تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان

X
   
 
   


سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەها
[[په: ڤه‌هاك]]
«نا» ١- نرخ، قیمەت:: بە های دانەیەکی نیو دیناره. بەهای ئەم کتێبــ.ه دوو دیناره. 2- «بک،» 1- نرخ - قیمەت «عا-» الثمن. ب- گران.. زۆر قیمەت: گەلەک بەهایە (زۆر گرانە). تێبــ.-آ) ئەم وشەیە بەم مانایە و شێوەی دەکار کردنە (مانای ژمارە١) تازە لە مەڵبەندی لەهجەی ناوەندی زمانی کوردیدا بووژێنراوەتەوە. ب) ئەم وشەیە لە مەڵبەندی لەهجەی ناوەندیدا شکڵ و مانای زۆر گۆرانی بەسەردا هاتووە، لە (ڤەهاکر)ی پەهلەویڕا بۆتە با (تم: ٥-با) و ماناشی لە نرخ و قیمەت ڕا بۆتە معادل. ئەگەر بیانویستبا بڵێن: قیمەت ئەم کتێبــ.ە چەندە، نەدەگوترا بەهای ئەم کتێبــ.ە چەندە؟ بەڵکوو دەیانگوت: ئەم کتێبــ.ە بایی چەندە؟ ج) لە لەهجەی باکووری زمانی کوردیدا لە باری شکڵەوە قۆناغێکی (تطور)ی بڕیوە و لە (ڤەهاک)ی پەهلەوی ڕا بۆتە (بەها)، لە لایەنی ماناشەوە مانا پەهلەوییەلەی پاراستووە و مانایەکی تریشی (گران) بۆ پەیدابووە. د) زمانی فارسیش ئەم وشەیەی لە (ڤەهاک)ی پەهلەوی خواستووە، زۆریش ڕێی تێدەچێ پاش ئەوەی (ڤەهاک) لە زمانی کوردیدا تطوری کردووە و بۆتە (بەها) ڕاستەوخۆ لە زمانی کوردی خواستبێتەوە و ئێستا مانا و سکڵی بە شێوەی کۆنی لە فارسیدا ماوە و ئەمە کارێکی ئاساییە، زمانێک کە وسەیەک لە زمانێکی تر دەخوازێتەوە لە ڕێگای تطوری تەبیعی لای دەدا و لوباری شکڵ و ماناوە کەمتر گۆڕانی بەسەردا دێت. بەڵام لە ئەسڵی زمانەکەدا کە وشەکەی لێ خوازراوەتوە (تطور طبیعی) بە ڕچەی خۆیدا دەڕوا بۆیە وشەکە لە هەموو بابەتێکەوە گەلێ گۆڕانی تێدا بەدی دێت.
سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەهار
[[ڤه‌هار]]
«نا.»، «بک.، نێو.، جن.» 1- یەکەمین فەسڵه لە چوار فەسڵەکەی ساڵ. بە پێی ئاو و هەوای نیوکورەی باکووری ز ەوی، لەو ڕۆژ وه د ست پێدەکا که ڕۆژ دەچێتە بورجی «بەرخ» ەوه ئەویش دەکە وێته 21ی مارت «نەورۆز» و له 21ی حوزەیران دە برێتەوه، بەهار سێ مانگی 31 ڕۆژییه له موکریان ناوی مانگەکان بەم جۆرە یه: خاکەلێوه، بانەمەر جۆزەردان * «ها -.» بو هار بووار. «هو.» وەهار. تێبــ.ینی: ژابا وشەی «ڤەنگری» ئاوێستایی بۆ «بەهار» دیاری کردووه «تم: ژابا، ل-61». 2- له لادێی کوردستانا لەباتی «ساڵ» بەکار دێت.:: ئەم بەهاره دەبێته سێ بەهار وەتمان جوا نه مەرگ بووه «دوو ساڵ تەواو بووه ساڵی سێەم دەستی پێکردووه» .بچینەوه بەهارێ وسوو عومرت دەبێته حەوت بەهار «شەش ساڵی تەواو دەکا و پێ دەنێته بەهاری حەوتەم». 3- خونچه گوڵی داری نارنج و لیمۆ و پرتقاڵ.:: ماڵی بەگزاده جافان حەڵوای بەهار و گوڵەزەرد باش دروست دەکەن. 4- ناوه بۆئافرەتان. بەهاری عومر - «نت.» دەوری گەنجێتی و لاوێنی.
سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەهارات
[[؟]]
«نا.»، «کعر.» تم:ئەزبێ، تێبــ.- نەمتوانیوە بەڕاستی بزانم کە ئەسڵی ئەم وشەیە لە کوێڕا هاتووە، بەڵام زۆر بۆ ئەوە دەچم کە وشەیەکی (هێندی) بێ و لە کوردستانی عێراق هاتبێتە ناو زمانی کوردی.
سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەهاران
[[به‌هار/1+2-ئان/2]]
«نت.» .وەختی بە هار، فەسڵی ب هار، «بەهاران چ مەحزوون دەناڵێنی بولبول، له عیشقی تۆیه ئەی گوڵ»، «؟»
سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەهاربەند
[[به‌هار/1+6- به‌ند/2]]
جێگایەکە وەکوو بەر هەیوان لایەکی بەڕەڵڵایه، کاتی تەشقی سەرما دەشکێ و بەرزه وڵاخ له تەویله گەرمایان دەبێ لەوێ دە یانبەستنەوه.
سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەهارستان
[[به‌هار/1+ئستان/1]]
«نت.» بەهارێکی خۆش که له هەموو لایەک هەوای خۆش بووبێ و دار پشکوتبن و دەشت و چیمەن به گوڵان ڕازابنەوه. «هەموو دنیا بەهارستانه ئیمڕۆ، له لای من هەر چلەی زستانه بێ تۆ.» «؟»
سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەهاره
[[به‌هار/1+5-ئه/1]]
«نت.» 1- «کعر.، بک.، جن.» گەنمێکه له بەهارا تۆو دەکرێ، به باشی ناوبانگی هەیه. 2- کۆمەڵه شیعرێک که بەسەر بەهارا هەڵدرابێ و پەسنی جوانی و خۆشی دەدا:: «له براد ەر و ڕەفیقان مزگێنی بێ بەهاره»، بەهارەی ئەحمەدی کوڕ»، «ووتن به بەختی خەواڵوو...»، «بەهارەی حاجی قادری کۆیی»، شیرین بەهاره بەهاری شادان»، بەهاری مامۆستا برایم» .
سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەهاره کێڵ
[[به‌هار/1+3-ئه/2 +كێڵ «كێڵان» ]]
«ست.»، «مک.» حاڵی زە ویەکی له بەران کێڵرابێ.
سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەهاروو
«نت.»، «مک.» تم: بە هاره/1.
سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەهاری
[[به‌هار/1 +3-ئی]]
«ست.» حاڵی هەر شتێکی پێوەندی بە بەهارەوە هەبێ. هەر شتێکی بۆ فەسڵی بەهار دەست بدات، «بڵێی پێم، گوڵەکەی بەهاری، له تۆ تابە کەی جوودابم ؟ + وەرەوه به شەرتی جاران، ڕۆژێ سەد جارت فیدابم» «کۆڕ؛ و ەفایی، ل-48»،:: سیروانم دیت دەستێ جلکی بەهاری دەبەردابوو.
سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەهاری کوردی
«نت.» تم: بەهار/1. تێبــ.- وەکوو دەزانین بەهار یەکێکە لە چوار فەسڵەی ساڵ و لە یەکەم ڕوژی نەورۆزەوە (٢١ی مارت) دەسپێدەکا. بەڵام لە ناوچەی (کرند)ی مەڵبەندی کرماشان، پاش ئەوەی بە حیسابی نەورۆز چل و پێنج ڕۆژ لە زستانی ڕابرد دەڵێن بەهارە و ناویشیان ناوە (بەهاری کوردی) و سێ مانگ حیسابی دەکەن و هاوین و پاییز و زستان دەبەنەسەر. بەلای منەوە ئەم حاڵە دەگەڕێتەوە بۆ ئەو کاتەی کە (نەورۆز) وەکوو ئێستا سابیت نەبووە. ( تم: نەوۆز).
سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەهارەوار
[[ به‌هار/1+3-ئه‌/2+وار «هه‌وار» ]]
«نت.» شوێنێکه نیزیک «دێ» یەک، بەهاران که تۆزێ گەرم داهات لادێیی و مەڕداری کوردستان له خانوان دەردەچن لەوێ چادری هەڵدەدەن تا وەختی ئەوە دێ بچنه کوێستانان.
سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەهارەکانی
[[به‌هار/1+3-ئه/2 +كانی]]
«نت.» هێندێ کانیاو که لەسەره بەهارا دەتەقنەوه و زۆری پێ ناچێ وشکی دەکەن.
سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەهانه
[[په:ڤه‌هان، ڤه‌هانه‌ك]]
«نا.»، «مک، بک.» 1- هەر هۆ و بەڵگە و د ەلیلێکی کەسێک ئەنگیزه «دافع و ئەسباب» ی ڕاستەقینەی کار و کردەو یێکی خۆی له ژێردا بشارێتەوه. 2- هۆ، بەڵگه و د لیلێکی ناڕاست و بێ جێ، بۆ خۆ ڕزگار کردن له تەنگ و چەڵەمە و گیروگرفت یا وەڵامدانەوەی پرسیار.::به بەهانەی دژایەتی دەگەڵ وڵات ئازادی خوازانیان دەخسته زیندانەوه. به بە هانەی ئاو خواردنەوه خۆیان لێدەدزینەوه. ئێستا بەهانەم بۆ نەدۆزنەوه»، «گفتی دوژمنم بۆ نەقۆزنەوە»، «ئێژن پف ئەکەی لە هەمەدانا»،«ئارد وەبا ئەدەی له خوراسانا». «هەژار: بۆ کوردساتان، ل- 78» هس.: 1» بۆنە. (مک.) پەڵپ- ب) په.» ڤەهانیک: سەبەب، سەبەبکار، مەعلوول «تم: فره، پڤا، ل-447» .* «سن.» بیانک. «مک.، سیم» بیانوو.
سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەهانه هێنانەوه
عوزری نابەجێ نیشان دان. کردەو یێکی نابەجێ و ناڕاست به قسەی ناڕاست نیشان دان- «عا.» تبریرالموقف.
سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەهانه پێ گرتن
«مست.، مت» تم: بیانوو پێگرتن.
سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەرەبەهار
[[ 1- به‌ر /3 +ئه/2 + به‌هار]، ]
«نت.»، «مک.» ماوەیەک پێش ئەوە ی زستان تەواو ببێ ئاخر و ئۆخری زستان.:: بەر بەهاره گۆشت و خوێن دەژێتەوه.

مافی لەبەرگرتنەوە © 2014 - 2024 وشەدان
پ‌.هـ.د پێوەندی هاوکێش وەرگرتنی قەدبڕی سایت