تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 101
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیسقا (یی)
[[محر. عا.: ئیستسقا]]
(نا.) تم:
ئاوبەند
. ((
کێ
بە
کەدووی
ئەو
نۆشا
ئاو
سەرد
)) ((
نەوی
جە
ئیسقا وێنەی
کەدوو
زەرد
)) (خانا- ١٥١)
ئەوە
بۆ
هێندە
ئاو
دەخواتەوە
دەڵێی
ئیسقایی
گرتووە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بایینجانی
[[بایینجان/١-ب+٣-ئی]]
«ست.»، «مک.» ڕەنگی بەڕەنگی توێکڵی بایینجانی
ڕەش
،
بنەوشی
تاریک
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاساییشت
[[ پهـ: ئاساییشن ]]
«نمسـ.» ١- تمـ:
حەسانەوە
. ٢-
هێمنی
و
ئارامی
،
بێ
قڕە
و بڕەیی: پاتشام
بە
سڵامەت
دنیا
ئەمن
و ئاساییشە.
ئەم
منداڵانە
ئاساییشیان
لەم
ماڵە
هەڵگرتووە. تێبــ. ــ ١- پیتی «ت» ی
دوایی
ئەم
وشەیە
لە
قسەکردنا
لەبەر
قورسی
دەکەوی
یان
بە
حاڵ
دەنگی دەردەکەوێ. ٢- مەسدەری
ئەم
وشەیە
کە
لە
زمانی کوردیدا
بۆتە
«
حەسانەوە
»،
ئەم
«نمسـ.» ە و «نمغـ.» ی
ئاسوودە
و «حمسـ.» ی
ئاسانی
و «سـ.» ی
ئاسانی
لەپاش
جێماوە،
لە
فارسیشدا
دوو
مەسدەری «ئاساییدەن» و «ئاسوودەن» ی
هەیە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاو لەبەر دڵ ڕۆیین
١-
دڵ
دەخێڵەکەوە
هاتن
و
لە
حاڵی
ڕشانەوەدا
بوون
. ٢- «کنـ.»
برسێتی
زۆر
،
زۆر
برسی
بوون
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاوی گەرم لە ژێر «لەبەر» ڕۆییشتن
«کنـ.»
میز
بە
خۆدا
کردن
،
میز
دەبنەخۆ
کردن
. □ «
سەری
وەبن
کڵاوی کەوتووه،
ئاوی
گەرمی
لە
ژێر
دەڕوا»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڕاییش
[[ پهـ: ئاراییشن] ]
«نمسـ.» ١-
ڕازاندنەوە
. ٢-
جوان
و
ڕێک
و
پێک
کردنی شتێک
یا
کەسێ
. ٣-
خشڵ
و ئەسپابی
جوانی
بە
خۆوەکردن □ «
کچی
پاتشای
بە
حەوت
قەڵەم
خۆی
ئاڕاییشن
دابوو
...» تێبــ.:
ئەم
وشەیە
لە
دوای «ش» ەکەیەوە «ت» یەکی
هەیە
،
بەڵام
لە
بەر
قورسی
،
یان
فڕێ
دەردێ
یان
بە
حاڵ
دەردەکەوێ □ . چیشبەن
ئاڕاییش
سەر
تا
وە
دامان
مەر
خاڵۆم وەعەزم
سەیر
تان
ئامان
«مەولەوی: مکبـ ــ ١٤١».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڕاییش دان
«مستـ. متـ.» تمـ:
ئاڕاییش
.
خۆ
ئاڕاییش
دان:
خۆ
جوان
کردن
،
خۆ
ڕازاندنەوە
«
بۆ
ژنان».
حەوت
قەڵەم
خۆ
ئاڕاییش
دان:
خۆ
جوان
کردنی ژنان
بە
حەوت
جۆرە کەلوپەلی خۆڕازاندنەوە: ١-
خەنە
. ٢-
ڕەنگ
«
وەسمە
». ٣-
کل
. ٤-
سووراو
. ٥-
سپیاو
. ٦-
خاڵ
. ٧-
میل
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاییا
[[؟]]
«نا.»، «سنـ.»
