تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 27
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئازادیخوا
«نفا.» تمـ:
ئازادیخواز
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئازادیخواز
[[ ئازادی + خواز «خواستن» ]]
«نفا.»
ئەو
کەسەی
ئازادی
دەوێ،
ئەوەی
بۆ
ئازادی
وڵات
یا
میللەت
یا
بیروباوەڕی «
ئازادی
گشتی
»
خەبات
دەکا: ئازادیخوازان
لە
پێناو
ئازادی
نەتەوەی کوردا
بە
گژ
ئیمپڕیالێزم و نۆکەرەکانیدا دەچن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئازادیخوازانە
[[ ئازادی + خوازی + ئانە] ]
١- «ستـ.»
هەر
کار
و
کردەوە
و شتێکی
پێوەندی
بە
ئازادیخوازییەوە هەبێ: خەباتی ئازادیخوازانەی میللەتان، مەقالەی ئازادیخوازانەکانی ڕۆژنامەی «
نوور
» بزووتنەوەی ئازادیخوازانەی نەتەوەی
کورد
. ٢-[
ئازادیخواز
+ ئانە]، «بنتـ.»
وەکوو
ئازادیخوازان،
بە
شێوەی
ئەو
کەسانەی ئازادییان دەوێ:
ئازادیخوازانە
بیر
لە
مەسەلەکە
بکەوە
. تێبــ.:
ئەم
وشەیە
ئەگەر
«
سفەت
»
بێ
لە
وشەی «
ئازادیخوازی
» وەردەگیرێ و
لە
جوملەدا
پاش
ناو
دێت
و
لە
ئەسڵا دەبێتە «ئازادیخوازیانە»
بەڵام
دەنگی «ی» ەکە
لەبەر
قورسی
دەکەوێ.
بەڵام
ئەگەر
«
بەند
=
قید
»
بێ
لە
وشەی «
ئازادیخواز
» دادەتاشرێ و
هەمیشە
پێش
ناو
دەکەوێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئازادیخوازی
«حمسـ.»
خەبات
کردن
لە
پێناو
سەربەستیدا، لایەنی
ئازادی
گرتن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاشتیخواز
«نفا.»، «تتـ..» ١-
ئەو
کەسەی
حەز
لە
شەڕ
ناکا
.
لایەنگیری
ئاشتی
٢- ئەندامی «ڕێکخراوی
ئاشتی
جیهانی»
کە
لە
پاش
شەڕی
دووهەم
دامەزراوە و
دژی
شەڕ
خەبات
دەکا
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیخباری لێ کردن
[[عا. کو.]]
(مست. مت.)، (کعر.)
ئاگادار
کردنی
میری
دەربارەی
کەسێ
یا
کەسانێ
یا
هەڵسان
و دانیشتنیان. ((
بە
میرزا
قادر
بڵێن
ئیخباریان
لێ
کردووە
خێرا
بگەڕێتەوە
سیتەک
.)) تێبــ.-
ئەم
وشەیە و
ئەوی
پێشەوەشی
تەنیا
بۆ
مەبەستی
خراپە
بەکاردێن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیخباری کردن
[[عا. کو.]]
(مست. مت.)، (کعر.)
ئاگادار
کردنی
میری
لە
کارێک
یا
دەربارەی شتێک. ئیخبارییان کردووە
کە
ماڵی
شێخ
لەتیف
پڕە
لەوانەی
لە
کۆمەڵە
ڕایان کردووە. *(کئێر.)
ڕاپۆرت
دان
، گوزاریش
دان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیخبارییە
[[=عا.: اخباریە]]
(نا.)، (کعر.)
نامە
یا
هەر
جۆرە نووسراوێکی
بۆ
ئاگادار
کردنی
میری
لە
کار
و
چالاکی
و
هەستان
و دانیشتنی
کەسێ
یا
کەسانێ بنووسرێ. * (کئێر.)
ڕاپۆرت
، گوزاریش.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیختیلاف
[[=عا.:اختلاف]]
نا.)، ٠کئێر.) ١-
یەک
ڕانەبوونی
دوو
یا
چەند
کەس
یا
هەیئەت
دەگەڵ
یەکتری
. ٢-
جیاوازی
چەندی
و
چۆنی
دوو
یا
چەند
شت
دەگەڵ
یەکتر
.
ئەم
ئیختیلافەی
مەنگوڕ
و مامەشان
هەر
نابڕێتەوە،
ئەمە
لەکوێ
و خەنجەری
مام
پیرۆتی
لەکوێ
هێندەی
ئەرز
و
ئاسمان
ئیختیلافیان
هەیە
. تێبــ.- جەمحی
ئەم
وشەیە (ئیختیلافات)ە.
