تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: نالی
* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە
نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو
سەرچاوە: نالی
بیابان
دەشت.

شوتوربانا! ئەمە پەرژینی باغی ڕەوضەیە، یاخۆ
عەرار و عەرعەر و بانی خیابانی بیابانە؟!
سەرچاوە: نالی
بیبیێ
بیبیسێ.

نوصحی « نالیی » ڕەنگە هەرکەس بیبیێ، بیکاتە گوێ
چونکە نەظمی صاف و وردە، هەروەکوو مروارییە
سەرچاوە: نالی
بیت الحزن
خەفەتخانە، دڵ.

ڕۆشنیی دیدە بە ئینسانە، کە موژدەی قەدەمت
ڕۆشنیی دیدەیی غەمدیدەیی ) بيت الحَزَنە (
سەرچاوە: نالی
بیت اللە
ماڵی خوا، کەعبە، مەککە.

بۆ جیواری حەق لە هەر جێ صیدقی نیییەت کافییە
من لە (بیت اللە) ئینشەڵڵا (بأذن اللە) دەڕۆم
سەرچاوە: نالی
بیدی مەجنوون
شۆڕەبی.

بیدی مەجنوونە وجوودم لە هەموو بەر بەرییە
نە کەسێ مونتەفیعی یەک بەری یا سێبەرییە
سەرچاوە: نالی
بیلال
بیلالی حەبەشی، یەکێکە لە هاوڕێکانی پێغەمبەر.

سەعادەت بوو بە نوور و صاعیدی ذەروەی هیدایەت بوو
عەلامەت نووری ئیمانی (بیلال) و (وەیس) و (سەلمان) ـە
سەرچاوە: نالی
بیم
ترس.

« نالیی » له هەوا کەوتە سەما، بوو به شەناوەر
بەو وشکە مەلە بیمی هیلاکی غەرقی بوو
سەرچاوە: نالی
بیکر
کچ، بەرابەری ژن.

بۆ تۆ کە بیکر و تازە، وەکو حۆریی جەننەتی
قەیدی چییە عەجووزەیی دونیا بدەم طەڵاق؟!
سەرچاوە: نالی
له بیب
عاقڵ.

« نالیی » لەبی (حەبیبه) هەم طیب و هەم طەبیبه
خولاصەیی لەبیبه، فەرمانبەری لەبی به
سەرچاوە: نالی
مەسئەلە بیکر
مەسئەلەی بیکر، ئەو بابەتەی کەس ڕێی بە لێکدانەوەی نەبردبێ.

هەر مەسئەلە بیکرێ کە بە تۆ شەرحی کرابێ
مومکین نییە کەس دەخڵی بکا چین و خەطا بێ
سەرچاوە: نالی
سەرچاوە: نالی
تەلبیس
ڕیا و فێڵبازیی. لەبەرکردن (پۆشین).

تەلبیسی نییە ئەو کەسە دێوانەیی ڕووتە
بێچارە نەما غەیری حەیاتێکی لەبەردا!
سەرچاوە: نالی
ظابیطەی طەبعم
تەبیعەتی بەذەوق و ڕێکوپێکم.

ضابیطەی طەبعم سوارە، ئیددیعای شاهیی هەیە
مەحتەشم دیوانە، داوای تەختی خاقانی دەکا
سەرچاوە: نالی
ئابیی
وەک بەی (بەهێ).

مەشرەبی « نالیی » گەلێ ئابیی و ترشە، بەڵێ
موعتەریفه خۆی دەڵێ: چا نییە ئەطواری من
سەرچاوە: نالی
ببیەم
ببیسم.

ئەو خاکی دەرە مەسکەنی صەد ساڵەمە، شایەد
جارێ لە دەمی تۆ ببیەم: « سەگ بەوەفایە »
سەرچاوە: نالی
بیبیێ
بیبیسێ.

