تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: نالی
سووتن
سووتان.

له شەوقی ڕوویی شەمع و، زوڵفی دوود و طووڕڕەیی مەجمەر
سوپەند و عوود و پەروانه، بخوور و غالییه سووتن
سەرچاوە: نالی
سووجود
جەمعی (ساجید) ه واته سوجدەبەر.

ئەو شاهی ماهی میسره، ئەهالیی له ڕێی سوجوود
قورئان دەڵێ که بەنده ئەمەو بەنده پەروەرە
سەرچاوە: نالی
سووەیدا
ڕەشێنەی چاو. ناوکورۆکی دڵ.

شەو ئەمما، غیبطەیی نووری سووەیدایی دڵ و دیدە
شەو ئەمما، خۆر تیا گۆیا لە شەرمی نووری پەنهانە
سەرچاوە: نالی
سوپیهر
ئاسمان. گەردوون.

موددێکە کە هەم گەردشی دەورانی سوپێهرم ،، موغبەڕ بووە میهرم
ئاوێنەیی دڵ شاهیدە هەرچەندە سییەهـ ڕووم ،، میرئاتی جەلاتم
سەرچاوە: نالی
سوپەند
گیایەکی کێوییه، تۆوێکی وردی ڕەشی هەیە، ئەیکەنە ناو ئاگرەوە ئەیسووتێنن، بۆنێکی خۆشی هەیه، ئەڵێن بۆ چاوەزار باشە!

له شەوقی ڕوویی شەمع و، زوڵفی دوود و طووڕڕەیی مەجمەر
سوپەند و عوود و پەروانه، بخوور و غالییه سووتن
سەرچاوە: نالی
سوپەهـ
لەشکر.

لە خەوف و خەجڵەتی، بەدری شەهی ئەنجوم سوپەهـ ئێستەیش
کە هەڵدێ، زەردیی و سووریی لە طەلعەتیا نومایانە
سەرچاوە: نالی
سوڵطان
خاوەن دەسەڵات.

عەشق سوڵطانێکە هەر گا ڕوو لە وێرانێ بکات
ئاهی سەرد و، ئەشکی گەرم و، قەلبی بوریانی دەوێ
سەرچاوە: نالی
غەمزە سووک
ئەوەی بە تیلی چاو ئیشارەتێکی زۆر کەم بکات.

ئەی شۆخی بێ نیاز و گرانناز و غەمزە سووک!
تیری موژەت نیشانەیی دڵ کون دەکا بە نووک
سەرچاوە: نالی
قەلبی سوپاه
جاران سوپا کراوە به چەند بەشەوە , موقەددەمه و موئەخخەرە و مەیمەنه و مەیسەرە و قەلب، واتە , ئەوانەی له پێشەوە ئەڕۆن و ئەوانه ی لە دواوە ئەڕۆن و ئەوانه ی لای ڕاست ئەگرن و ئەوانه ی لای چەپ ئەگرن و ئەوانەی له ناو جەرگەدان، ئەرکی هەرە زۆری جەنگ ئەکەوێتە ئەستۆی ئەمانەی دوایی. قەلب

ئەم طاقمه مومتازە کەوا خاصصەیی شاه ن
ئاشووبی دڵی مەملەکەت و قەلبی سوپاهن
سەرچاوە: نالی
موو سونبول
ئەوەی تازە مووی لێ هاتبێ و مووەکانی ڕووی وەک سونبول ناسک بن.

نەرگس نیگەهـ و ساق سەمەن، کورتە بەنەفشەن
موو سونبول و، ڕوومه ت گوڵ و، هەم لاله کولاهن
سەرچاوە: نالی
سەرچاوە: نالی
٣ سوور
شایی. ڕەنگی سوور.

لاکین ئەمە دونیایە، گەهێ سوورە، گەهێ شین
لایُسألُ مَن عاشَ، وَ مَن مات، و مَن فات؟!
سەرچاوە: نالی
* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە
نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو
سەرچاوە: نالی
ئاگرەسوور
کینایەیە له گورج و گوڵیی و دەستوبرد.

پەیامت هات و پەیکت ڕۆی، خەیاڵم نارد و نەیگەییێ
ڕەسووڵم کەوتە ڕێ، گرتی، هێنای وەک ئاگرەسوورە
سەرچاوە: نالی
تەبەسسوم
زەردەخەنە.

بە مەلاحەتی تەکەللوم هەمو زەمزەم و مەلیحیی
بە فەصاحەت و تەبەسسوم هەمو کەوثەر و زولالیی
سەرچاوە: نالی
تەسوید
نووسراوی پاکنووس نەکراو.

لە سایەی قەددی مەوزوون و دوو زوڵفی
لە « نالیی » و شیعر و تەسویدی نەما باس
سەرچاوە: نالی
شیوەسوور
یا شیوەسوورەکەیە کە پێشان باسمان کرد، یا هەر شیوێکی کاتی لافاو هاتنە کە قوڕاوی سووری پیا سەر بکا.

حەوزی پڕی کە نائیبی دیدەی منە لەوێ،
لێڵاوی دانەهاتووە وەک سەیلی (شیوەسوور) ؟
سەرچاوە: نالی
شیوەسوور
شیوێکە لەنزیک چەمچەماڵەوە.

