تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: نالی
صەفا و مەروە
دوو بەرزایین لە مەککە حاجیی بەنێوانیانا ڕائەکەن و ئەوە بەشێکە لە نەریتی حەج.

فویووضاتی (صەفا) و (مەروە) هەروەک ناودان دەمدەم
لە یەنبووعی دڵی پڕ زەمزەمەی میزابی جاریی بێ!
سەرچاوە: نالی
لەبی مەرجان
لێوی وەک مەرجان سوور.

شیرەیی جانە وتم یا مەیە؟ چا بوو فەرمووی
عەکسی لەعلی لەبی مەرجانە لە فنجانمدا
سەرچاوە: نالی
مەرتەع
لەوەڕگە.

شەوەمما، شەوچراغی جەدی و ثەور و مەرتەعی شامی،
دوصەد قەرنی غەزالە و قۆچی صوبحی عیدی، قوربانە
سەرچاوە: نالی
مەرجان
گیاندارێکی دەریاییە وەک گیا وایە، چەسپ بووە بە زەوییەوە، سوور و سپیی و ڕەشی هەیە. بۆ جوانیی لە جەواهیرسازیدا بەکاری دێنن.

یەمی دیدە پڕ لە مەرجان، وەک یەشمی ئابدارە
شەبەیە شەبیهی زوڵفی سیاهی وەک زوخاڵیی
سەرچاوە: نالی
مەرحەمه
ڕەحمەت.

حیکمه تی تۆ مولهەمه، هەم قەدەمت مەرحەمە
موستەحەقی مەرهەمه سینەیی ئەفگاری من
سەرچاوە: نالی
مەرخ
وشەیەکی عەرەبییە بە جۆرە دارێکی ناسک ئەڵێن زوو دائەگیرسێ.

ئیلتیقای پۆڵا و ئاسن هەر نیزاعە و گیر و دار
جەمعی ماء و نار و زەند و زەندەوو، مەرخ و عەفار
سەرچاوە: نالی
مەردوم
خەڵک. بیبیلەی چاو.

جێگایێ نەظەرگا بێ، شەش جانیبی دەریا بێ،
ئەی مەردومی سەیرانیی، لەم خیططەیە هەر چاوە
سەرچاوە: نالی
مەردوم - ی دووهەم -
گلێنەی چاو.

نییه دیدەیی چ مەردوم، نییە مەردومی چ دیدە
لە فرووغی خەددی فاریغ، لە خەیاڵی خاڵی خاڵیی
سەرچاوە: نالی
مەردوم - ی یەکەم -
خەڵک.

نییه دیدەیی چ مەردوم، نییە مەردومی چ دیدە
لە فرووغی خەددی فاریغ، لە خەیاڵی خاڵی خاڵیی
سەرچاوە: نالی
سەرچاوە: نالی
مەرز و بووم
له دوو وشەی (مەرز) و (بووم) پێکهاتووە که یەکەمیان واتە سنوور و دووهەمیان واتە ڕێ و شوێن و خاک و وڵات، ئیستا تێکڕا بەمەعنا وڵات و ناوچە بەکار ئەهێنرێ،

« نالیی » کەوا سەگی سەگی ئەو مەرز و بوومەیە
ئەمما سەگی موعەللەمی بێ دەنگ وبێ وەڕە،
سەرچاوە: نالی
مەرهەم
مەڵهەم، دەرمان،

حیکمه تی تۆ مولهەمه، هەم قەدەمت مەرحەمە
موستەحەقی مەرهەمه سینەیی ئەفگاری من
سەرچاوە: نالی
مەرید
یاخیی، کینایەیە لە شەیتان.

ئەو شێخە بە کوم مەگرە کە پەشمینە مەریدە
ئەو ڕیشە بەسەر دارەوە ڕیسێکی بوزانە
سەرچاوە: نالی
مەرەض
نەخۆشیی.

یادی چاوی بە فوتوورت لە دەرووندا مەرەضە
غەمی زوڵفی بەخەمت بوو لە دڵما بە گرێ
سەرچاوە: نالی
هەرزە مەرەس
ئەو تانجییەی بە ڕەحەتیی نەدرێتەبەر بۆ ڕاو.

گەردەن کەچی تۆم بێ کەشش و ڕست و قەلادە
وا ظەن مەبە ناعارف و هەرزە مەرەسێکم
سەرچاوە: نالی
ئومەرا
جەمعی ئەمیرە واتە پادشاه.

دەعوای ئومەرا چەندە لەسەر تەختی کرابێ
چەند خوێن کە ڕژابێت و چ خوێنی نەڕژابێ
سەرچاوە: نالی
ئەحمەر
سوور.

لەو کێشە کێشەیەدا کەوا ڕەش سپیی دەبێ
لەو کێش کێشەیەدا کەوا ئەحمەر ئەصفەرە
سەرچاوە: نالی
طەڵای ئەحمەر
زێڕی سوور.

صاحێب زەڕ و زیوێ کە فریبی عوقەلا بێ
ئیکسیری طەڵای ئەحمەری چەند قەطرە لە لا بێ
سەرچاوە: نالی
سەرچاوە: نالی
مەجمەر
مەقەڵیی، جێگای پشکۆی ئاگر. پشکۆدان

لالەکە مەجمەرێکە بە با خۆش و گەش دەبێ
ناوی کە پڕ خەڵووزە بە شەبنەم گەشایەوە
سەرچاوە: نالی
کەمەر
پشتێن.

ئالوودە نەبێ دا، بە زەبوونگیریی خوێنم
بۆ کوشتنی من دامەنی پاکی لە کەمەر دا