تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئوقیانووسیە
«نا.»، «کئێر.» یەکێکە لە پێنج بەشەکانی دنیا لە قاڕەی «ئوستوڕالیا» و لە چەند کۆمەڵە دوورگەیەک پێکهاتووە، کە لە ئوقیانووسی ئارامدا پەرش و بڵاون. هەشت میلیۆن و ۹۷۰هەزار کیلۆمەتری چوارگۆشەیە و ۱۹ میلیۆن نفووسی هەیە «۱۹٦۹»، تمـ: «لاڕووس_۱۴۴۴».
ئێسک و پڕووسک
[[ئێسک + و + (عت.) + پڕووسک ؟]]
(نت.) ١- پاشماوەی مردووی نێژراو کە ڕزیبێ و مشتێ ئێسقانی نیوەڕزیوی مابێتەوە. ئەوە تۆ دەڵەی چی بە خوا ئێسک و پڕووسکیشی نەماوە. ٢- هەموو ئەو ئێسقانەی پاش خواردنی گۆشتی مریشک و باڵندەی تر دەمێنێتەوە. ئەگەر مریشکتان نەخواردووە ئەی ئەم ئێسک و پڕووسکانی چن؟
ئەموست بەستە
[[ئەموست+بەستە]]
(نت.) دەست خەرۆ (خا:ج١-٨٠)
ئەموستیلە
[[ئەموست+ ئیلە]]
(نت.) تم: ئەنگوستیلە ((هەناسەی! دەوای دلەی پڕ خەمە)) (( بە ئەموستیلە! ناوی خاتەمە)) (پیرەمێرد-١٧٣).
ئەموستەویلە
[[ئەموست+ئە+ویلە= ئیلە]]
(نت.) تم: ئەنگوستیلە.
ئەموستەچاو
[[ئەموست+ئە+چاو]]
(ست.٩ تم: ئەنگوستەچاو.
ئەمەندووسکانە
[[ئەمەندووسکە+ئانە]]
(بنت.) تم: ئەمەندووکانە.
ئەمەندووسکە
[[ئەمەند+ ئووسکە=ئووچکە]]
(بنت.) تم: ئەمەندووچکە. تێبــ.- دەنگی (چ)ی ئووچکە لەسەر زمانان بۆتە (س).
ئەنگوست
[[پە؛ ئەنگوست]]
(نا.)، (مک.) ١- هەریەک لەو پێنج ئەندامەی کە بە ئاخری دەست و قاچی ئینسانەوە بەندن. ((ئەنگوستی داکی خوازیم بە ڕیشە ئەنگوستی هەروەک درێشە)) (بەردەشانی: وردیی-٣٨) ٢- واحیدێکە بۆ دیاری کردنی ئەستوورایی و پانایی شت. بەقەد ئەنگوستی گەورە ئەستوور بوو، با دوو ئەنگوست پانتر بێ. * ئەموست، ئەنگوس، پەنجە، قامک، (بک.) تلی، تبل، (جنو. جف.) کلک.
ئەنگوستیلە
[[ئەنگوست+ئیلە]]
(نت.) ئاڵقەیەکی مەعدەنە (زیاتر: زێڕ یا زێو) نەقیمێکی بەردی بە نرخ (یاقووت، پیرۆزە، ئەڵماس...) یا هەر بەردێکی دیکەی تێدەگرن و بۆ جوانی دەکرێتە پەنجەوە. (( تا ببنە هەواڵی دیدەموستان)) (( ئەنگوستیلە دەرخران لە دەستان)) (هەژار: مەم و زین-٢٩) * ئەموستییلە، ئەنگوستەویلە، کلکەوانە.
ئەنگوستیلەی دروومان
(نت.)، (مک.) پارچە مەعدەنێکە لە شێوەی کڵاوی بەڕوو، بەڵام قووڵترە دیوی دەرەوەی کونج کونجە، لە کاتی دروومانا دەیکەنە سەری قامکەوە و پاڵی پێ بە دەرزییەوە دەنێن، نایەڵێ قامکیان دەرزیی تێڕابچێ. *قووچەکە.
ئەنگوستەویلە
[[ئەنگوست+ئە+ویلە (ئیلە)]]
(نت.) تم: ئەنگوستیلە.
ئەنگوستەچاو
(ست.)، (کن.) زۆر تاریک. ((... نەدەچووە تیلتکۆ بە شەوی ئەنگوستەچاو سینگی خۆی بە گوللەوە نێت و تاووس بۆ من بدزێ)) (قزڵجی: پێکەنین-٥٢). * ئەموستەچاو.
ئەوسا
[[ئەو+سا (؟)]]
(بنت.) ١- ئەو کاتە، ئەو دەمە. ((...ئەوڕەحمان تۆ ئەوسا گوتت ماستم هێناوە بیفرۆشم...)) (قزڵجی: پێکەنین-١٢٠). ٢- پاش ئەوە، پاشان، پاش حاڵێ کە لە پیشدا باسی لێ کرابێ. ((...مناڵەش ئەیدا زریکە و ژیر نەئەبۆوە هەتا دایکە ئەیگرتە باوەش، ئەوسا خێرا فرمێسکی وشک ئەبوو.)) (قەفتان: چیرۆک-٣).
ئەوساف
[[=عا.:ئەوساف (وەسف)]]
(نا.) چلۆنایەتی شتێ، ئەو نیشانانەی شتێک یا کەسیکیان پێ دەناسرێتەوە. تۆزێ ئەوسافی باس بکە، بەو ئەوسافانەی تۆ دەڵەی هەردەبێ (سەعە) بێ.
ئەوەندووسکە
[[ئەوەند+ ئووسکە]]
(بنت.)، (مک.) تم: ئەمەندووچکە.
برووسکانەوه
[[برووسك/1+2-ئان/4+2-ئه‌وه/2]]
«مست. لا.» تم: بریسکانەوه.
برووسکه
[[ بروسك/1+5-ئه/1]]
«نت.» ١- تم: برووسک/١. ٢- «نت.» تێلگڕاف. «کعر.» برقیە.
برووسکه لێدان
[]برووسكه/2+لێ «پیبف» +دان]]
«مست. مت.» به تلێگراف مەبەستێ به کەسێ ڕاگەیاندن.:: برووسکەیان بۆ لێدا بوو که دایکی نەخۆشە بەپەله ڕۆی.
برووسکیان
«مست. لا.»، «سن.» تم: بریسکانەوه.