تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 174
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بۆ مادەران
[[؟]]
نت.»، «مک.» گیایەکی دەشتەکییه
گوڵی
زەرد
و
سپی
دەگرێ، گەڵای
ورده
، بۆنی
زۆر
تونده و نیزیکەی میترێک
بەرز
دەبێتەوه، له
کوردستان
ڕەگ
و گوڵەکەی
بۆ
داوودەرمانی
کوردەواری
بەکاردێت و بەگشتی له
لادێ
قاپ
و قاچاغی پێ
دە
شۆن
. * «سیم.»، سن.»
بۆ
مارانه. «جن.» برنجداس. «سن.» تم:
بۆ
مادەران.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بۆ مارانه
نت.»،
سیم
.، سن.» تم:
بۆ
مادەران.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بۆدراو
[[1-بۆ+دارو (مف: دان) ]]
«مک.» 1- «سمف.»
هەر
شتێکی بۆدرابێ:: قاوەی
بۆ
دراومان نەماوه. 2- «نت.» گەنمێکه توێکڵی
لێ
کرابێتەوه و
سپی
کرابێ و
لەسەر
ساج
بۆیان دابێ و
پاشان
به
دەستاڕ
قەڵت
و
بڕیان
کردبێ.
دەکرێ
بە
چێشتێکی
شل
و
پیواز
و
ڕۆنی
بۆ
داغ
دەکەن
به
سەریدا
دەکرێ
،
یاخۆ
وەکوو
ساوار
و
برنج
د یکەن
به
قبووڵی
و
پڵاو
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بۆران
[[؟]]
«نا.»، «
مک
.،
سیه
.،
سن
.، بک.»
بای
توند
و
به
تەووژمی
زستان
کە
بارانیی
دەگەڵ
بەفر
لەشوێنی
خۆی
هەڵگرێ و
گێژی
بدا و بیباته جێگایەکی دیکه.::
ئەسپی
با و
بۆران
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بۆرایی
[[1-بۆر+1-ئاو/2]]
1- پەلەی
بۆر
لەسەر
هەر
شتێکی
بێ
. 2- شتێکی له دوورەوه
هەروا
بۆر
بچێتەوه و ن ەزانرێ چییه. 3- «مج.»
قوون
، «
حیز
باب
چەندت
ڕق
له منه + بۆرایەکەت بەدوو گونه» «
وردی
بەرده
شانی
، ل-90».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بۆمبا باران
«نت.»، «کعر،» تم:
بۆمباران
.
بۆمباران
: [ بۆمب+
باران
/2] «نت.»، «کئێر» بەربوونەوەی
یەک
لەدوای
یەکی «
بۆمبا
» بەسەر جێیەکدا.* «کعر.»
بۆمبا
باران
. تێبــ.ینی: دەنگی «ب»
یەک
لەم
وشەدا
لە
ناو
چووه.
بۆردومان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بۆمباران کردن
«مست. مت.» بەردانەوەی
یەک
لەدوا یەکی بۆمبابەسەر شوێنێکدا.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە بایە و بە بارانێ لە عومری بەفری کەم دەبێتەوە
(کن.)
بە
هەر
بارێکدا
بێ
هەر
زیان
دەبینێ، کارێکی
لە
هەموو
سەرێکەوە زەرەربێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە ختی بەستراوه
کن.»
به
کچێک دەگوترێ
خوازبێنی
کەری
نەبێ
. «دەچمه
سەر
سوڵتانی، چلدانەی دەگرمەوه، بەختی
خۆم
و
چاو
جوانێ،
به
تاقی
دەکەمەوه» «فولکلۆر» تێبــ.ینی:
ئەم
وشەیه له (ئاوێستا)دا
به
شێوەی
ناوی
مەفعوول «
بەخته
»
بە
مانای «بەشدراو.
بڕیار
دراو
» هاتووه و له زمانی سانسکریتیدا
بە
شکڵ
(پهەکعا)
بە
مانای شتێکی
بەخشراو
له
هەندێ
شوێنی ئاوێستاشدا شکڵی «بەغه،
به
غا» ی
به
مانای «
بەش
» وەرگرتووه. «تم:
په
:
په
.، یگد،، ج 2، ل-115، و
معین
،
بورهان
، ج1، ل-239» 2- «مج.»
پەنا
، داڵداده، تێبــ.ینی:
یە
کێک
که
بیەوێ کەسێکی
دی
له کارێک
یا
له ڕووداوێکدا
کۆمەگی
پێ
بکا
.