وەک ئاهەکەم دەوران بە هەتا خاکی کۆیی یار
وەک ئەشکەکەم ڕەوان بە هەتا ئاوی (شیوەسوور)
سەرچاوە: نالی
قەسوەت
دڵڕەقیی.

ئەگەرچیی کوردی دووری شارەزووری قەسوەتم، ئەمما
وەسیلەم طەیبە و حیلمی شەفیع و فەضلی مەننانە
سەرچاوە: نالی
موسوەدە
موسەووەدە، ڕەشنووس، نووسراو بە لە پاکنووس کردنی.

بێتە حوجرەم، پارچە پارچەی موسوەدەم بکڕێ بە ڕۆح،
هەر کەسێ کووتاڵ و پارچەی بێ بەدەڵ سەودا دەکا
سەرچاوە: نالی
مەکسوور
شکاو.

گوتم: قوربانی تۆ من بم، گوتی: قوربانی تۆ سەگ بێ
گوتم: شیشەی دڵم ناتۆی؟ گوتی: بۆ چییە؟ مەکسوورە *
سەرچاوە: نالی
ناسوفتە
نەسمراو.

موو سونبولی ئاشوفتە، دوڕ دانەیی ناسوفتە
دەم غونچەیی نەشگوفتە تێفکرە کوڕە یا کچ!
سەرچاوە: نالی
نیسوان
ژنان.

قەز، برێشم، کە حەرامە لە ڕەجول، نەک نیسوان
سوننەتی شەرعە، ئەگەر تابیعی ئەهلی سونەنی
سەرچاوە: نالی
وەسواسە
وەسوەسە، خوتوورەی دڵ.

وەحشییە لێمان لەبەر طەعنەی ڕەقیبی سەگ صیفەت
ڕاستە هەر ذیی ڕۆحێ، بۆ وەسواسە، شەیطانی هەیە
سەرچاوە: نالی
پیرمەسوور
پیر مەنصوور، پیاو چاکێک بووە شەخسەکەی لە داوێنی گەڕەکی مەڵکەندییەوەیە، ئیستا بەو دەوروبەرە ئەڵێن گەڕەکی پیر مەسوور. شوێنەواری گۆڕستانی دەوروبەری شەخسەکە خەریکە کوێر ئەبێتەوە و هەمووی کراوە بە خانوو، بەڵام شەخسەکە خۆی ماوە و دارێکیشی بە سەرەوەیە، دیوارێکی بە دەورا کراوە. وادیارە دارەکەی پیر مەسوور لە سەردەمی نالیییدا دارێکی گەورە بووە و وەک هەموو شەخسەکانی کوردستان ئاڵا و پەڕۆیەکی زۆری پێوە بووە و بەهاران جێگای کۆبوونەوەی کوڕ و کچی شۆخی شار بووە، بۆیە نالییی وا بە سۆزەوە ناوی ئەبا.

داخۆ دەروونی شەق نەبووە (پردی سەرشەقام) ؟!
پیر و فوتادە تەن نەبووە (داری پیرمەسوور) ؟!
سەرچاوە: نالی
ڕوسووم
داب و نەریت.

بە ڕیا باری تەکالیفی ڕوسوومیی بۆ خەڵق
چ دەکێشیی؟ ئەمە حومقێکە عەلاوەی کەرییە
سەرچاوە: نالی
ڕیسوایی
بێئابڕوویی. شوستوشۆ. داشتن، شۆردن.

چونکە بێنی بێوەفایی و ناز و شۆخیی لێ دەهات،
ناردییە بازاڕی ڕیسوایی کە بیدا شوست و شۆی
سەرچاوە: نالی
ڕەسووڵ
فروستادە.

پەیامت هات و پەیکت ڕۆی، خەیاڵم نارد و نەیگەییێ
ڕەسووڵم کەوتە ڕێ، گرتی، هێنای وەک ئاگرەسوورە
سەرچاوە: نالی
کاکەسوور
پیاوێکی پیری بەساڵاچوو بووە لەو سەردەمەدا لە سولەیمانی. خۆی سوور بووە و ئەڵێن ناوی عەوڵا بووە، ڕیشێکی تۆزێ درێژی هەبووە، ڕیشی پیاوی سوور زەردکارە، با سپییش ببێ ئەو بەڵگەیە تیا هەر ئەمێنێتەوە *.

سەبزە لە دەوری گوڵ تەڕە وەک خەططی ڕوویی یار
یا پووشی وشک و زوورە وەکوو ڕیشی (کاکە سوور) ؟
سەرچاوە: نالی
گیسوو
زوڵف،

لە پێت ئاڵاوە حەڵقەی ماری گێسووت
عەجایەب حەییی بێ جان قەیدی موطڵەق!
سەرچاوە: نالی
گێسوو
زوڵف.

لە کۆهی (نەجد) ە ئێستاکە وەکیلی (قەیس) ی ماڵ وێران
منم (مەجنوون) و زنجیرم گرێی گێسوویی (لەیلا) یە