تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: نالی
بووم
کوندەبەبوو کە کەلاوە و وێرانە ئەکا بە مەنزڵگای خۆی و نیشانەی نەگبەتییە.

سایەیی پایە وەکوو باڵی هوما و بازی سپیم
نە وەکو بوومی قەدەم شووم و نە هەمڕەنگی قەلم
سەرچاوە: نالی
بووم
بایەقوش.

ئەم سەرسەری بازانه کەوا هەمسەری بوومن
موشکیل، بگەنه ساعیدی شاهێکی وەکوو من
سەرچاوە: نالی
بوومئاسا
عادەت وەک کوندەبەبوو.

ئەلا ئەی نەفسی بوومئاسا، هەتا کەی حیرصی وێرانە!
لەگەڵ ئەم عەشقبازانە بڕۆ بازانە، ئازانە!
سەرچاوە: نالی
بوکا
بوکاء، گریان.

فەرقێکی هەبێ: داخڵی میحرابی ڕەجا بێ
چاوێکی هەبێ: غەرقەیی فرمێسکی بوکا بێ
سەرچاوە: نالی
عاصیی بووە
سەرچاوە: نالی
مەرز و بووم
له دوو وشەی (مەرز) و (بووم) پێکهاتووە که یەکەمیان واتە سنوور و دووهەمیان واتە ڕێ و شوێن و خاک و وڵات، ئیستا تێکڕا بەمەعنا وڵات و ناوچە بەکار ئەهێنرێ،

« نالیی » کەوا سەگی سەگی ئەو مەرز و بوومەیە
ئەمما سەگی موعەللەمی بێ دەنگ وبێ وەڕە،
سەرچاوە: نالی
* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە
نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو
سەرچاوە: نالی
ئەبوولەهەب
یەکێکە لە ناوەکانی ئاگر، ئیشارەتیشە بە ناوی ئەبوولەهەبی مامی پێغەمبەر.

داری ئیراک و داری هیند هەردوو کە عوودە ئیسمیان
هەمدەمی سوننەتە ئەوەم مەیلی ئەبوولەهەب دەکا
سەرچاوە: نالی
تەصەببور
ئەوەتە بنیادەم خۆی وا پیشان بدا کە لەعاستی دەرد و ناڕەحەتیدا دان بە خۆیدا ئەگرێ.

ئیظهاری ئیددیعایی تەصەببور لە وەصڵی تۆ
یا مەکرە، یا دەسیسەیە، یا کیذبە، یا نیفاق
سەرچاوە: نالی
ثوبوت
بوون.

ثوبووتت باعیثی نەفیی منە، وەک لامی زولفەینت
لە هەردوو لا قەدت بگرێتە ناو، وەک (لامەلفلا) بێ
سەرچاوە: نالی
جونبوش
جموجۆڵ.

صەریری جونبوشی تەخت و مەحەففەی مەخمەڵیی سەوزی
دەڵێی تەسبیحی مورغانە، لەسەر تەختی سولەیمانە
سەرچاوە: نالی
دەبوستان
قوتابخانە.

کوڕ زیبی دەبوستانە، کچ شەمعی شەبوستانە
بۆ بەزمی تەماشا کوڕ، بۆ خەڵوەتی تەنها کچ
سەرچاوە: نالی
دەبوور
ڕەشەبا.

مەحوی قەبووڵی خاطری عاطر شەمیمتە
گەردی شیمال و گێژی جەنووب و کزەی دەبوور
سەرچاوە: نالی
زەبوون گیریی خوێنم
خوێنی بە داماوی و بێکەسی کوشتنم.

ئالوودە نەبێ دا، بە زەبوونگیریی خوێنم
بۆ کوشتنی من دامەنی پاکی لە کەمەر دا
سەرچاوە: نالی
زەنبوور
مێش هەنگ، مەبەست لێی ئارەزووی بنیادەمە.

بە غەیری (عەن) کە لە بۆ نەزع و عەزلی زەنبوورە
کە ژاری ماری نەچێژی عوسەیلەیی هەنجیر
سەرچاوە: نالی
سونبول
جۆرە گوڵێکە لە گوڵدانا ئەینێژن و بۆ نەورۆزی ئامادە ئەکەن. (قضیب البان) یی. وەک لقی بان.

پەرچەمی سونبولیی و، قەددی  (قضيب البان) یی
زوڵف بەهلوولیی و، خەط زەنگیی و، وەجهی حەسەنە
سەرچاوە: نالی
سەبوکبار
بار سووک. کینایەیە لە بنیادەمی بۆش و هیچ و پووچ کە شتێک نەبێ مێشکی پێوە خەریک بکا.

صۆفیی کە گرانبارە، بێ مەغز و سەبوکبارە
صووفپۆشێ غەمی بارە، ئەو باری لەکن پەشمە
سەرچاوە: نالی
شۆڕبووەوە. مولغا
زاراوەیەکی تری زانستی نەحوە بە جۆرە عامیلێک ئەڵێن لە هەندێ حاڵدا نە لە لەفظ و نە لە مەعنادا کار ناکا. لەکار کەوتوو.

حورووفی جەڕڕە تێیاندا نەماوە ئاوی عەمەل
هەموو موعەللەق و مولغایی عامیلی تەقدیر
سەرچاوە: نالی
شەبوستان
حەرمسەرای شاهان و تەختی نووستنیان کە تەنیا مۆمێکیان تیا دائەگیرساند..

پەرچەمی ڕوو دادەپۆشێ، پێچی زوڵفی پێچەیە
دا بە ڕۆژیش پێی بڵێن شەمعی شەبوستانی هەیە
سەرچاوە: نالی
عوبوور
پەڕینەوە.

بە مەرگی خۆت قەسەم، زاهید، هەموو عومرت عوبوورێکە
مەقام و مەنزڵت، ئاخر، لەکن جەمعی قوبوورێکە
سەرچاوە: نالی
سەرچاوە: نالی
عەنکەبووت
جالجاڵۆکه.

وەک قە فەس ئەم حوجرە کون تێیە کەوا گرتوومیە ناو
تار و پۆیی عەنکەبووتە، زۆرە لێی کردوومه داو
سەرچاوە: نالی
قوبوور
جەمعی قەبرە.

بە مەرگی خۆت قەسەم، زاهید، هەموو عومرت عوبوورێکە
مەقام و مەنزڵت، ئاخر، لەکن جەمعی قوبوورێکە
سەرچاوە: نالی
موو سونبول
ئەوەی تازە مووی لێ هاتبێ و مووەکانی ڕووی وەک سونبول ناسک بن.

نەرگس نیگەهـ و ساق سەمەن، کورتە بەنەفشەن
موو سونبول و، ڕوومه ت گوڵ و، هەم لاله کولاهن
سەرچاوە: نالی
مەندەبوور
بەدبەخت.

دەسبەندیانە دێن و دەچن سەرو و نارەوەن،
یا حەڵقەیانە صۆفییی ملخوار و مەندەبوور؟
سەرچاوە: نالی
یەنبووع
کانیی.

فویووضاتی (صەفا) و (مەروە) هەروەک ناودان دەمدەم
لە یەنبووعی دڵی پڕ زەمزەمەی میزابی جاریی بێ!