یا
بەلایەکی
لێ
وەدەر
خا
.
پەنا
دەباته
بەر
بە
ختی
ئەو
کەسه. «بەختت بم.»، «
خۆم
خسته
بەختی
تۆ
و
تۆش
کەیفی خۆته» ڕستەیێکن
که
لەو
جووره کاتانەدا دەگووترێن،
جار
و باریش
پەنا
دەبرێته
بەر
بەختی کەسێکی
تر
لەلای کابرای
مەبەست
خۆشەویست
بێ
. «
خۆم
خسته
بەختی
بابت
» ئەمه
هەمووی
لەوەڕا
دێت
که
ئینسان
«
بەخت
» ی
وەکوو
هێزێکی
ئاگادار
،
بۆ
خۆی
داناوه
که
دەتوانێ
هەموو
شتێکی
بە
سەر
بێنێ،
جا
بۆ
ئەوەی
«
بەخت
» ی
خۆی
له
خۆی
نەتۆرێنێ
لەسەر
خۆی
بە
پێویست
دەزانێ
ئەگەر
یەکێک
خۆی
خسته
بە
ختییەوه،
دەبێ
ئیشەکەی
هەرچی
که
بێت
هەوڵ
بدا
بۆی
جێ
به
جێ
بکات.*
ئیقباڵ
،
تاڵع
،
تاڵه
چاره،
شانس
،
نسیب
،
نگین
. «بک.»
سعوود
..
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە کرێ گیراو
«نمف.» 1-
هەر
شتێکی
بۆ
جێبەجێ
کردنی مەبەستێ له خاوەنی وەرگیرابێ و پارەی بدرێتێ. 2- «تت.»
هەر
کەسێکی
بە
پارە
یا
بەرامبەر
پاراستن
،
پشت
گرتن
یا
هەر
جۆره
یارمەتی
دانێک، خزمەتی
کەسێ
یا
هەیئەتێکی کۆمەڵایە
تی
«
دەوڵەت
،...،.» «عا.» عەمیل::
بە
کرێ
گیراوانی شەریکەی
نەوت
. تێبــ.ینی:
ئەم
مانایه
هەمیشە
بۆ
مەبەستی «سەلبی - مەنفی» " بەکاردێت.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەئاشکرایی
«بنتـ.» تمـ:
بە
ئاشکرا
«
ئاشکرا
».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەترپێرار
[[بهتر+پێرار]]
«
نت
.، بنت.» تم:
بەسرپێرار
. هس.:
بەتر
پێرێ
«تم: تێبــ..»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەخته باران
[بهخت/1+3-ئه/2+باران/1]
نت.»،
مانگی
«
مایس
» دەکەوێته «
نیسان
» و
حوزەیران
، سی و
یەک
ڕۆژه. سێەم
مانگی
بەهار
.. تێبــ.ینی:
بۆیه
ئەم
ناوی
لێندراوه
چونکوو
خۆی
لەو
مانگانه نییه
به
شێوەیەکی
ئاسایی
بارانی
تێدا ببارێ،
بەڵام
ڕێی دەچێتی ببارێ و ڕێشی تێدەچێ نەبارێ،
بارین
و نەبارین
بە
بە
خته.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەختەبەران
[بهخت/1+3-ئه/2+بهران]
نت.» بەرخێکه له
دوو
ساڵ
گە
ورە
تر
بێ
و
خاو
ەنی هەڵیبژاردبێ له
دوا
ڕۆژا ببێته «
بەران
»،
بەڵام
هێشتا
نەزانێ لەکاتی خۆیا
بۆ
«
بەران
» د ست
دەدا
یان
نا.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەرات خۆر
«ست.»
ئەو
کەسەیه
که
«1-
بەرات
/1» وەردەگرێ و ئیشێک
دەکا
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەراز
«ست:ڤەرازه»، «نا.»، «
نێو
، بک.» 1- گیاندارێکی
بەهێز
و قورسه، لەوانەیه
بەچکە
ی
خۆیان
بە
شیری
مە
مکان
به
خێو
دەکەن،
سمی
هەیە
، پێستی ئەستوورە، تووکی
کورت
و ڕەقه، لمبۆزی هەیه،
دوو
ددانی
لەو
لاو
لای
دەمی
هاتوونه
دەر
«
شفره
»
یان
پێدەلێن،
بۆ
خۆ
پاراستن
و
شەڕ
کردن
کەڵکیان
لێ
وەردەگرێ.* «
نێو
.»
