تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بە ئامانەت وەرگرتن
«مستـ. متـ.» خواستنەوەی شتێک لە کەسێ، کە پاش مەیسەر کردنی کار و جێ بە جێ بوونی مەبەست بیدرێتەوە. * ئەمانەت «بۆ هەمووی»
بەخێرگەڕان
مست. لا.» گۆڕانی کارێک یا ڕووداوێک که له سەرەتاوه چاو ەنواڕی چاکەی لێ نەکرێ، یا هەر لە خۆیەوه دیار بێ که خراپه، بەڵام کاتێ ئەنجامەکەی دەرد ەکەوێ ئاشکرا دەبێ که باش بووه.:: ئەو گرتنەی بۆ بەخێر گەڕا. * «مک.» وەخێر گە ڕان.
بەرتێل و ەرگرتن
«مست. لا.» قبووڵ کردنی دیاری و پاره و پووڵ له لایەن کاربەدەستێکی میری یەوه بۆ ڕاپەراندن یا ڕەواندنەوەی گیر و گرفت له کاری کەسێکدا.* بەرتیل خواردن.
بەردەرگا
[[به‌ر/2+ده‌رگا]]
«نت.»، «کعر.» 1- نزیکی دەرگای حەوشەی ماڵ بە دیوی کۆڵانێدا. 2- گۆڕایی «گەورە یا بچووک» لە پێش خانوو یەک بە لای دەروازەی خانوودا. *«مک.» بەردەرکه::منداڵینە بڕۆنە دە رێ لەبەر دەرگا بۆ خۆتان یاری بکەن.
بەرگایی
[[1-به‌ر/2+گا+٣-ئی]]
«نت.» کەسێکه که بۆ ڕاهێنان و فێرەجووت و گێرەکردنی گاجووتێ کە تازه «نیر» ی خرابێتەوه سەر ملی، له پێش جووت دەڕوا.
بەرگاییلکە
[[1-به‌ر/2+گا+ییلكه]]
«نت.» باڵند ەیێکی پچووکه له تیرەی چۆلەکه و کاتێ جووتێر جووت لێ دە خوڕێ لەبەردەم جووتە کەوه هەڵدەقونێ.* کلک هەڵتە کێنه، کلک هەڵسەنگێنه.
بەرگری
[[بەر +گر (گرتن)+ئی]]
«نمس.»، «تت.» پێش له پێشکە وتن و سەرکەوتنی نەیار و دوژمنان بڕینەوه، بەرامبەر دوژمن وەستان و کۆنه پەرەستان به ڕگری بزووتنەوەی نەتەوایەتی ئازادیخوازانەیان پێ ناکرێ. * «سن.» بەرگل. «بک.» بەرەوانی.
بەرگن
«نت.»، «سیم.»، «مک.» خوری بەرخ که بۆ یەکەم جار د ەبڕێتەوه، لەخوری دیکە نەرم تره، له کوردستان زیاتر دەستەوانه و سەرکلاوه و... لێ دروست د ەکەن. * «بکجن.، ه» لوا. «لو.» بەرگی.
بەرگه
[[ست: ڤەرەنگە.]]
«نا.»، «مک.» توانستنی خۆگرتنی ئینسان یا هەر گیاندار و شتێ له پێش هێزێکی ماددی یا مەعنەوی.
بەرگه سەرین
«نت.»، «کئێر.»، کیسەیەکی ئوستوانەیی شکڵه، له چیت یا بلووری دروست دەکرێ و «سەرین» ی دەناو دەندرێ. * «مک.» بەرگەسەنیر. «سیم.» بەرگە پشتی.
بەرگه دەمانچه
«نت.» پارچەیەک جەرمه به شکڵی دەمانچەی دەخەنه ناو.
بەرگی تێ هەڵکێشان
[[بەرگ/٣+ تێ (دە+ی) + هەڵ(پێبف.) + کێشان]]
داپۆشینی سەرین.، دۆشە گ و... که «بەرگ/3» یان و ە کوو کیسه بۆ دروست دە کرێ.
بەرگی سەفەر
«نت.» ئە و جلکانە ی ئینسانێک بۆ «سەفەر دەبەری دەکا، سەفەرەکە دەیسەپێنێ که د ەبێ چ جووره بەرگێک دەبەرکات، بۆ نموونه ئەگە ر یەکێک بچی بۆ «ڕاو» و زستانیش بێ جووره جلکێ دەبەرد ەکا و بۆ هەمان مەبەست له هاوینا جورێکی دیکه و... و... بەرگی شایی و شینان - «نت.» دوو جوورە جلکن: یەکیان ئاڵ و واڵایه بۆ «شایی» و پیاو خۆشی د ەگەڵ د ەڕازێنێتەوه ئەوی دیکەیان «ڕەش» یا «خمی» یه بۆ سەر پرسه و ئازایەتباری د ەبەر دە کرێ. «بەرگی شایی و شینانی هەر ئەوەیه»، «کن.» نەدارە و بۆ هەموو جوورە ڕووداوێک تەنیا دەستە جلکێکی هەیە..به ڕگی غەزەبی دەبەرکرد - «کن.» ڕقی هەڵستا و توڕەبوو. 3- شتێکه له قوماش، کاغەز، چەرم و... دروست د ەکرێ و بەپێی مەبەست شکڵی دە گۆڕێ، هەموو یا بەشێ له بەعزه شتێکی پێ دادەپۆشن تا له چڵکن بوون، شکان، و... بیپاڕێزێت:: بەرگی «کابه» هەمووی ئایەتی قوڕئانی لێ نووسراوه. بەرگی ئەم سەنیره بە جارێک چڵکن بووه بیگۆڕن. 4- بەشێک لە چەند بەشی کتێبــ.ێک که له بەشەکانی دیکەی جودا کرابێتەوه و به جیا جزووبەند کرابێ.:: بەرگی دووەمی «قامووسی زمانی کوردی».
بەرگیر خستن
«مست.، مت.»، «سیم.» تم: بەگیر هێنان.
بەرگیرهاتن
«مستلا». «کعر.» تم: بەگیرکەوتن
بەرگیرهێنان
«مست.، مت.»، «کعر.» بەگیرهێنان.
بەرگیرکەوتن
«مست. لا.»، «سیم.» تم: بەگیرکەوتن /3
بەرگین
[[بەر/٢+ئگ +ئین]]
«سف.»، «سن.» تم: 2- بەرین.
بەرگە گرتن
«مست.، لا»، «مک.» ڕاوەستان، خۆڕاگرتن، مقاو مەت کردن، دەوام هێنان:: ئیمپڕیالیزم بەرگەی خەباتی میللەتان ناگرێ. دیزه و گۆزەی خارا و چاتر بەرگه دەگرن. چوارینەی کەن بە رگەی ئەم زستانه ناگرێ. لەشکری بێ بیروباوەڕ بەرگەی شەڕ ناگرێ. ئەم قوماشه عەمارەپۆیه بەرگەی شوشتن ناگرێ،
بەرگە سەنیر
«نت.»، «مک.0 تم: بەرگە سەرین.