تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئەگرە
(نا. بن.)، (سن.) تم: ئێرە. ((ئەرێ ماڵ مەلا عەوڵای لووت دافزیاگ ئەگرەس؟))
باج لێگرتن
(ست. مت.) باج لە کاڵایەک ئەستاندن.
بارداگرتن
(مست. مت.) هێنانە خواری (بار) لە پشتی وڵاغ یا هەرجوورە بارەبەرێکی تر بە یەکجاری. خێرا بارەکان لەو لۆرییە داگرن.
بارهەڵگرتن
[[بار + هەڵگرتن]]
(مست. لا.) ١- تم: باربردن. ٢- (مج.) توانابوونی کەسێک بۆ جێبەجێ کردن و ڕاپەڕاندنی فەرمانێک و کارێک. ئەم بارە قورسە چۆن بەو منداڵە بەستەزمانە هەڵدەگیرێ (ئەم ئیشە گرانە چۆن بەو منداڵە دەکرێ).
بارگران
[[بار + گران]]
(ست.) ١- حاڵی بارەبەرێکی باری قورس بێ. ٢- (مج.) آ) ئادەمیزادی تەمبەڵ. ب) ژنی زگ پڕ.
بارگرانایی
[[بارگران + ئایی]]
(حمس.) ئەو ئەنجامەی بارێکی گران (ماددی و مەعنەوی) لە ئینسان یا گیانلەبەرێکدا بەدی دێنێ.
بارگرانی
[[بارگران + ئی]]
(نمس.) ١- کەلوپەلی زۆر دەگەڵ خۆ بردن بۆ سەفەر و.... کوڕە جا بۆ دوو ڕۆژ ئەم هەموو بارگرانیەی بۆچییە؟ ٢- کاری ئەرک و تەکلیفی زۆر خستنە سەر کەسێ. ئەگەر بۆتان نابێتە بارگرانی ئەم جانتایەم بۆ دەگەڵ خۆت ببە بۆ فەرامەرز.
باگردێن
[[با (بان) +گردێن (گەردان)]]
(نت.) (مک.) تم:باگردان.
باڵاگرتن
(مست. لا.)، تم: باڵ کردن. تێبــ. – باڵاکردن وەختێک دەکار دەکرێ کە گەورەبوون، درێژ بوون و گەشەکردنەکە، شتێکی پێویست و تەبیعی بێ، بەڵام باڵا گرتن بۆ کارێکی چاوەروان نەکراوە.
به باڵاگرتن
مست. مت.»، جلوبەرگی درواو، یا قوماش به بەژنی ئینسانێک پێوان بۆ زانینی گەوره و بچووکی و درێژی و کورتی «بۆ جلکی حازر» و زانینی ئەندازەی «بۆ قوماش» * به باڵا بڕین.
بگردن
«مست. لا.»، «سن.» تم: بوردن.
بگردگ
«نمف.»، «سن.» تم: ڕابوردوو، تێ پەڕیو.
بگره
[[2-ب/1+گر «گرتن» +ئه «ز.» ]]
«شر.» وای دابنێ، وا بزانه، فەڕزکه.
بگرەوبەرده
«نت.» هەرا و هۆریا، هەراو بگر، پیشێوی* بگر بگر.
بە ئامانەت وەرگرتن
«مستـ. متـ.» خواستنەوەی شتێک لە کەسێ، کە پاش مەیسەر کردنی کار و جێ بە جێ بوونی مەبەست بیدرێتەوە. * ئەمانەت «بۆ هەمووی»
بەدەستەوەگرتن
«مست. مت.» 1-- هەلگرتنی شتێک به دەست به جۆرێکی وا کە دیار بێ:: چەمەدانێکی به دەستەوه گرتبوو دەچوو بۆ گاڕاژ، کاغەزێکی شڕی زەردی به دەستەوه گرتبوو هەر تاوەناتاوێ دەیگووت: ئەوەتا بەڵگەی تاوانت. پا شان بۆم دەرکەوت «خەونامەی سەید ئەحمەدی مەدینه» یه. 2- «مج.» شتێک کردنه بەهانه بۆ کردن یا نەکردنی کارێک:: ژیر کردنی منداڵەکەی به دەستەوه گرتووه و خۆ ده هیچ کارێکی دیکه ناگەیێنێ.
بەرتێل و ەرگرتن
«مست. لا.» قبووڵ کردنی دیاری و پاره و پووڵ له لایەن کاربەدەستێکی میری یەوه بۆ ڕاپەراندن یا ڕەواندنەوەی گیر و گرفت له کاری کەسێکدا.* بەرتیل خواردن.
بەرگ پێداگرتن
«مست.، مت.» داپۆشینی لێفه و هەرچی وەکوو لێفه بێ، بە «بەرگ/3» * «سیم.» بەرگ پیاگرتن.
بەرگری
[[بەر +گر (گرتن)+ئی]]
«نمس.»، «تت.» پێش له پێشکە وتن و سەرکەوتنی نەیار و دوژمنان بڕینەوه، بەرامبەر دوژمن وەستان و کۆنه پەرەستان به ڕگری بزووتنەوەی نەتەوایەتی ئازادیخوازانەیان پێ ناکرێ. * «سن.» بەرگل. «بک.» بەرەوانی.
بەرگەنەگرتن
«مس.، لا» خۆ پێ ڕانەگیران لەپێش ڕووداو و کارەسات و زە بروزەنگ و هەر جوورە هێزێکی بە جوورێک لە جووران چەشنێ قورسایی د خەنه سە ر ئینسانی یا شتێ و کاری تێدە کەن.