نوصحی « نالیی » ڕەنگە هەرکەس بیبیێ، بیکاتە گوێ
چونکە نەظمی صاف و وردە، هەروەکوو مروارییە
سەرچاوە: نالی
بێ شەبیهـ
بێوێنە.

شتێکە بی شەبیهـ و جینس و فەصڵ و کەشف و تەقریرە
موبەڕڕایە لە تەقریر و حەدیثی حادیث و ڕاویی
سەرچاوە: نالی
تابیع
شوێن کەوتوو.

ئەکثەر کەسینه، تابیعی بەرد و حەرارەتە
یەعنیی وەقوودی نارە، بوخاری موسەییەرە
سەرچاوە: نالی
تەبابیی
نابووتیی و کەڵک پێوەنەبوون.

چ زەرقا؟ بۆ سیاه ی ی دەفتەری هەر ناصییە ماحیی
چ طەیبە؟ بۆ تەبایی دەردی هەر دەرماندە دەرمانە
سەرچاوە: نالی
تەسبیح
سوبحانەڵڵاکردن.

صەریری جونبوشی تەخت و مەحەففەی مەخمەڵیی سەوزی
دەڵێی تەسبیحی مورغانە، لەسەر تەختی سولەیمانە
سەرچاوە: نالی
تەعبییە
کۆکردنەوە. زاراوەیەکی سوپاییشە.

ماتەم، وەکو زولفەینی سییەهـ ، گرتی سەراپات
پۆشی لە ڕوخت تەعبییەیی بەیدەق و شامات
سەرچاوە: نالی
تەقبیل
ماچ کردن.

بێ نیییەتی تەقبیلی دەمت عاطیلە ڕۆژووم
بێ حەضرەتی میحرابی برۆت باطیلە نوێژم
سەرچاوە: نالی
تەلبییە
خوێندنی دوعای (لبَّيْكَ.. اللْهُمَّ لبَّيْكَ..). کە حاجیی لەپاش ئیحرام دابەستن بۆ حەج و لەکاتی سووڕانەوەیاندا بەدەوری کەعبەدا و لە هەندێ کاتی تردا ئەیخوێنن. شوهوود

بە وەقتی تەلبییە مەستی شوهوودی (صبغة اللە) بێ!
بە گاهی تەروییە سیڕڕی (ید اللە) دەستیاری بێ!
سەرچاوە: نالی
ثابیت
ڕەنگی نەچێتەوە.

دەست لە خوێنم مەدە، ئالوودە مەکە دامەنی پاک
خوێنی من ثابیتە، باطیل نییە وەک ڕەنگی خەنە
سەرچاوە: نالی
جەبین
سەرچاوە: نالی
حەبیبە
یارەکەی نالییی.

لە دنیا جەننەتی باقی تەلاری شاهییە، ساقیی!
(حەبیبە) طوڕڕەیی طەوقی ملیی (شیرین) و (عەذرا) یە
سەرچاوە: نالی
خودبین
ئەوەی هەر خۆی له بەر چاو بێ.

مەفەرموو دڵ وەکوو ئاوێنه صافە
بەڵێ ئایینه بۆی بووی به خودبین
سەرچاوە: نالی
دەیبییێ
ئەیبیسێ.

دەنگی فوغان و جۆش و خورۆشی جەمیعی خەڵق
گوێ لێرە دەیبییێ، کە لەوێ گوێ هەموو کەڕە
سەرچاوە: نالی
زەنابیل
جەمعی (زەنبیل) ە، جۆرە سەبەتەیەکی دەستییە میوە و سەوزە و شتی وای تێ ئەکرێ.

دو و مینە ئیلتیجام ئەمەتە ئەو دەمەی دەبێ
ئەلواحی ئەڵحەدم بە زەنابیلی مەعطەرە
سەرچاوە: نالی
طەبیب
پزیشک، مەبەست لێی دەرمانه به مەجاز.

« نالیی » لەبی (حەبیبه) هەم طیب و هەم طەبیبه
خولاصەیی لەبیبه، فەرمانبەری لەبی به