تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئیشکە کەڵەک
[[ئیشک + ئە + کەڵەک]]
(نت.) دیواری بەرد، کە بەردەکان چین چین لە سەریەک داندرابن بێ ئەوەی قوڕیان لە بەیندا بێ. بەردەمی ئەشکەوتەکەی (خلەگەر)مان بە ئیشکە کەڵەک هەڵچنی.
بن کەڵیشه
[[؟]]
«نت.»، «مک.» 1- دەروونی ئادەمیزاد، ناو قەپێلک و قاڵبی ئینسان. 2- «مج.» ناو بیر و هۆش.
به کەڵک هاتن
مست. لا.»، «کعر.» تم: بەکارهاتن.
شەیتان چۆته بن کەڵیشەی
«کن.»، هانی دەدا بۆ کردەوەی نالەبار.
کەڵەبابێکی بێ وادە بانگ بدا سەری د بڕن
«کن.» کارێکی لەوەختی خۆیا نەکرێ زیانی بە دواو یه. تێبــ.- پێشوونیان کە کەڵەشێرێکی ئاوایان سەربڕیوه، لەوە ترساون کە هەستی بە بەڵایەکی لابەلا کردبێ !! بۆیه بانگ د دا.
ئیشکەڵوا
[[ئیشک + ئە + هەڵوا]]
(نت.) هەڵوای ئیشک: تێبــ.- خواردنێکە لە ئارد و ڕۆن و دۆشاو یا شیرەی شەکر ساز دەکرێ، زیاتر بۆ سەفەری دوور (حەج و...) دەگەڵ خۆیان دەبرد.
ئەشکەڵە
[[؟]]
«نتـ.»، «سنـ.» ۱- تمـ: ۲- ئەشکنجە/۱، ۲- پارچە دارێکە ٦/٧ سانتیمەتر درێژە لە ناوەڕاستا لەلە کراوە، پەتی تێدەخرێ و تەختەی دەوار و ڕەشماڵ و پارچەکانی خێوەتی پێ تێک دەکرێتەوە و لێکیان قایم دەکا. هس.: ئیشکیل/۱، ۳- ئامرازێک بووە لە زەمانی کۆندا بۆ ئازاردانی بەندی و تاوانباران. تێبــ.ینی: حەوت پارچە داری پچکۆڵەیان دەهێنا کونیان دەکردن و بە پەت جەڵە دەکران، بۆ ئازاردانی یەکێک دەیانکردە پەنجەی دەستی، بە جۆرێک کە هەر قامکێکی دەکەوتە نێوان دوو پارچە دارەوە و پەتەکانیان توند دەکرد. ٭۱- ئەشکنجە/۲، چێوجەڵە.
بارەکەڵڵا
[[=عا.: بارکەڵڵا]]
ڕستەیەکە بە مانای ئافەرینی خوات لێبێ، بۆ هاندان و قەدرزانین بەکاردێت. *بارەقەڵڵا.
ئیشکەڵ
[[ئیشک + ئەڵ]]
(نت.) لق و پۆپی ئیشک بووی دار و درەخت.
باڕووتی بێ دووکەڵ
(نت.) جۆرێک باڕووتە کە لە فابریقە دروست دەکرێ و رەنگی سپی واشە. تێبــ.- ئەو ماددانەی کە ئەو جۆرە باڕووتەیان لێ درودت دەکرێ هەر ئەوانەن کە بۆ دروست کردنی باڕووتی ڕەشۆکی دەست دەدەن، لە باتی شۆرە جەوهەری شۆرە (ئەسید نیتریک) و لە باتی گۆگرد جەوهەری گۆگرد (ئەسید سوولفۆڕیک) و لەباتی خەڵووزیش ماددەیەکی (سیلۆلۆز)ی لەباتی (لۆکە) دەکاردەکرێ. * باڕووتی سپی.
بۆ دووکەڵ
«نت.» بۆنێکه که ئەگەر ئاگری بن چشت له «گڕ» بکەوێ و دووکەڵ بکاو له چێشتەکه بدا، له کاتی خواردنا هەم به لووت و هەم به چێژتن هەستی پێ دەکرێ.
بەرکەڵ
[[١-بەر/٤+ کەڵ]]
«ت.» ڕ ەشەوڵاغی سێ ساڵانه که بۆ ئەوە دەست دەدا کەڵ بگرێ.
بەکەڵ
[[ به‌/8+ كه‌ڵ]]
«ست.» حاڵی مانگایەکی هەوای جووت بوونی دەگەڵ «گا» دەسەردابێ.