تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 13
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئامۆزا
[[ستـ: تو ئیرێؤ پوتهره «کوڕی مام»، توئیریه دوغزهر «کچی مام» ] ]
(نت.)کۆر
یا
کچی
برای
باوکی
کەسێک،
منداڵی
مام.:
مامۆزا
«هلـ.» بنعام. «بکـ.»
پسمام
،
دۆتمام
. «جنو.»
ئامۆزا
. تێبــ. ــ دەنگی «ز» ی
ئەم
وشەیە
تۆزێ
تیژە
و
لە
نێوان
«ز» و «ظ» ی عارە
بی
دایە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئامۆزازا
[[ئامۆزا + زا]]
«نتـ.»
کوڕ
یا
کچی
ئامۆزای کەسێک * بنامۆزا.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئامۆژن
[[ئامۆ + ژن]]
«نتـ.»
ژنی
برای
باوکی
کەسێ
، براژنی
باوک
. * «بکـ.»
ژن
مام
،
مامۆژن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئامۆژگاری
[[ئا ــ مۆژ «ریـ.. فعـ..» + گار = کار + ٢- ئی، پهـ: ئامۆژاکاریهـ]]
«نتـ.» ١-
نەسیحەت
«
بۆ
کاروباری کۆمەڵایەتی»، ٢- تەعلیمات «
بۆ
کاری
سیاسی
،
ئیدارە
و...» :
ئەوەندەی
ئامۆژگاری
دەکەن
هەروەک
خۆیەتی
،
هێند
لاسارە
ئامۆژگاری
کەسی
بە
گوێدا
ناچێ
. تێبــ. ــ
ئەم
وشەیە
لە
ڕیشەی فیعلێکی
کۆنی
کوردی
«
ئا
ــ
موژ
.
مۆچ
.» وەرگیراوە
کە
ئێستا
خۆی
لە
بیر
چۆتەوە و ڕەگەکەی
لە
چەند
وشەیێکی تریشدا «
دەستەمۆ
،
نامۆیی
» دەبیندرێ. ب»
لە
زمانی فارسیدا
سنێ
مەسدەری ئامووزانیدەن،
ئاموو
زیدەن و ئامووختەن
هەر
لەو
کۆنە
فیعلە ماوەتەوه،
بەرامبەر
بەم
وشەیەی کوردیش «ئامووزگاری» هەیه،
کە
«حمسـ.» ە و مەعنای ئێستای «مامۆستای قوتابخانەی ئیبتیدایی»
یه
،
جا
وەکوو
دەبینین
لە
کوردیدا مەعنای
ئەم
وشەیە
لە
جەوهەرا جۆرە «
فێر
کردن
» ێکی تێدایە
بەڵام
پێوەندی
بە
دەرس
و
خوێندنەوە
نیە
. *
ئامۆژیاری
،
مۆچ
، مووچاری،
مۆچیاری
،
مۆژگاری
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئامۆژگاری کردن
«مستـ. متـ.»
نەسیحەت
کردن
،
دەرس
دادان
قسەوەبەرنان «تەلقین».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئامۆژیاری
«نتـ.»، «سنـ.» تمـ:
ئامۆژگاری
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەلمۆدە
١- (نت.)، (کعر.) ژنێکی جلوبەرگی
فەڕەنگی
دەبەرکا و
چارشێو
(
عەبا
) بەسەر دانەدا. ((
مێخەکبەند
ئەخشێ
لە
ناو
مەمکانی)) ((
هەزار
ئەلمۆدە
بێ
بە
قوربانی
)) (پیرەمێرد-٢١٠) ٢- (ست.)
هەموو
شتێکی
جیا
لە
داب
و
دەستووری
کوردەواری
،
کە
لە
فەڕەنگان وەرگیرابێ. کەوشی
ئەلمۆدە
، کراسی
ئەلمۆدە
، ژنێکی
ئەلمۆدە
. هس.:
مۆد
،
مۆدە
. تێبــ.-
وا
دەزانم
ئەم
وشەیە
لە
(ئالامۆد)ی فرەنسی وەرگیرابێ و
لە
ڕێگای زمانی تورکییەوە هاتبێتە
ناو
زمانی کوردییەوە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەمۆنیاک
[[=فرەنسی: ئامۆنیاک (لە یۆنانی وەرگیراوە)]]
(نا.) غازێکە بێڕەنگ، تامی
تیژە
و بۆنێکی
زۆر
توندی
تایبەتی
هەیە
،
دەگەڵ
ئاو
تێکەڵ
دەبێ
، یەکێکی
لە
تەرکیباتی ئازۆت (نایترۆژێن)،
چاو
دێنێتە
فرمێسک
،
لە
هەوای
ناو
ئەدەبخانادا
هەیە
بەتایبەتی
ئەگەر
هەتاوی تێبــ.کا.
لە
تەجزیەی (یوورە)ی
ناو
(
میز
) و
هەروەها
لە
تەرکیبی
نۆشاتر
و
قسڵ
دروست
دەکرێ
.
بۆ
سارد
کردن
و
کووت
و
تەقەمەنی
لە
سەنعات و
پزشکی
و کشتوکاڵدا کەڵکی
لێ
وەردەگیرێ. تم: (لاڕووس-٣٥، معین: ج١-٩٢) * ڕووحی
نۆشاتر
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بزمۆک
[[بزم+ئۆك/2]]
«نت.»، «هل.» دارێکی بچکۆڵەیه
به
ئەندازەی قامکێک
درێژ
و
ئەستوور
دەبێ
بەنی
د
وو
سەرەوسەری دەخەن و دەیکەنه
دەمی
کاریلەی
ساو
و بەنەکانی لەشاخی دەبەستن،
بۆ
ئەوەی
دایکی نەمژێ. *
بزمک
، بزمەک،«مک.» «
سیه
.»
بڵامک
. «سن.»
دەمبەس
، «جن.» بلۆمه. تێبــ.- ژابا «
بزمک
» ی
به
«
دانەلغاو
» مانالێداوەتەوه «تم: ژابا-٥٠». هس ٣-بز/٢.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە ردەمۆر
[[بهرد/1+3-ئه/2+مۆر]]
« نت.»، «کئێر.» شتێکی
چوار
سووچی درێژووکه،
یا
خڕه
له
گڵی
«
کەربەلا
» و «نەجەف»
دروست
دەکرێ
و
ئایەتی
قوڕئان
یا
ناوی
دوازد ه ئیمامانی
لەسەر
دەنووسرێ، پەیڕەوانی مەزەبی «
شیعه
» له
کاتی
«سووژده» ی نوێژا ناوچاوانی دەنێنە
بان
. تتێبــ.ینی:
ئەگەر
به
ڕێکەوت
«
بەرد
ە
مۆر
»
بەدەستەوه
نەبێ
، تەزبیئێکی
که
هەر
لەو
گڵە
متفەڕکه
دروست
کراوه دەتوانێ
جێگەی
بگرێتەوه.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەن سامۆته
«نت،»، «سیم» تم:
بەن
سامۆرته.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەن سامۆرته
[[2- بهن +سامۆرته؟]]
«نت» «مک» پەتێکی
باریکه
بە
دانسته
دە
هۆنرێتەوه،
خورجین
، هەگبه و... پێ له
پاش
تەرکی
زین
دادەبەستن. * تێبــ.- وادەزانم
لە
موکریان له شێوەی «
بەن
سامۆرتکه»
شدا
دەگوترێ،.
چونکو
دڵنیا
نەبووم
نەم
نووسی.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئامۆ
[[ستـ. توئیریه، ١- ئام + ئۆ «ئمـ: بگـ.» ]]
«نتـ.»، «سنـ.» تمـ: ١-
ئام
تێبــ. ــ
ئەم
وشەیە
هەر
چەندە
ئامرازی بانگهێشتنی
بە
دواوە
نووساوه،
بەڵام
هەر
مانای «
مام
»
دەدا
،
مردۆخ
بە
هاوتای
«
مامۆ
» ی داناوە «تمـ: مخـ. جـ٢، ل ــ ٦٣٠».