تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 11
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢-ئە
«ئمـ.» ۱- ئامرازی
بانگ
کردنە و
لە
دوای
ناوان
دێت
و
دەگەڵ
دوامین پیتی
تێک
دەکرێتەوە.:
دا
وەرە
کوڕە!.
بابە
گیان
! با
ئیمڕۆ
پچینە
ماڵی
خاڵم.
هۆ
مامەکە بەجێم
مەیەڵە
. «دایە! مەمدە
بە
گورگێ،
ڕۆڵە
عیلاجم نییە»، «خزمینە ! مەدەن
پەنجە
لەگەڵ
عەشرەتی جافا» «ڕەزا_۳». ٭ «بکـ.»
ئۆ
«مکـ.»
هۆ
،
هۆی
«
لە
پێش
ناودا
دێت
». ۲- ئامرازی ئیشاڕەیە و زەمیری ئیشاڕە «
ئەم
،
ئەو
،
هۆو
» ی دەچێتە
سەر
،
ئەگەر
ئەو
شتەی ئیشاڕەی دەکرێتێ «
گیاندار
و
بێ
گیان
»
مەعلووم
بێ
ئەوا
«مشارئیلەیهـ» دەکەوێتە
نێوان
زەمیری ئیشاڕە و
ئەم
«
ئامراز
» ە.:
ئەم
پیاوە،
ئەو
ئەسپە
،
هۆو
کتێبــ.ە. «...
ئەو
هەی
دەڵێی
...» ۴-
لە
هێندێک
شوێنی
کوردستان
لە
پێش
زەمیری شەخسیدا
دێت
،
لە
موکوریان ئێستاش زەمیرەکان
بە
بێ
ئەم
ئامرازە ناگوترێن
بەڵام
لە
زۆر
شوێنی «کعر.» سواوە و لەناوچووە.: «مکـ.»
ئەمن
«من»،
ئەتۆ
«تۆ»،
ئەو
،
ئەمە
«ئێمە»،
ئەنگۆ
«ئێوە»،
ئەوان
. تێبــ.ینی: مامۆستایان تۆفیق وەهبی و ئێدمۆنس ئەمەش
هەر
بە
ئامرازی تەئکید دادەنێن «تمـ: هبێد_۴۳». ۵- «باڵەکایەتی،
خۆشناوەتی
»
لە
پێش
سفەتەوە
دێت
و
مێیینە
بوونی
«مۆوسووف»
پێشان
دەدا: کچەکە ئەجوانە، بزنەکە ئەلەڕە٭ «برادۆست»،
یە
. //ئی. ٦-
بە
دوای ڕیشەی
هەندێ
مەسدەرانەوە دەلکێ و دەیانکا
بە
سفەتی مەفعوول. «
باب
کوشتە
خەوی لێدەکەوێ،
داک
مردە
خەوی لێدەکەوی،
لە
برسا
مردە
خەوی لێناکەوێ» «
پەند
: خا_۷۴»، (
کردە
پەشیمان
بە
،
نەکردە
پەشیمان
مەبە
) (
پەند
خا-٣٢٧).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢-ئەدا
[[=عا.: ادا]]
«نا.» ۱-
بە
جێ
گەیاندن
،
جێ
بە
جێ
کردن
،
بە
جێ
هێنان
. ۲- تمـ: ئەداکردن/۱. «
هەرچەند
بە
مەسەل
خەنجەری
ئەڵماسە
زبانم» «نابڕێ
سەری
مۆیێ
لە
ئەدای شوکری نیعەمتان» «ڕەزا_۳۱»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢-ئەدەب
[[عا.]]