خوشکی
باوک
«تمـ: مخـ. جـ۱_۳۷». ٭پوور،
میمک
،
میمی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاییسان
«مسـ. لا.»، «مکـ.» سووتانی شتێک
بە
گڕەوە، چ
بۆ
ڕووناکیی
وەکوو
چرا
، چ
بۆ
گەرمایی
وەکوو
ئاگرێکە
بە
دار
و
سووتەمەنی
تر
بۆ
چێشت
لێنان
و مەبەستی
دیکە
دەکرێتەوە.: ئاگرت ناییسێ «نەئایسێ»، بزانە
ئاگرەکە
داییسێ «
دە
ئایسێ» ؟،
تا
درەنگ
چرایان
هەر
دایسا «
دە
ئایسا». _هەڵایسان [هەڵ «بێبفـ.» +ئایسان] «مستـ. لا.» «کنـ.» پەیدابوونی
شەڕ
و
شۆر
و
هەرا
لە
نێوان
دوو
یا
چەند
کەس
،
یان
دەوڵەتاندا.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئایین
[[په: ئایێن، ئایین]]
«نا.» ۱_مەزهەب،
ڕی
و شوێنی
دینی
. «
زەعیف
بێ
خوا
نە
خواستە
ئیعتقادت» «
بە
ئایین
و
بە
ئەرکان
و
بە
ئەتوار
» «ڕەزا_۲۳». ۲_ڕئ و
شوێن
بە
موتڵەقی،
داب
و
دەستوور
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاییندە
[[فر]]
«
نا
.، سـ.»
ئەو
زەمانەیە
کە
لە
مەو
پاش
دێت
،
ئەو
وەختەی
دادێ
، ڕۆژگارێکی
هێشتا
«
لە
وەختی لێدوانیدا» نەهاتووە.: بەاری
ئاییندە
، ساڵی
ئاییندە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئایینە
«نا.» تمـ:
ئاوێنە
. ««
نەزمی
نالی
ئیسلی
ئاو
و
ئایینە
ڕەنگی
نییە
» «
دوو
ڕووە
بۆ
سەیری خاتر:
یەک
خەفی
،
یەک
ئاشکار
» «
نالی
: مقبل_۱۵»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیحتییات
[[=عا؛ احتیاط]]
(نمس.) ١- دوورئەندێشی
لە
کاراندا،
حیساب
بۆ
پاشەڕۆژ
کردن
. ٢-
بە
وریایی
و
پارێز
کارێک
کردن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیحتییات کردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) ١-
دوور
تێفکرین،
بە
وریایی
و پارێزەوە
کارکردن
. ٢-
خۆپاراستن
لە
هەڵەشەیی
، تاڵووکەنە
کردن
. ٣-
کار
قایمی
پاشەڕۆژکردن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیحتییاتی
[[=عا.: احتیاطی]]
(نا.)، (کعر.)
هەر
شتێکی
بۆ
دواڕۆژ
و
ڕۆژی
تەنگانە
و
مەبادا
هەڵگیرابێ.
وەکوو
دەڵێن
ئیحتییاتی
نەوتی
دنیا
خەریکە
تەواو
دەبێ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیحتییاج
[[=عا.: احتیاج]]
(نا.)
پێداویستی
،
پێویستی
شتێک.
ئەگەر
ئیحتییاجت پێ نەماوە کتێبــ.ەکەم
بۆ
بنێرەوە،
ئیحتییاجی
بە
خۆماندووکردن
نییە
. *
ئاتاجی
،
ئەوەجە
.
ئیحتییاجی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیحتییاج بوون
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) ١-
هەست
کردن
بە
کەمایەسی
بۆ
شتێک. ٢- (کن.)
فەقیر
بوون
،
نەدار
بوون
. *
موحتاج
بوون
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیحتییاجی
[[عا. کو.]]
(نا.) تم:
ئیحتییاج
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیخبارییە
[[=عا.: اخباریە]]
(نا.)، (کعر.)
نامە
یا
هەر
جۆرە نووسراوێکی
بۆ
ئاگادار
کردنی
میری
لە
کار
و
چالاکی
و
هەستان
و دانیشتنی
کەسێ
یا
کەسانێ بنووسرێ. * (کئێر.)
ڕاپۆرت
، گوزاریش.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیختییارات
(جم.)
هەموو
ئەو
دەستەڵاتەی
لە
لایەن
دەولەت
یا
هەیئەت
و کەسانی دەسەڵاتدارەوە
بۆ
جێبەجێ
کردنی فەرمانەکان دەدرێ
بە
هەندێ
کاربەدەستان. فەرماندارەکان ئیختییاراتی تەواویان
هەیە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیختییاردار
[[ئیختییار=دار (پب.)]، [عا. کو.]]
(ست)
ئەو
کەسەی دەستەڵاتی هەبێ،
ئەوەی
هەقی
کردن
و نەکردنی کارێکی هەبێ.
خۆتان
ئیختییارداری
ئێمە
و ئەوانیشن.
باوک
ئیختییارداری
کچی
خۆیەتی
. ((
یای
خەزاڵ
، عەمرم،
کێ
لەسەر
وڵاتی
سوورچی
و زراران دەکەیە
سوورباش
و ئیختییادارە)) (تحفە: ج١- ٣٥٠).
1
2
3
4
5