تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 485
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگر تێ بەردان
«مستـ. متـ.» ١-
ئاگر
بە
سووتەمەنی
یا
هەرشتێکی ترەوە
نان
، بەمەبەستی
ئاگر
کردنەوە
،
یا
زیان
پێ گەیاندن:
زۆر
سەرمایە
،
خێرا
سۆبەکە
ئاگر
تێ
بەردە
.
هەندێ
پووش
و پەڵاشمان
ئاگر
تێ
بەردا
و
خۆمان
پێ
وشک
کردەوە
. ٢- «کنـ.»
ڕق
هەڵساندن
و تووڕەکردنی یەکێک بەقسە
یا
بەکردەوە:
ئەوە
چت
پێ گوتووە
وا
ئاگرت تێ بەرداوە.
ئەم
قسەیە چ
بوو
کردت ئاگرت
دەم
«دەئەم» کابرایە
بەردا
. ٣- «کنـ.» ا»
زیانی
ماددی و ئازاری
مەعنەوی
بەکەسێ یاشوینێک گەیاندن:
لە
شکری
ئەمەریکا
هەموو
ویتنامی
ئاگر
تێ
بەردا
و سووتاندنی. ئەوەندەمان پێ
خەرج
کرد
ئاگرمان تێ
بەردا
. ب» ئیجادی حاڵەتی
بەزەیی
پێداهاتن
و
زگ
پێ
سووتان
لە
دڵی کەسێکدا:
هێندە
دەکڕووزێتەوە
ئاگر
دەپیاو بەردەدا. ● «ڕەببی
ئاگر
دە
گیانی
بەربێ»
تووک
و نزایە و کینایەی
داودی
مردن
و لەناوچوونی کەسیکە. *
ئاگرپێوەنان
،
ئاوور
تێ
بەردان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگر کردن
«مستـ. متـ.»
لە
شوێنێکی
تایبەتی
ئاگر
کردنەوە
و
ناوبەناو
سووتەمەنی
هاویشتنە
سەری
بۆ
گەرم
کردن
یا
هەر
مەبەستێکی تر.:
توونچی
توونخانەی
حەمام
ئاگر
دەکا
.
دیزە
و
گۆزە
دەخەنە
کڵەوە
و
چەند
شەو
و
ڕۆژ
هەر
ئاگری
دەکەن
تا
سووردەبنەوە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگر کردنەوە
«مستـ. متـ.» ١- هەڵکردنی
ئاگر
بۆهەر مەبەستێک بێ:
خێرا
ئاگرێکمان
کردەوە
خۆمان
ئیشک
کردەوە
.
دەی
کچی
چاک
زوو
ئاگری
بکەوە
و
هێلکە
و ڕونێکمان
بۆ
بکە
.
ئەمە
لای
خۆتان
ئاگرتان کردۆتەوە،
دووکەڵ
کوێری
کردین. ٢- «کنـ.» ا» بەرپاکردنی
فیتنە
و
شەڕ
و شۆڕ: هیتلەر ئاگرێکی
کردەوە
دنیای سووتاند. ب»
هار
و هاجی کردنی مناڵان و
دابین
نەبوونیان: مندال!
ئەو
ئاگرە
چییە
کردۆتانەوە، ڕۆکەون
بۆ
خۆتان
. *
ئاگرنانەوە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگر گەش کردنەوە
«مستـ. متـ.» تمـ:
ئاگر
گەشاندنەوە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگرباران کردن
«مستـ. متـ.»
بۆمبا
،
گوللە
تۆپ
و
تفەنگ
و
هەرچی
لەم
بابەتە
بێ
بە
سەر
جێگایەک
یا
کەسێکدا
بەردانەوە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگربردن
«مستـ. لا.»
بە
هاسانی
،
داگیرسان
و
زوو
ئاگر
گرتنی شتێک
یا
ماددەیێک.:
ئەم
گوێنییە
تەڕە
ئاگر
نابا
. پووشۆکەی کوێخاحەسەن
ئاگری
چاک
دەبرد.
باڕووت
خێرا
ئاگر
دەبا
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگربڕ کردن
«مستـ. متـ.»، کووژاندنەوەی ئاگرێکی دەکەوێتەوە
بەو
شێوەیەی
لە
«
ئاگربڕ
» داباس
کرا
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگربەردانەوە
«مستـ. متـ.»، «سیمـ.» ئاگرتێ
بەردان
،
سووتمان
پەیداکردن
لە
شوێنێ.: چەتەکان ئاگرێکیان بەردایەوە
خێرا
کوژاندیانەوە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگرخۆش کردن
«مستـ. متـ.» ١-
دەست
تێدان
و
تێک
وەردانی
ئاگر
«
کۆکردنەوە
و خستنەسەریەکی
سووتەمەنی
ناو
سۆبە
و
ئاگردان
»
تا
باشتر
بسووتێ. ٢-
تێک
وەردانی
ئاگری
خوڵووز و
تەپاڵە
و...
تا
خۆڵەمێشەکەی لەسەرلاچێ و
تینی
زۆرتر
بێ
. ٣- «کنـ.»
