وشەدان

سەرچاوە: نالی

تاقانە یەتیم

دوڕڕی تاقانە.

تاقانە یەتیمی خەلەفی ئاخری نیسان!
تۆ خۆش بی، صەدەف بوو بە فیدات، دوور بی لە ئافات

سەرچاوە: نالی

چەسپانی

گورجوگۆڵی.

ئیستیطاعە و قووەتی طەبعم، بە کوردی و فارسی
عارەبی، ئیظهاری چالاکیی و چەسپانی دەکا

سەرچاوە: نالی

* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە

نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو

سەرچاوە: نالی

ئازانە

ئازایانە.

ئەلا ئەی نەفسی بوومئاسا، هەتا کەی حیرصی وێرانە!
لەگەڵ ئەم عەشقبازانە بڕۆ بازانە، ئازانە!

سەرچاوە: نالی

ئاسمانیشی

ئەبێ بە (نوون) ێکی گیراو بخوێنرێتەوە کە ئەگەر بیکەیتەوە ببێ بە دوو نوون و ببێ بە (ئاسمان نیشی). ئەو کاتە (نیش) واتە چزوو و لێرەدا مەبەست قولاپی سەرە تەشییە کە خورییەکە یا لۆکەکەی پێوە بەند ئەکرێ و لە ئەنجامی هەڵسووڕاندنی تەشییەکەدا ئەیکا بە بەن یا بە دەزوو.

زەمانە چەرخ و، چەرخی ئاسمانیشی، فەلەک فیلکە
سەری ڕشتەی وجوودی چەندە باداویی و هەر ماوی

سەرچاوە: نالی

ئەمانەت

شتێکی کەسێکی تر دانرابێ،

وەفای عەهدە له من ڕۆح و، له تۆ ماچ
چییه چارەی ئەمانەت غەیری تەسلیم

سەرچاوە: نالی

ئەمانەت

سەلامەتی.

بۆ هەر کەسێ مەبذوولە طەریقێکی ئەمانەت
هەر عاشقی بێچارە لە ڕێی خەوف و خەطەر ما

سەرچاوە: نالی

بازانە

وەک باز.

ئەلا ئەی نەفسی بوومئاسا، هەتا کەی حیرصی وێرانە!
لەگەڵ ئەم عەشقبازانە بڕۆ بازانە، ئازانە!

سەرچاوە: نالی

بانات

درەختەکانی بان،

هات زەمزەمەیی بولبول و ئاوازەیی قومری
هات بادی صەبا، دێن و دەچن عەرعەر و بانات

سەرچاوە: نالی

بانگ ی دووهەم

بانگی سبەینان. بانگ کردن.

فەرمووتە کە بانگم کە، شەوێ، دێمە کەنارت
قوربان! وەرە شەو ڕۆیی، ئەوا وەعدەیی بانگە

سەرچاوە: نالی

بوریانیی

لاشەی سورەوەکراو لە ڕۆندا پاش کوڵاندنی.

لە ئاب و تاب و ئەشک و ئاهی خۆمدا بووم بە بوریانیی
لەباتیی پوختەگیی سووتام و ئیستەش پێم دەڵێ: خامە

سەرچاوە: نالی

بوستانی ئیرەم

باخی بەناوبانگی ئیرەم که له قورئاندا به ئایەتی (اِرَمَ. ذاتِ العِمادِ الَّفغِ مئ یُخلَق مِثلها فی البلادِ) باسی لێ کراوە و ئەڵێن شەدداد دروستی کردووە گوایه بەهەشتی ڕووی زەوییە.

له بوستانی (ئیرەم) دا قەط نییە وەک
شەمامەی وەک شەمامه ی وەک شەمامەی

سەرچاوە: نالی

بژانگ

برژانگ.

شاهێنی دو چاوت کە نیگا و مەیلی بە دانگە
کێشانی بە قوللابی دلاوێزی بژانگە

سەرچاوە: نالی

بەیانی دا

دەرکەوت.

له دوگمەی سوخمه دوێنێ نوێژی شێوان
بەیانی دا سفیدەی باغی سێوان

سەرچاوە: نالی

تانجەرۆ

چەمێکە لە سەرچاوەکانی سەرچنارەوە پەیدا ئەبێ و لە داوێنی سولەیمانییەوە بە بناری چیای گلەزەردەدا بەرەو شارەزوور مل ئەنێ و لە (دواوان) ئەڕژێتە سیروانەوە.

داخو دەروونی صافە، گوڕەی ماوە (تانجەڕۆ) ،
یاخۆ ئەسیری خاکە بە لێڵی دەکا عوبوور؟!

سەرچاوە: نالی

تەحتانیی

ژێرخان.

کە جێگەت بۆ عیبادەت بێ، چ فەوقانیی، چ تەحتانیی
کە حوببت بۆ سیادەت بێ، چ (بەرزنجیی) ، چ (باراویی)

سەرچاوە: نالی

ثەناخوانی

پیاهەڵدان و ستایش کردن.

بولبولی طەبعم ئەوا دیسان ثەنا خوانی دەکا
نوکتە سەنجی و بەذلەگۆیی و عەنبەر ئەفشانی دەکا

سەرچاوە: نالی

جانباز

ئەوەی گیانی خۆی ئەخاتە مەترسییەوە و مل ئەنێ و گوێ بە مەترسی نادا.

بەڵێ بەم ڕێگەدا جەممازە جانبازە کە ڕۆژ و شەو
دەکا سەیر و سولووکی دائیمەن سەرخۆش و مەستانە

سەرچاوە: نالی

جانی جانان

ڕوح الارواح. کینایەیە لە خوای گەورە و هێمایشە بۆ نازناوی یەکێ لە پیرانی تەریقەتی نەقشبەندیی کە ناوی (شێخ مەظهەر) بووە.

ئەگەر خەڵوەت نشین بێ، (جانی جانان) بێ ئەنیسی ئەو
وەگەر هیجرەتگوزین، ڕۆحی (عەزیزان) یاری غاری بێ!

سەرچاوە: نالی

جانیب

لا.

ڕادەکەن بۆ جانیبی دوککانی جەڕڕاح و طەبیب
چاک و دامەن هەڵکراو و، سەرشکاو تەنگەتاو

تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان