرچاوە: نالی

نیگاهی دیدە

بە لاچاو تەماشاکردن.

کوشتەی نیگاهی دیدەتە، گەر مەست، ئەگەر خەراب
بەستەی کەمەندی زوڵفتە، گەر شێخ، ئەگەر سولووک

سەرچاوە: نالی

نیگاە

تەماشا.

دڵ پەی دەکا نیگاهی سەهمی موژەی سییاهی
ڕەمزی هەموو بەڵایە، غەمزەی هەموو موصیبه

سەرچاوە: نالی

نیگەهبان

ئاگادارییکەر، پاسەوان،

دیدە نیگە هبانی یار، تیپی سریشکم هەزار
ناڵەیی دڵ نەی سەوار، ئاهە عەلەمداری من

سەرچاوە: نالی

نیگەهدار

ئاگادارییکەر.

چ میعمارانە بۆ تەعمیری کەعبەی دڵ دەچێتە حەج!
خودا یار و مەدەدکار و نیگەهداری عەماریی بێ!

سەرچاوە: نالی

نیگەهــ

لاکردنەوە.

سەهمی نیگەهت خستمی، هەستامەوە ڕاکەم
ئەگریجەوو زوڵفت بە جەفا هاتنە یاریی

سەرچاوە: نالی

نیی

نیت.

بەزمی هوزارە، قەل فڕی ئەغیارە، دەوری گوڵ
صۆفیی! بڕۆ، مەبە بە دڕک، تۆ لە ئێمە نیی..

سەرچاوە: نالی

نییشانە

نیشانە.

دڵ موشەببەک بوو لەبەر ئێشانی نیشانی موژەت
حەیفە قوربان! ئاخر ئەم نیشانەیی شانی هەیە

سەرچاوە: نالی

نییەت

نیازی ڕۆژوو گرتن.

(صائم الدهر) ی بە ڕۆژ، ئەمما بەڕۆژووی بێ نییەت
(قائم اللیل) ی سلووک، ئەمما سلووکی بێ نوێژ!..

سەرچاوە: نالی

نییەت

نیاز.

بێ نیییەتی تەقبیلی دەمت عاطیلە ڕۆژووم
بێ حەضرەتی میحرابی برۆت باطیلە نوێژم

سەرچاوە: نالی

نییەتی

نیازی.

« نالیی » نییەتی سیحری بەیان، حیکمەتی شیعرە
ئەمما نییەتی قووەتی دڵ، قودرەتی ئینشا

سەرچاوە: نالی

نەرگس نیگەهـ

ئەوەی به چاوێکی وەک نەرگس مەوستەوە بڕوانێ.

نەرگس نیگەهـ و ساق سەمەن، کورتە بەنەفشەن
موو سونبول و، ڕوومه ت گوڵ و، هەم لاله کولاهن

سەرچاوە: نالی

کافر نیگه هـ

ئەوەی بێڕەحمانه بڕوانێتە یەکێک.

سیمین بەدەن و، سەرو قەد و، لەنجە تەذەرون
کافر نیگەهـ و، ڕەشک، له بوتخانه یی چینن

سەرچاوە: نالی

* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە

نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو

سەرچاوە: نالی

ئاسمانیشی

ئەبێ بە (نوون) ێکی گیراو بخوێنرێتەوە کە ئەگەر بیکەیتەوە ببێ بە دوو نوون و ببێ بە (ئاسمان نیشی). ئەو کاتە (نیش) واتە چزوو و لێرەدا مەبەست قولاپی سەرە تەشییە کە خورییەکە یا لۆکەکەی پێوە بەند ئەکرێ و لە ئەنجامی هەڵسووڕاندنی تەشییەکەدا ئەیکا بە بەن یا بە دەزوو.

زەمانە چەرخ و، چەرخی ئاسمانیشی، فەلەک فیلکە
سەری ڕشتەی وجوودی چەندە باداویی و هەر ماوی

سەرچاوە: نالی

ئەنیس

ئولفەت پێوە گرتوو.

دڵی « نالیی » کە ئەنیسی (قەرەداغ) ە، ئێستەیش
داغی (سەرچاوە) و (دێوانە) یی دار و دەوەنە

سەرچاوە: نالی

ئەیمەنیی

هێمنیی.

وادیی بووە بە وادییی پڕ نووری (طوور) ی (نار)
(نەعلەین) لە پێ فڕێ بدە « نالیی » بە (ئەیمەنیی)

سەرچاوە: نالی

برێشم تەنیی

چنینی قوماشی ئاوریشم.

