تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بەجێ
ست.» حاڵی کارێکی که به شێوەیەکی ڕێک و پێک ئەنجام درابێ، بەو جۆرەی پێویسته، بە چەشنێکی لێوەشاوه.:: زۆر بەجێیە ئەگەر بچن لە خەسته خانه سەرێکی لێ بدەن
بەجێ هانین
مست. مت.»، «سیم.» تم: بەجێ گه یاندن.
بەجێ گەیاندن
مست. مت.» ئەنجام دان، جێ بەجێ کردن، پێکهێنان:: نیەتمه دوو ڕەکەعەت نوێژی حازرێ ئەم سبەینەی بە جێ دەگەیێنم، پەیمانێکی دابوو بە جێی نەگەیاند.* «سن.» به جێ هێنان، «سیم.» بەجێ هانین.
بەجێهاتن
مست. لا.» 1-وەدی هاتنی ئاوات و مەبە ست و ئارەزوو. 2- جێ بە جێ بوونی کارێک.
بەجێگه هاوردن
مست. مت.»، «سن.» تم: به جێ گەیاندن
بەحەشت
نا.»، «مک.» تم: بە هەشت
بەخت ڕەش
[[ به‌خت / 1+ ڕه‌ش]
ست.» 1- تم: بەدبەخت. «ڕەشه بەختم بە خەڵک سەگ دەوەڕێ»، «ڕەشەمێ بوو، به من پشیله وە ڕی» «پیرە مێرد» 2- ئافرە تێکی شووی کردبێ و له ما ڵو مێردی ناڕازی بێ. «د ەک بەخت ڕ ش خۆی.... بۆ مێردی کردی.» .
بەخت کردن
[[ 2- به‌خت + كردن] ]
مست. مت.» له دەست دەر کردنی شتێک، ماڵی خۆ بێ جێ تەخشان پەخشان کردن، دۆڕاندن لە قومارا. ئەو هەموو ماڵەی بۆ بەجێ مابوو ساڵێ وەرنەسووڕابۆوە هەمووی بەخت کرد. هەزار دیناری بە پۆکەر بەخت کرد.
بەخته
«نا.» 1- «بەرخەنێرێکی لەدوو ساڵان گەور تر بێ.» «جێد.»، ل- 14». 2- «بەران و سابرێن» «خا. ب1، ل-142». 3- «بەران، خرت، سابرێن.» «معر.. کشت، ب1. ل-42.» 4» مک.» به ڕانی خەسێنراو.
بەخته باران
[به‌خت/1+3-ئه/2+باران/1]
نت.»، مانگی «مایس» دەکەوێته «نیسان» و حوزەیران، سی و یەک ڕۆژه. سێەم مانگی بەهار.. تێبــ.ینی: بۆیه ئەم ناوی لێندراوه چونکوو خۆی لەو مانگانه نییه به شێوەیەکی ئاسایی بارانی تێدا ببارێ، بەڵام ڕێی دەچێتی ببارێ و ڕێشی تێدەچێ نەبارێ، بارین و نەبارین بە بە خته.
بەختی نوستوه
کن.» هەمیشه تێدەشکێ و دەکاراندا سەر ناکەوێ.
بەختی وەک سەگ دەوەڕێ
کن.» هەر کارێکی دەستی بداتێ سەردەکەوێ.
بەختیار
[[1-به‌خت/1+یار]]
ست.» 1-تم: بەختەوەر:: خۆی بە بەختیار دەزانێ. 2- ناو بۆ نێرینه.
بەختیاری
[[به‌ختیار+2-ئی]]
حمس.» 1- حاڵەتی کەسێکی خاوەن بەخت و بەختەوەر.:: بە ختیاری لەمە زیاتر چۆن د بێ؟ 2- ناوی عەشیر تێکی گەوره و ئازایه، عەشیرەتی لووڕی گەوره. تێبــ.ینی: گومانم لەوەدا نییه که ناوی ئە م عەشیر ەته پەیوەندێکی دەگەڵ «بەخت» و «یار» دا نییه که وشەی بەختیاری ئیمڕۆ هەیەتی و باش دە زانین وشەیێکی تازەیه، بەڵام بە دووری نازانم که ئەم ناوه له «ئەپا خذیذره، ئەپاختەره» ی ئاوێستایی به مانای «باکوور= شیمال» که له زمانی پەهلەویدا بۆته «ئەپاختە ره» کەوتبێتەوه. «تم: معین، بورهان، ج1، ل-204» .
بەختەبەران
[به‌خت/1+3-ئه/2+به‌ران]
نت.» بەرخێکه له دوو ساڵ گە ورە تر بێ و خاو ەنی هەڵیبژاردبێ له دوا ڕۆژا ببێته «بەران»، بەڵام هێشتا نەزانێ لەکاتی خۆیا بۆ «بەران» د ست دەدا یان نا.
بەختەوەر
[ به‌خت/1و 2+ئه‌وه‌ر]]
ست. مک.» خاو ن بەخت، کەسێ بەختی هەبێ.:: منداڵی بەختەوەرییه * «کعر.» بەختیار.
بەختەوەری
[[به‌ختەوەر+2-ئی]]
حمس.» تم: بەختیاری /1.
بەخشین
مست. مت.» لێ بووردن، لێ خۆش بوون، عافوو کردن.:: بی بەخشێ. ئەو جارەش دەتبەخشین جارێکی تر شتی وا نەکەی. 2- «مست.، لا.» شتێک بەخۆڕایی و به بێ پارە دان بە کەسێک.:: جوامێر ئەسپەکەی بەخشیوه.
بەخشینەوه
[ به‌ خشین + 2- ئه‌وه/1]
مست. مت.»، «مک.» تم: بە شینەوه.
بەخۆ نازین
مست. لا.» به خۆ نازین، لەخۆبایی بوون.