خووگ
،
وەراز
. «جن.» و
راز
. تێبــ.ینی:آ»
ئادەمیزاد
له
زۆر
کۆنەوه
بەرازی
کەوی
کردووه و
به
«
ڕەوه
»
به
خێوی
کردووه، له
دەور
و
بەری
چەمچەماڵ
«
کوردستانی
عێڕاق» دێیەکی
کۆن
بەناوی
«چەرمووگ» له
ژێر
خاک
دەرکەوتووه زانایانی
باستانناس
لایان وایه یەکێک
لەو
شوێنانەی
که
ئادەمیزاد
پاش
ئەوەی
ئەشکەوت
نشینی بەلاوه ناوه،
ئاوەدانی
کردۆتەوه و
شتی
وای
تێدا دۆزراوەتەوه
پێشان
دەدەن
خەڵکی
ئەم
«
دێ
» کۆنه بەرازیان
بەخێو
کردووه
پاش
بڵاو
بوونەوهی
ئیسلامەتی
له
کوردستان
و
موسڵمان
بوونی
زۆربەی
زۆری
کوردان و
لە
بەر
ئەوەی
که
خواردنی
گۆشتی
بەراز
له ئیسلامەتیدا
ڕەوا
نییه، تۆوی «
بەرازی
کەوی
» له کوردستانا بڕاوەتەوه و «فەله» ی
کورد
کەم
تا
بێشێک له ماڵانا بەخێوی دەکەن،
بەڵام
بەرازی
کێوی
له
گەلێ
شوێنی کوردستانا هەیه. ب «
بەرازی
کێوی
زیاتر له
ناو
زۆنگ
و مێشه و دارستاندا
دەژی
و شەوانه دەردەکەوێ و
زەوی
دەکێڵێ و
زیان
به
باغ
و
کشتوکاڵ
دەگەیێنێ. ج) «
بەراز
گیاندارێکی
قەڵەو
و
گۆشت
و خەزو بەزێکی
زۆری
هەیه،
دەست
و
قاچی
له
چاو
گەورەیی
جە
ستەی کورتن،
ملی
ئەوەنده نییه
که
بتوانێ
سەری
بەم
لاو
لای
خۆیدا بچەرخێنێ. د»
بەراز
نێر
یا
گۆڵە
بەراز
«
بڕەک
» و «
یەکانە
» ی پێدەڵێن و دێڵەکەشی «
مالۆس
» ی ناوه.
مالۆس
هەر
عومری گەیشته
نۆ
مانگ
توانایی
ئەوەی
دەبێ
یەکانه
هەڵبگرێ و ساڵێ
دوو
جار
، له سەرەتای
بەهار
و پاییزا
دە
تر
ەکێ و هەرجاره 6- 12 بەچکەی
دەبێ
که
پێی
دەڵێن
«کوودەڵه»
یا
«
بزەڵه
».
بەراز
تا
پازده
ساڵان
دەژی
. 2- «مج.» پیاوی قەڵە
وی
کورتەبنه.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەرازخۆر
«
نت
.، ست.» 1-کەسێکی
گۆشتی
بەراز
بخوا. 2- لەقەبی عەشیرەتی قەڵخانییە
که
له مەڵبەندی
کرمانشا
دادەنیشن و
تا
ئێستاش
گۆشتی
بەراز
دەخۆن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەرازه
[[بهراز+5-ئه/1، ]]
«نت.»
دوو
ددانی گەورەیه
که
وڵاغی
بەرزه
پاش
ئەو
ی
تەخت
دەبێ
و
لە
شیله
پاک
دەبێتەوه،
لە
تەمەنی 4- 6 ساڵیدا
دەری
دە
کا
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەرازی غەزریو
1- بەرازێکی ڕقی هەڵستابێ و
هەرچی
بێته
پێشی
پەلاماری بدا. 2- «کن.» ئادەمیزادی
ڕق
ئەستوور
هەر
پیش
بخواتەوه.:: تەماشای
هەر
دەڵێی
بەرازی
غەزریوه.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەرازەوان
[بهراز/1+3-ئه/2+وان]]
«نت.»
ئەو
کەسەیه
که
دەچێته
بەر
ڕەوەی بەرازان.
شوانی
بەرازان:: شێخی سەنعان
حەوت
ساڵی بەرازەوانی
کرد
.
3
4
5
6
7
8
9