تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



هەڵبژاردن
[[ «پیبف» +بژاردن]]
«مست. مت.» 1- جودا کردنەوەی هەندێ شت لەناو کۆمەڵێ هاوجسنی خۆی. «عا.» انتقا.:: خۆت کیلۆیەک ترێی چاکم بۆ هەڵبژێره. 2- «تت.» دیاری کردنی نوێنەری کۆمەڵێ خەڵک بۆ کۆڕ و ئەنجومەنان:: هەڵبژاردنی نوێنەر بۆ پەرلەمان مافی میللەته، «عا.» انتخاب.
هەڵبەزاندن
[[ هه‌ل «پێبڤ» + به‌زاندن]، ]
«مست.مت.» 1- شتێک یا کەسێک له خوارەوه ڕا بۆ لای سەرەوه و هەڵاویشتن و جوڵاندن:: منداڵەکه هێنده هەڵ مەبەزێنه با ئازاری نەگا. 2- «مج.» تەشقەڵە پێ کردن. کارەسات بەسەر هێنان.
١-ئاو کردن
«مستـ. متـ.» ڕشاندنی ئاو لە هەندێ شت «نان، تووتن،...» بۆ نەرم بوونەوە و خاو بوونەوەیان.: نانەکە ئاوکە و دایپۆشە، تووتنەکەیان ئاو کردووە ئیمشەو دایدەگرن.
١-ئاواکردن
[[١- ئاوا + کردن]]
«مستـ. متـ.» - بنیاد نان و دروست کردنی خانوو، یا هەر جێگایێکی بۆ دانیشتن و تێدا ژیان، دەس بدا: چاوەخانوێکی ئاواکرده، ئەم دێیە تازە ئاواکراوە. ٢- «کنـ.» خۆشی و شایی خستنەماڵەوە. □ «بە خێر بێی سەر چاوان ما ڵەکەت ئاوا کرد» «ڕستەیێکە بۆ بەخێر هێنانی میوان دەکوترێ». * ئاوا کردنەوە. «بکـ.» ئاڤاکردن.
٢-ئاو کردن
«مستـ. لا.» ۱-پەیدا بوونی زنچکاو لە کوان و بریناندا. ۲-فرمێسک کردنی چاو لەبەر نەخۆشی یا هۆی تر، بە جۆرێ کە هەر لە چاوا قەتیس بمێنێ و وەک فرمێسکی گریان بە ڕوومەتا نەیەتە خوار.
٢-ئاواکردن
[[٣-ئاوا + کردن]]
«مستـ. متـ.» ١- لەبەر چاوان ون کردن. ٢- تێپەڕاندن «کەسێک لە شوێنێکەوە بۆ شوێنێکی تر». ٣- بردنە سەر، ڕابواردن «وەخت» ٤- بردنە خوار: هەڵیان بڕین و لێیان نەبوونەوە تا ئاوای ئەو دیویان کردن. ڕۆژەکەمان بە خۆڕایی ئاواکرد. هێشتا پاروێکی لە گەرووی ئاوا نەکردووە یەکی تر دادەگرێ.
پێ ئاشکرا کردن
«مستـ. متـ.» ئاشکرا کردنی مەسەلەیێکە، بە هۆی کەسێکەوە کە ئاگای لێ هەیە. جا بە هەوڵ و تەقەلا، یا بە هەر شێوەیێکی تر بێ.: بە زەبری تێڵا، دزێکەیان بە خدر ئاشکرا کرد. هیتلەرێکان پارتیزانەکانیان سەرەوبن هەڵداوەسی، هێشتا نەیاندەتوانی هیچیان پێ ئاشکرا کەن.
پێ بژاردن
«مست.، مت.» تۆڵەی زەرەر و زیانی خۆ لەو کەسەی زەرەرەکەی داوه ئەستاندن:: نەریمان قەڵەمەکەی فەرهادی وون کردبوو پێی بژارد.
ڕابواردن
[[ ڕا «پێڤ» + بواردن]]
«مست. لا.» وەخت دەربازکردن. 2- کە یف کردن:: و ختەکەی بە هیچێ دەبوێرێ. ئەمه کەی ژیانه ئێمه ڕایدەبوێرین. 3- «نت.» کەیف و خۆشی.:: «...سەری سوڕما لەو شوێنەی نەک لە ماڵ، لە ڕابووردنیشا پڕی کردبۆوه...» «بله. ژان، ل 75».
ڕابووردن
«مست. لا.» 1- تێپەڕینی شتی ماددی له شوێنێکەوه یا به شوێنێکدا.:: خدر دێوێنێ بێرەدا ڕابوورد. 2- بەسەرچوونی زەمان:: دوو ساڵیش ڕابوورده هێشتا نەگەڕاوەتەوه.* «مک.» ڕابردن. «بک.» بهوورتن.
کردن به بنێشتی مەلای مەزبووره
«کن.»، «مک.» ئاگاداری کردن و پاراستنی ماڵی خۆ. تێبــ.- گۆیا مەلای مەزبووره بنێشتی جایوه و کاتێ زاری شل بووە دەریهێناوە و به سەری لووتیەوه نووساندوه، گوتویانه مەلا! ئەوه بۆ وادەکەی ؟ گوتویه دەمەوێ ماڵی خۆم هەمیشە لەبەر چاوم بێ.
کردن به بنێشتەخۆشەی ژیردان
«کن.»، «سیم.» زۆر دووپاته کردنەوەی قسەیەک. زۆر باسی شتێ کردن.