«نت.» کعر.» ئەسپ، ئێستر.* «مک.» وڵاغی بەرزه.

«مست..لا»، «سن.» تم: بەرزبوونەوه.

«بنت.» به شێوەیە کی تەواو لە جێی خۆ هەڵستان و لەسەر قاچ وەستان:: هەر هاته ژوورێ و هەموویان بەر زەپێ لەبەری هەڵستان.

«نت.»، «سن.» تم: بەرزه چڕه

«مست.، لا.»، «مک.» زۆر گوتنەوەی قسەیێک یا باسێک:: ئەوه بۆچی باسی ئەو کابرایەت به سەر زمانەوه گرتووه و هەر دەیڵێی و دەیڵێیەوه.

«نا.» ۱- کوورەی زەوی، ئەو ئەستێرەی کە ئادەمیزادی لەسەر پەیدابووە. ۲- پارچەیەک زەوی کە تەرخان کرابێ بکرێتە خانووبەرە: ٨٠٠ مەتر ئەرزی لە کارێزی مەجیدبەگ هەیە. ۳- هەموو خاکی وڵاتێک: ئەرزی عێراق. ۴- هەموو زەوی و زاری سەر بە گوندێک: ئەم دێیە ئەرزی کەمە، هەندێ جووتێری ئەو ئاواییە ئەرزیان بەر ناکەوێ. ۵- تەختی ژوورەکانی خانوو//میچ ٭ئەرد، زەمین، زەوی، عەرد، عەرز. ئەرزی مقەددەس_ «نتـ.» ۱- جێگا پیرۆزەکانی هەر دین و ئایینێک: مەککە، مەدینە، قددووس. ۲- «کنـ.» شوێنێکی یەکێک بۆ دانیشتن و هاتوچووێ هەڵی بژاردبێ و زۆری دڵ پێوە بێ: ئەوە بۆچی دووکانی مامە حەمەت لێ کردووین بە ئەرزی مقەددەس. هەموو دنیای لێ بۆتە ئەرزی مقەددەس و هەر دەو قوژبنە دەخزێ «گۆیا جێگاکانی تر پیرۆزن نابێ لێیان دانیشێ.» بە ئەرزدا چوون- «مستـ. لا.»، «مکـ.» لەبەر چاوان ون بوونی شتێ یا کەسێ بە جۆرێکی پیاو لە گوم بوونەکەی سەری سوڕبمێنێ: نەمانزانی بە ئەرزدا چوو؟ ئاسمان هەڵیکێشا؟ بە ئەرزدا دان_ «مستـ. متـ.»، «مکـ.» ۱- کەسێک یا گیاندارێک بە زۆر «بۆ هەر مەبەستێ بێ» لەسەر زەوی درێژ کردن: مامە زاخە چوار پەلی گایەکەی بەست و بە ئەرزیدا دا و جێ بە جێ سەری بڕی. ۲- لە زۆرەوانیدا بەسەر کەسێکدا زاڵ بوون.: کابرای لەسەر سەری خۆی سووڕاند وەک شووتی بە ئەرزیدا دا. ۳- بە تووندی و تەووژم شتێک یا کەسێک بۆ سەر ئەرد فڕێ دان.: کە تووڕە بوو هەرچی قاپ وقاچاغی بەر دەست کەوێ بە ئەرزیدا دەدا. بە ئەرزا کوتان_ «سیمـ.» تمـ: بە ئەرزدا دان. خۆ بە ئەرزیدا دان_ «مستـ. لا.» ۱- خۆ خستنە سەر ئەرز. ۲- خۆ گیرۆ کردن لە شوێنێک: ئەوە دوو سەعات دەبێ لێرە خۆی بە ئەرزیدا داوە بە ئامان و زامن هەڵناستێ. لە ئەرزی دان_ «مستـ. متـ.» تمـ: بە ئەرزدا دان.

(ست.) ١-حاڵی ئینسانی درێژ، حاڵی کەسێکی باڵای درێژ بێ. *کەڵەگەت ٢-(کن.) ئادەمیزادی شوش و باریک و بەژن ڕێک و پێک. «خاستەر جە زومڕەی ئەو باڵابەرزان +بە ڕێزەی ڕازان شەکەر کەرد ئەرزان» (خانا - ٢٠٦).

«ست.»، «کعر.، سن.، بک.، جن.» 1- درێژ به باری قیتاییدا:: هەڵگورد چیایەکی بەرزه. ئێستا خانووبەرەی بەرز باوه. «باڵاکەت بەرزه بە قەد چنارێ + هەرچی تۆی ناوێ بەردی لێبارێ» «فۆلکلۆر». 2- حاڵەتی هەندێ شت که لەباری ئاسایی خۆیان دەردەچن و زیاد دەکەن:: 3- گەورەیی پایە و دەرەجەی کۆمەڵایە تی کەسێک و نرخی کارێ یا شتێک::نالی شاعیرێکی بەرزی نەتەوەی کورده. دیمۆکڕاتی ئامانجێکی بەرزه. 4- موتڵەقی بڵیند.

«مست.، لا.» 1- باڵ گرتنەوەی باڵنده بۆ بڵیندایی زۆر. 2- «مج.» لە هەموو بابەتێکەوه، خۆ زیاتر لەوەی کە هەیه خستنە بەرچاو. *خۆ هەڵکێشان. 3- چاو ده پایه و مەقامی زلی کۆمەڵایەتی، سیاسی،...،... بڕین. «بەرزفڕین ملی پیاو ئەشکێنێ» .

«نت.»، «سن.» 1- تم: بادەوه. 2- یارییەکی منداڵانەیه، بەرد بۆ هەوا هەڵداوێژن و هەوڵ دەدەن که دێتەوه خوار بیگرنەوه نەیەڵن بکەوێته عەرزی.

«مست.، لا.»، «کعر.» تم: بەرز فرین.

«مست. مت.» 1- تم: بەرز کردنەوه. 2- «مج.» زیاد کردنی پایە و مەقامی کەسێ.

(مست. مت.) ١- شتێک یا کەسێ لە شوێن خۆی بەرەو ژوورتر کردن. منداڵەکەی بەرز کردەوە و کوتای بە عەرزدا. ٢- شت بەسەریەکا کەڵەکەکردن بە جۆرێ کە لە ئاستی زەویڕا بڵیندبێ. بەقەد کێوێک فەردە شەکریان لەم دەشتە بەرز کردبۆوە. ٣- (مج.) تم: بەرز کردن/٢:: نانی سوێرە بەرزی دەکاتەوە پاشان دەلاقی ڕۆدێت.