قسە
هێنان
و
بردن
لە
نێوان
دوو
کەسا
کە
نێوانیان
ناخۆشی
بێ
، ناخۆشتر کردنی نێوانی دووکەس، فیتنەیی
کردن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگردان
[[ئاگر + دان «ئمـ.» ] ]
«نتـ.» ١- قووڵکەیەکە،
لە
تەختی ژووری ناوماڵان
هەڵی
دەکەنن، تەنیشتەکانی
لێک
و
لووس
دەکەن «سواغی ئەدەن،
یا
لەتکە
سوێنە
و سواڵەتی تێدەگرن» و
ئاگری
تێدا دەکەنەوە،
یا
لە
لاوە
بۆی
دێنن. جۆرێکی تریشی
لەباتی
هەڵقەندن
،
کەرۆ
کەیەک
بە
بەرد
یا
خشت
هەڵدەبەستن «ئەمەیان زیاتر
لە
مزگەوتان و دیوەخانی ئاغایان»
بۆ
گەرم
کردنی
ژوور
*
ئاوورگ
،
کوانوو
، گۆڕگ،
گۆڕکە
. ٢- تمـ:
ئازەر
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵ بردنەوە
[[٢- ئاڵ + بردنەوە]]
«مستـ. لا.» مردنی
ژنی
زەییستان
یا
منداڵەکەی،
لە
دوای
زالی
لە
چەند
ڕۆژێ.:
ئاڵ
بردییەوە، شەوارەی
بۆ
بگرن با
ئاڵ
نەیباتەوە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵدووزکردن
«
تو
. کو.»، «مستـ. مـــتـ.»، «سیمـ.»
ڕووکێش
کردنی مەعدەنێک
بە
زێڕ
یا
زێو
. * ئاوەزێڕکردن.
ئاوەزێو
کردن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵقەڕێز کردن
«مستـ. متـ.» داخستنی
دەرگا
، هەڵپێکانی
دەرگا
، هێنانی
ئاڵقەڕێز
لە
تایەکی
دەرگاوە
بۆ
تایەکەی
تر
یا
بۆ
سەر
چوارچێوە
و کردنی
بە
دوو
لاییدا.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵۆز کردن
«مستـ. متـ.» ١-
شێواندن
و
گرێ
و
گۆل
خستنە ماشەرەبەن، گڵۆڵەموو، کەلافەدەزوو. ٢-
شێواندن
و تێکدانی سەروپرچی شانەکراو و داهێنراو. ٣- «مجـ.»، ا»
تووڕەکردن
و
رق
هەڵساندنی کەسێک. ب»
تەگەرە
و
چەت
خستنە
پێش
جێ
بە
جێ
کردنی کارێک و
دژوار
کردنی. *
ئاڵۆزاندن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئوتوو کردن
(
مست
.، مت.) تم:
ئوتوو
(
لە
ئوتوودان).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆردوو
[[تو. مەغوولی]]
«نا.» ۱-
هەموو
ئەو
شەڕکەرانە
یا
چەکدار
و سەربازانەی
سەر
بە
دەوڵەتێک
یا
فەرماندەیەکن.: ئوردووی نادرشا، ئوردووی
سمکۆ
، ئوردووی
سوور
. ۲- «مجـ.» کۆمەڵێکی
زۆری
خەڵک
کە
پێکەوە
جۆرە پەیوەندێکیان هەبی.: ئۆردووی پێشەنگی «کەشفی» ٭هوردوو،
لەشکر
،
قۆشەن
. «کئێر.»
ئەڕتەش
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆردوو بازاڕ
[[تو. کو.]]
«نتـ.» ۱- بازاڕێکی
لە
زەمانی کۆندا
دەگەڵ
ئۆردوو
لە
شوێنێکەوە
بۆ
شوێنێکی
تر
دەچوو. ۲- «کنـ.» شوێنی
بە
ئاژاوە
و
هەرچی
و
پەرچی
کە
کەس
ئاگای
لە
کەس
نەبێ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆردوو بەز
[[تو. کو.]]
«مسقـ.» دابەزینی
ئۆردوو
لە
شوێنێک
بۆ
حەسانەوە
یا
ماوەیێکی کەم.: نادرشا
کە
دەچوو
بۆ
گرتنی هیندستان
لە
کرمان
ئۆردووبەزی
کرد
. ٭لەشکربەز.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆردووگا
[[ئۆرردوو+گا «جێگە» ]، [تو. کو.]]
«نتـ.» ۱- جێگای کۆبوونەوەی
لەشکر
، شوێنێکی
چەکدار
ئۆردووبەزیی لێدەکەن. ۲- شوێنی کۆمەڵێ
خەڵکی
هاوپیشە
،
بۆ
مەبەستێک
لێی
کۆ
بووبنەوە.: ئوردووگای
هاوینی
قوتابییان ٭لەشکەرگا. (عا.)معسکر.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆغر کردن
[[تو. کو.]]
«مستـ. لا.»
سەفەر
کردن
،
لە
شوێنێکەوە
بۆ
شوێنێک،
چوون
، ڕۆییشتن.:
دوێنێ
ئۆغریان
کرد
،
ئەوە
هێشتا
ئۆغرتان نەکردووە،
بۆ
کوێ
ئۆغر
دەکەن.
4
5
6
7
8
9
10