وشەدان

سەرچاوە: نالی

جەوهەری فەرد

ئەو ماددە بچکۆلەیەی بەشکردن هەڵناگرێ. بەرابەرەکەی جەوهەری مورەککەبە.

لەکن ئەو جەوهەرە فەردە لە هەیولا نییە باس
لە حیکەم پەروەرییی بوو عەلی سینا نییە باس

سەرچاوە: نالی

جەوهەریی

جەوهەردار، دەبان.

ڕاستیی جەوهەرییە تیغی زوبانی « نالیی »
نەرم و توند، ئاوی گەلووگیرە، قصەی پێ دەبڕێ..

سەرچاوە: نالی

جەڕ

ژێر (- ِ) ڕاکێشان.

لە نەحو و صەرفی ئەداتێ مەپرسە ئەی موعریب
کە ڕەفع و نەصب و جەڕ و جەزمە ئالەتی تەقریر

سەرچاوە: نالی

جەڕ

بەستن،

بە حەقی جەڕڕی هەیاسەی زەڕ و کاکۆڵی سەری
دڵی گوم گەشتەیی من کوشتەیی پشت و کەمەرە

سەرچاوە: نالی

جەڕڕاح

ئەوەی تیماری زام ئەکا،

ڕادەکەن بۆ جانیبی دوککانی جەڕڕاح و طەبیب
چاک و دامەن هەڵکراو و، سەرشکاو تەنگەتاو

سەرچاوە: نالی

جەڕڕاڕ

ڕاکێشەر. سوپای بێ شومار.

زوڵفی جەڕڕاڕی صەفاصەف خستە پێش
یەعنی زەنگیی لەشکری قیروسییان

سەرچاوە: نالی

جەڕڕە

کووپە.

کەللە وەک جەڕڕەی شەرابی پڕ نیشاط و تەڕ دەماغ
شێری نەڕ، ئاهوویی بەڕ، گورگی سەفەر، قەمچیی نەچێژ

سەرچاوە: نالی

جەیحوون

ڕووبارێکە لە تورکمانیا.

فەضا بەحری موحیط و وشتری تێدا سەفینەی بەڕ
سەرابی میثلی نیل و دیجلە و جەیحوون و عوممانە

سەرچاوە: نالی

حورووفی جەڕڕە

چەند وشەیەکن لە زمانی عەرەبدا کە چۆنە سەر ئیسم (ژێر) ی ئەدەنێ. ئەملا و ئەولا و (جەڕڕە) ش بەمەعنا گۆزەیە.

حورووفی جەڕڕە تێیاندا نەماوە ئاوی عەمەل
هەموو موعەللەق و مولغایی عامیلی تەقدیر

سەرچاوە: نالی

بەرجەستە

هەڵکەوتوو.

وەرە سەیری خیابان و بەیاضی دەفتەری نالیی
کە صەف صەف، مەصرەعی بەرجەستە، ڕیزی سەروی مەوزوونە

سەرچاوە: نالی

بەرجەستە

دیار و دەرکەوتوو.

نەرم و خۆش و مونتیج وەکو بەسطی ئودەبا بێ
طولانیی و بەرجەستە وەکوو دەستی دوعا بێ

سەرچاوە: نالی

تانجەرۆ

چەمێکە لە سەرچاوەکانی سەرچنارەوە پەیدا ئەبێ و لە داوێنی سولەیمانییەوە بە بناری چیای گلەزەردەدا بەرەو شارەزوور مل ئەنێ و لە (دواوان) ئەڕژێتە سیروانەوە.

داخو دەروونی صافە، گوڕەی ماوە (تانجەڕۆ) ،
یاخۆ ئەسیری خاکە بە لێڵی دەکا عوبوور؟!

سەرچاوە: نالی

تەجەللیی

دەرکەوتن، دەرکەوتنی نووری خودا. وادییی ئەیمه ن. شیوی لای ڕاست. ئەو شیوەی که نووری خوای بۆ حەزرەتی مووسا تیا دەرکەوت له کێوی توور و بانگی تیا لێ کرا،

صەحرا به تەجەللیی دەکەنە وادیی ئەیمەن
قامه ت سەجەر و، مەظهەری ئەڵطافی ئیلاهن

سەرچاوە: نالی

حوججەت

بەڵگە. هێز. توند.

نیشانەی پوختەگیی بێ دەنگییە « نالیی »! ئەگەر پوختەی
بە حوججەت طەی بکە نامە، بە حیددەت پەی بکە خامە

سەرچاوە: نالی

شەجەر

درەخت. ئیشارەته بۆ ئەو درەختەی که له نزیکەوە بانگ کرایە حەزرەتی مووسا

صەحرا به تەجەللیی دەکەنە وادیی ئەیمەن
قامه ت سەجەر و، مەظهەری ئەڵطافی ئیلاهن

سەرچاوە: نالی

عەجەب

چەند سەیر.

« نالیی » عەجەب بە قووەتی حیکمەت ئەدا دەکا
مەعنایی زۆر و گەورە بە لەفظی کەم و بچووک

سەرچاوە: نالی

قەدەم ڕەنجەکە

ئازاری پێت بدە. کینایەیە لە داوای هاتن لە کەسێکی خاوەن پایە و ڕێ و شوێن.

لەم ڕێگە سەریشی کە بچێ، یەعنی کوژابێ
گەردنکەچێ بەرپێتە، قەدەم ڕەنجەکە، سا بێ

سەرچاوە: نالی

م وجەوهەر

گەوهەراویی، به گەوهەر ڕازێنراوە.

عەرشی بەرین که دائیرەیە، ڕەوضە مەرکەزە
فەرشی زەمین به عەرصەیی طەیبه موجەوهەرە

سەرچاوە: نالی

ماجەرا

ڕووداو. ئەنجام.

لە چاوی (ڕوودبار) م (نووری) دیتن وەقتە تاریی بێ
ئەمیش با ماجەرای هیجرانی (نووریی ڕوودباریی) بێ!

سەرچاوە: نالی

موجەززا

لە یەک جیا بووەوە و شیرازە تێکچوو. پارچە پارچە بوو.

وەها سەقیم و موجەززا عەوامیلی ئەجزا
کە ئالەتی عەمەلی نەحوی مەحوی صەحوی ضەمیر

سەرچاوە: نالی

موجەوهەر

پڕ لە گەوهەر.

دورجێکی موجەوهەر کە هەموو حوسن و بەها بێ
دوڕڕێکی مونەووەر کە هەموو ئاوی صەفا بێ

سەرچاوە: نالی

موجەڕڕەد

ڕووت.

خۆشا ڕەندێ لە دنیا بێ موبالات و موجەڕڕەد بێ!
بە ڕۆژ زیندەی جەماعەت بێ، بە شەو مات و موجەڕڕەد بێ!

سەرچاوە: نالی

مونجەمید

مەییو.

هەوای سەیری بەڕ و بەحر ئاگری بەرداوەتە عومرت
کە تۆزێ مونعەقید خاکی، دڵۆپێ مونجەمید ئاوی!

سەرچاوە: نالی

مەجەڕڕە

کۆمەڵە ئەستێرەی کاکێشان.

مەگەر ڕێی حاجیانە وا تیا سەییارە سەییارە!
مەجەڕڕە ئالەتی جەڕڕی جەریری سارەبانانە!

سەرچاوە: نالی

مەنجەنیق

ئالەتێک بووە له شەڕەکانی کۆنا بەردی زل یا گوللەی ئاگریان پێ فڕێ داوەتەوە ناو لەشکری دوژمنەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو

تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان