تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئام و شۆ کردن
«مستـ. لا.» ١- بەڕێک و پێکی چوونە لای کەسێک. ٢- هات و چۆ کردنی جێگایەک یا کەسێک. ٣- سەر لە کەسێ یا شوێنێ دان: قوباد ئێستا ئامو شۆی ماڵی خەسرەو ناکا. دەمێکە ئام و شۆیان پێکەوە نییە. ئام و شۆیان بکه، نەکەی پێیان لێ ببڕی.
ئام و شۆکەر
«نفا.» ئەو کەسه، یا هەموو ئەو کەسانەی بەڕێک و پێکی دەچنە شوێنێک یا سەر لە کەسێک و جێگایەک دەدەن.: ماڵی فەرزندە ئام و شۆکەریان زۆرە. ئەم چاخانە ئام و شۆکەری نیە.
باڵەشۆڕه
[[١-باڵ/١+٣-ئه/٢+شۆڕ=٥-ئه‌/١]]
«نت.»، «مک،» دەردێکه تووشی مریشک و جوجە ڵە دەێت، باڵیان فش دەبێتەوه و بەلادا دێن. *«سن،» باڵەشۆڕێ. پەلەپسکێ.
ئاشۆپاشۆ
[[ ؟ ]]
«ستـ.»، «سنـ.» خەونی ئاڵۆز و ناخۆش: هەر کەس شەو فرە بخوا، خەوی ئاشۆپاشۆ دەبینێ. * «مکـ.» هاتەران پاتەران. «سنـ.» هەڵیت پڵیت.
باشۆکە
[[باشوو + كە (ئم: بچووكی)]]
(نت.)، (سیم.) «باڵەندەیەکی دەنووک کەوانەییە، لە واشە بچوکترە، ڕاوە چۆلەکەی پێدەکرێ.» (خا. ب1، ل- 1.1).
باڕوتی ڕەشۆکی
[[باڕووت + ئی + ڕەش + ئۆک + ئی]]
(نت.)، (مک.) تم: باڕووت.
باڵەشۆڕێ
[[-به‌ر١+٣-ئه‌/٢+شۆڕ+ئی]]
«نت»،«سن» تم: باڵەشۆڕه. تێبــ.- بۆ کەرتی «ئێ» تم: باڵەتەپێ «تێبــ.- ب».
بەردەشۆر
[[به‌رد/1+3-ئه‌/2+شۆر «شۆرین» ]]
«نت.» کاری جووداکردنەو ی بەرد و زیخ له هەندێ دانەوێڵه.
بەردەشۆڕکردن
«مست. مت.» شووشتنەو ەی هێندێ دانەوێڵەی و ەکوو برنج، نیسک، ساوار و... بۆ ئەوەی وردەبەرد و زیخ وشتی دیکەی لەم بابەتی، کە تێیاندا هەبێت جیاببێتەوه. تێبــ.ینی: ئەم کاره بەو جۆره دەبێ کە دانەوێڵەی مەبەست دە ئامانێکی پەل دەکەن و ئاوی وەسەر دەگێڕن و پاشان لاری دەکەنەوه بۆ سەر دە فرێکی دیکه و دانەوێڵەکه چونکوو سووکتره لە بەرد دەگەڵ لووزەوی ئاوەکه زووتر دەڕژێته ناو د ەفری دووەم و بەرد و زیخەکە لە بنی دەفری یەکەمدا دەمێنێتەوه، ئەم کاره ڕەنگه دوو سێ جار دووپات بکرێتەوه تا دانەوێڵەکه بەردی لێ دەبڕێ. ب» یەکێک له شێوەکانی جیا کردنەوەی «زێڕ» له زیخ «لەو شوێنانەی که زێر دەگەڵ زیخ تێکەڵاوه» بەردە شۆڕکردنە.
ئاشۆ
«نا.»، «سنـ.» تمـ: ئاشووب.
ئاشۆپاشۆ
[[ ؟ ]]
«ستـ.»، «سنـ.» خەونی ئاڵۆز و ناخۆش: هەر کەس شەو فرە بخوا، خەوی ئاشۆپاشۆ دەبینێ. * «مکـ.» هاتەران پاتەران. «سنـ.» هەڵیت پڵیت.
ئامشۆ
«مسقتـ.» تمـ: ئام و شۆ.
ئەوشۆ
[[ئەو+شۆ ٠شەو)]]
(مک.) تم: ئیمشەو.
٢-ئاشۆ
«نا.» «سنـ.» هەوا و جەڕاحەتی کە لە کوان و بریناندا کۆ دەبێتەوە * چڵک. زووخ. زۆخ. کێم. هەوا.