«نا.» یەکێکە
لە
زانستە
کان
کە
لکی
زۆرن:
ڕێزمان
،
بەیان
و بەدیع، عەرووز و
قافیە
،
شێعر
و
نووسین
«معین:
فەرهەنگ
. جـ۱- ۱۷۸» :
ئەدەبی
یۆنانی،
ئەدەبی
عەڕەبی. «
لە
«
ژین
» ەوە
ئەمە
شاباشی ڕێی «
گەلاوێژ
» ە» «
لە
پایەی
ئەدەبا
نوکتە
بێژ
و
هەم
گوڵ
ڕێژە
» «
پیرە
مێرد
- ١٦٠»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢-ئەر
«ئمـ.» ئامرازی داتاشینی ئیسمی فاعیلە: ١»
دەگەڵ
ڕیشەی مەسدەران
تەرکیب
دەبێ
و ئیسمی
فاعیل
پێک
دێنێ
:
نووسەر
، خوێنەر،
کوژەر
، بڕەر. تێبــ.ینی:
ئەم
شێوە
داتاشینە، ئی ئەم۲۰- ۳۰ ساڵەی دوواییە و
گەلێ
وشەی پێ داتاشراوە. ۲»
بە
دوای سیغەی موفڕەدی «
ئەمر
» ەوە دەنووسێ و
پاش
فڕێدانی ئامرازی
ئەمر
«ب»، پاشبەندێک
پێک
دێنێ
کە
ئەگەر
بە
دوای ناوێکەوە بلکێندرێ دەیکاتە
ناوی
فاعیل
:
بکە
«لە:
کردن
» _ب+ «-
ئەر
» =- دەر+بانگ=بانگدەر
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢-ئەسپەرە
«نا.»، «سنـ.» گیایەکە
بەنی
پێ
زەرد
دەکەن «تمـ: هبێد- ۴۵ و مخـ- ۵۲». هس.: «فر.» ئەسپەرەک
هەر
بەم
مەعنایە ٭زەرتک، گێنوو.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢-ئەسکەمل
[[؟]]
«نا.»، «کعر.» تمـ:
ئەسکەملی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢-ئەشکنجه
[ ]
«نا.»، «سنـ.» ۱- ئامرازێک
بۆ
جزوبەندی کتێبــ.ان
جاران
لا
تەختە
دروست
دەکرا
و ئێستاش ئی
ئاسن
هەیە
. تێبــ.ینی:
دوو
پارچە
تەختەی
ئەستوور
، نیزیکەی ۲۰سانتیم
پان
و۵۰ ش
درێژ
، یەکێکیان
دوو
میلی
ئاسنی
بڕغووی مارپێچی «
جاران
داری
لەلە
کراو
» ی
لێ
قایم
دەکرا
و
ئەوی
تری
بەسەردا دەگیرا، کتێبــ.یان دەخستە نێوانی
هەردوو
تەختەکەوە و
بە
سەرە
بڕغوو توندیان دەکرد و کتێبــ.ەکەی
ڕێک
دەگوشی ٭ماووش،
مەنگەنە
، ئەشکەڵە/۱. ۲- ئامرازێکە
لە
ئاسن
دروسن
کراوە
و
دارتاش
و
ئاسنگەر
و... بەکاریدێنن
بۆ
توند
وەستاندنی شتێک،
تا
بە
بڕبەند
لێک
و
لووسی
کەن
یا
بە
مشار
بیبڕنەوە
یە
هەر
مەبەستێکی
تر
. ٭گیرە،
مەنگەنە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢-ئەغیار
[[=عا.: اغیار «غیر» ] ]
«نا.»
بێگانە
، کەسانێکی نامەحڕەم
حیساب
دکرێن
بۆ
مەسەلەیێک. //خۆمانە،
یار
. «
نە
ڕێی
حەسحەس
بوو
،
نە
بەد
،
نە
ئەغیار
» «
تەنها
سەعاتێک،
تەنها
من
و
یار
» «
پیرە
مێرد
- ۱٦۷» # «هەروەختێ خەرگای شای
سیمین
عوزار» «
خاڵی
بی
جەخۆف،
وجوود
ئەغیار
» «خانا- ۷۸»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢-ئەفسەر
(نا.)، (تب.)
ئەو
کەسەی
لە
ئۆردووی دەوڵەتاندا، دەرەجەی
لە
(ناییب
زابت
)
بەرەژوورە
. ((...باپیرئاغا
بە
کا
حسێنیدا وەڵامێکی
زۆر
توند
و
تیژی
بۆ
ئەفسەری عوسمانی ناردەوە...)) (قزڵجی"
پێکەنین
- ٤٣) تێبــ.-
ئەم
وشەیە
لە
فارسیڕا هاتۆتە
ناو
زمانی
کوردی
(فەرهەنگستان)
لە
(ئوفیسیە)ی فرەندی و (ئۆفیسەر)ی ئینگلیسی وەرگرتووە. (تم:
معین
.
فەرهەنگ
. ج١-٣١٦)، ئەوانیش
لە
(ئۆفیسیۆم)ی لاتینی
بە
مانای (فەرمانبەری گشتی)یان وەرگرتووە (تم: لاڕووس-٦٣٤) *(کعر)
زابت
، زاووت. (کئێر.)
گەورە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢-ئەمان
[[عا.: امان]]
(نمس.) ١-
هێمنی
،
بێ
ترسی
.
دنیا
ئەمن
و
ئەمانە
دڵتان
هیچ
غاییلە
نەکا
. ٢- تم: ٣-ئامان/١. ((
وتی
یا
شێخ
ئەمان
مەکە
مەنعی)) (ڕەزا-٤٤).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢-ئەو
(نا.)
ناوی
ئیشاڕەیە
بۆ
(مشارالیە)ی
مفرەدی
دوور
.
ئەو
پیاوە
لە
بن دارەکە نووستوە،
ئەو
ئەسپەتان
لە
کێ
کڕیوە
؟ ((...
ئەقڵ
لە
میشکتدا نەماوە،
بە
دیار
ئەو
پیرێژنە
ڕەعیەتەوە
ئەم
قسانە
دەکرێ
...)) (قزڵجی: پێکەنین-٣٧). تێبــ.- کاتێ (
ئەو
)
بە
ناوی
ئیشاڕە
حیساب
دەکرێ
کە
ناوێکی (مشارالیە) بەدوادا بێت،
ئەگەر
وانوبوو (زەمیر)ە.