ئەو
هەموو
ئیختیلافاتەی
ناو
دەوڵەتان
هەروا
بە
هاسانی
لابەلا
ناکرێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیختییارات
(جم.)
هەموو
ئەو
دەستەڵاتەی
لە
لایەن
دەولەت
یا
هەیئەت
و کەسانی دەسەڵاتدارەوە
بۆ
جێبەجێ
کردنی فەرمانەکان دەدرێ
بە
هەندێ
کاربەدەستان. فەرماندارەکان ئیختییاراتی تەواویان
هەیە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیختییاردار
[[ئیختییار=دار (پب.)]، [عا. کو.]]
(ست)
ئەو
کەسەی دەستەڵاتی هەبێ،
ئەوەی
هەقی
کردن
و نەکردنی کارێکی هەبێ.
خۆتان
ئیختییارداری
ئێمە
و ئەوانیشن.
باوک
ئیختییارداری
کچی
خۆیەتی
. ((
یای
خەزاڵ
، عەمرم،
کێ
لەسەر
وڵاتی
سوورچی
و زراران دەکەیە
سوورباش
و ئیختییادارە)) (تحفە: ج١- ٣٥٠).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیختییارکردن
[[ئیختییار+کردن]، [عا. کو.]]
(مست. مت.)
هەڵبژاردن
و
پەسند
کردنی شتێک
یا
کارێک...
خۆتان
ئەم
ژیانەتان ئیختییار کردووە
گلەیی
لە
کەس
مەکەن.
بە
من
بایە
زەردەکەتان ئیختییار کردبا
لەم
شینە
چاتر
بوو
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیختە
[[تو.]]
(س.) ١- ئەسپێکی گونیان دەرهێنابێ (خەساندبێتیان). ٢- (مج.) پیاوی
غللوور
و
بە
گوڕەگوڕ
کە
هەڵسوکەوتی
بە
ڕمبەڕمب و زرموکوت
بێ
. ٣- (نمف.) (
ئیختە
کراو)ە
کە
کورت
بۆتەوە. *یەختە،
ئێختە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیخفال بوون
[[عا.: ئیغفال +کو: بوون]]
(مست. لا.)
فریو
خواردن
، هەڵفریوان. *(بک.) هاتنەخاپین
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیخفال کردن
[[عا. کو.]]
(مست. مت.)
فریودان
،
هەڵفریواندن
. *(بک.)
خاپاندن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیخلاس
[[=عا.: ئیخلاس]]
(نا.) ١-
دڵپاکی
و
دڵسۆزی
لە
دۆستایەتیدا. ٢-
ڕاستی
و جگەرسۆزی
لە
کار
و کردەوەدا. ئیخلاسمان
هەیە
بۆتان
.
ئەم
کابرایە
هەر
ئیشێکی پێی بسپێرن بەوپەڕی ئیخلاسەوە دەیکا.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیخڕاج کردن
[[عا.: اخراج + کو: کردن]]
(مست. مت.) ١-
دەرکردن
،
وەدەرنان
. ٢- (کئێر.)، آ) دەرکردنی
کار
بە
دەستی
دەوڵەت
،
کرێکار
و...
لە
ئیش
. ب)وەدەرنانی
شاگرد
لە
مەدرەسە
. ج) بەڕەڵڵا کردنی
سەربازی
ئیجباری
پاش
تەواو
کردنی ماوەی قانوونی. (عا.) تەسریح.
دوو
مانگیش
لە
دوو
ساڵەکە تێپەڕیوە
کەچی
هەر
ئیخڕاجیان ناکەن. ٣- (کعر.) دەرهێنانی
کاڵا
لە
کوومرگ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیستیخارە کردن
[[عا.: ئیستیخارە + کو: کردن]، [عا. کو.]]
(مست. مت.)
فاڵ
گرتنەوە
بە
قوڕئان
یا
توسبیح
یا
هەر
شتێکت
تر
بۆ
ئەوەی
بزانن کردنی کاریک
باشە
یان
نا.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیستیخبارات
[[عا.]]
(کعر.)، (مست. مت.)
خەبەر
وەرگرتن
،
گەڕان
بە
شوێن
دەنگ
و باساندا. ٢- (نا.) داییرەیێکە
بۆ
کۆکردنەوەی
دەنگ
و
باس
و پاراستنی سوپای
هەر
دەوڵەتێک. *(کئێر.) ڕوکنی
دوو
. ٣- (مج.)
ئەو
کەسەی
لەم
داییرەدا
ئیش
دەکا
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیستیخدام کردن
[[عا.: ئیستیخدام + کو: کردن]]
(مست. مت.) ڕاگرتنی
کەسێ
بۆ
کردنی کارێ، ڕاگرتنی
یەکێ
و کردنی
بە
کاربەدەستی
دەوڵەت
.
1
2