تەنی ڕاضیی بە خەشین پۆشیی وەک شێر و شوتور
بێ نیازە لە برێشم تەنیی و پیلەتەنیی

سەرچاوە: نالی

بنیاد

بناخە.

ئەگەر خوێنم دەڕێژی تۆ، ئەوە تێغ و ئەمیش گەردن
ئەگەر بنیادی پەیمان، دەستی من دامێنتە، بازا!

سەرچاوە: نالی

بوریانیی

لاشەی سورەوەکراو لە ڕۆندا پاش کوڵاندنی.

لە ئاب و تاب و ئەشک و ئاهی خۆمدا بووم بە بوریانیی
لەباتیی پوختەگیی سووتام و ئیستەش پێم دەڵێ: خامە

سەرچاوە: نالی

بونیان

کۆشک و سەرا.

بونیانی کیبر و سەرکەشییە طاقی کیسرەوی
دانانی ظوڵم و ڕووڕەشییە تەختی ئابنووس

سەرچاوە: نالی

تەحتانیی

ژێرخان.

کە جێگەت بۆ عیبادەت بێ، چ فەوقانیی، چ تەحتانیی
کە حوببت بۆ سیادەت بێ، چ (بەرزنجیی) ، چ (باراویی)

سەرچاوە: نالی

تەغنیە

گۆرانی وتن.

طووطییی تۆ لە حیرصی دڵ داوی طەمەع دەکاتە مل
بولبولی من لە عەشقی گوڵ تەغنیە و طەرەب دەکا

سەرچاوە: نالی

تەنیی

تەنین، چنینی ڕایەخ.

لەم پارچەڵۆکە هەورە بە قەد ڕووی هەموو زەمین
بەم ڕایەڵە قەدیفەیی سەوزی عەجەب تەنیی

سەرچاوە: نالی

تەنیی - ی یەکەم و سێهەم -

لە تەندنەوەیە.

ئێمە مەردین و هەموو شێری خەشینپۆشی مەصاف
کرمی قەز هەرچی تەنیی، بو تەنی نیسوانی تەنیی

سەرچاوە: نالی

جانیب

لا.

ڕادەکەن بۆ جانیبی دوککانی جەڕڕاح و طەبیب
چاک و دامەن هەڵکراو و، سەرشکاو تەنگەتاو

سەرچاوە: نالی

دانیی

نزیک.

ئەی مەطڵەعی ئەنواری هەموو قاصیی و دانیی ،، شەمسی صەمەدانیی
وەک ذەڕڕەیی بێ جیلوە نە مەوجوود و نە مەعدووم ،، جۆیایی بەراتم

سەرچاوە: نالی

دوژمنی خوێنیی

دوژمنێ که بەهۆی خوێنڕشتنەوە بووبێ به دوژمن.

مەستی خەیاڵی ئەوە، لەحظە ژمێری شەوە
دوژمنی خوێنیی خەوە، دیدەیی بێداری من

سەرچاوە: نالی

دەنیی

سووک.

قەدری من چەندە لەلای دەوڵەتی دنیایی دەنیی،
قەدری ئەو کەمتر و، هەردوو لە غەمی یەکدی غەنیی

سەرچاوە: نالی

دەورانیی

ئەوەی بە دەوری خۆیا خول بخوا، یا ئەم دەس و ئەودەسی پێ بکەن.

دەورانییە، وەک هێڵەکی سەودا، سەری گێژم
بۆیە بە دەقیقیی مەثەلە هەرچی دەبێژم

سەرچاوە: نالی

زەبانییە

ئەو فریشتانەی بەرپرسی ئاگری دۆزەخن.

لایەک (زەبانییە) لە لەسەروکاری نارە، نار
(هل من مزید) زوبانیە وەک ماری ئەژدەرە

سەرچاوە: نالی

سانییە

ئەو حوشترەی ئاوی لە بیر پێ هەڵ ئەگۆزن.

تا بەکەی وەک ڕاوییە و سانییەی سێ پەل شکاو
بێ طەواف و سەعی و عەمرە هەر بخەوم و هەر بخۆم!

سەرچاوە: نالی

سەیرانیی

سەیرانکەر. جێگایەک بۆ سەیران بشێ.

جێگایێ نەظەرگا بێ، شەش جانیبی دەریا بێ،
ئەی مەردومی سەیرانیی، لەم خیططەیە هەر چاوە

تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان