«ست.» 1- دەست ڕۆییو، خاوەندی ماڵ و دەوڵەت. 2- ئازا، دلێر.

«مست. مت.» 1- گرتنی گیاندارێکی ڕا بکا. بەبێ یارمەتی هیچ هۆیەک.:: ئەوەنده بەفر باری پەنجا چۆلەکەمان هەر بەدەست گرت. 2- «مج.» چوونی زاوا بۆ لای بووک و جووت بوونی دەگەڵی وەکوو ژن و مێردان.:: سێ مانگه بووکیان بۆ گواستۆتەوه هێشتا به دەستی نەگرتووه.* بوونه زاوا. بەزاوا بوون.

«ست.» 1- ئاماده و حازر بۆ ڕاپەڕاندنی کاران.:: نیگەران مەبه ئەم پیاوه هەمیشه به دەستەوەیه و چی پێ بڵێین وا دەکا. 2- بەلاوەنراو.:: سێ جار هەشت بیست و چوار، ئەوە چوار دوو به دەستەوه.

«مست. مت.» 1- تەسلیم کردنی کەسێک که پەنای بردبێته بەر کەسێکی تر. به غەنیمەتەکەی:: قەت باوەڕ مەکەن به دەستمانەوه بدا. تێبــ.ینی: ئەم وشەیه زیاتر بۆ کەسانێکی له ترسی حکومەت خۆیان شاردبێتەوه، بەکار دە هێندرێ. 2- تەسلیم کردنی هەر شتێک به کەسێکی تر:: زۆر گیان سەخته ڕوح به دەستەوه نادا به دەستییەوه نەدەدا به زۆر لێمان ئەستاند.

«مست. مت.» 1-- هەلگرتنی شتێک به دەست به جۆرێکی وا کە دیار بێ:: چەمەدانێکی به دەستەوه گرتبوو دەچوو بۆ گاڕاژ، کاغەزێکی شڕی زەردی به دەستەوه گرتبوو هەر تاوەناتاوێ دەیگووت: ئەوەتا بەڵگەی تاوانت. پا شان بۆم دەرکەوت «خەونامەی سەید ئەحمەدی مەدینه» یه. 2- «مج.» شتێک کردنه بەهانه بۆ کردن یا نەکردنی کارێک:: ژیر کردنی منداڵەکەی به دەستەوه گرتووه و خۆ ده هیچ کارێکی دیکه ناگەیێنێ.

«ست.» 1- خاوەن زۆر و توانست «مقتدر». 2- کەسێکی قسەی بڕوا، پیاوێ که لای خەڵک، لێپرسراوانی دەوڵەت و ئیدارەکانی قسەی بخوا.

(ست.) ١-ئینسانی قسەزان، کەسێکی توانای قسه کردنی زۆر بێ.* به دەم وپل. دەمەوە ر. 2- قسەی به زاری. ڕاسپێری نەنووسراو. «عا.» شفهی:؛ هەموو شتێکم بۆ نووسیوه، به دەمیش پێی بڵێ زۆری سڵاو لێکردی.

«ست.» تم: بە دەم.

«ست.» ١-حاڵی ئینسانێ که قبووڵ نەکا له لای ئەو کەسێک دەست بۆ کەسێکی تر درێژ بکا یا قسەی سووکی پێ بڵێ. 2- کەسێکی گوێ نەداته هییچ مەترسی و خەتەرێک و سووکایەتی بۆ خۆی و خەڵکی تریش لە هیچ کەس قبووڵ ناکا. 3- «مج.» به شەڕەف، بە نامووس.

«نا.» تم:1- بەندەن.

«نا.»، «مک.»،«سن.» کاڵای خراپ و بازاڕی، کاڵایەکی به دانسته دروست نەکرابێ. //ئەسڵ، عەسڵ. * جەڵەب،، جەلەبی. «جن.» بەدەل. تێبــ.ینی: ئەم وشەیه له «بەدەل» ی عەڕەبی وەرگیراوه که مانای «له جێگەی، لەباتی» یه و هەر بۆیەش له زمانی کوردیدا ئەو مانایەی وەرگرتووه چونکوو «کاڵای بەدەڵ» له جێی ئەسڵ دادەندرێت.

حاڵی شتێک کە لە حەددی مەعموولی تێپەڕیبێ. ((... دانەکانی ڕەش هەڵگەڕاون، هەموو، هۆی جگەرەکێشانی لە ئەندازە بەدەرە...)) (قەفتان: چیرۆک-٧٠) *زیاد لە ئەندازە، بێ ئەندازە.

«بنت.»، «مک.» تم: ئەدی

«حمس.» خراپ بوون، شەڕانی بوون.

«سـ.» هەر شتێکی دوایی نەیێ و نەبڕێتەوە، هەرچی تا سەر بمێنێ.: بژی بە ژیانێکی ئەبەدی. «بەو خودایەی کەم ئەزەلی و ئەبەدییە»

تمـ: ئەدەب/۲ ب.: ئەبەدەن وانییە، ئەبەدەن ئەم پیاوە شتی وای لە دەم دەرنایە.

«نا.، سـ.» زەمانێکی دوایی نەبێ، زەمانێک کە نەبڕێتەوە. «بە دەمتا ناوی من هات و دەبێ سککەی ئەبەد لێدەم» «دەمێنێ تا ئەبەد ناوم، لە ناوی ئاوی بە قادا بوو» «سالم: گمـ_۱۱۱» //ئەزەل. تێبــ.ینی: ئەم وشەیە لەم مانایەیدا شێوەی عەڕەبی خۆی ڕاگرتووە. ۲_ «بنـ.»، آ» هەمیشە، داییم و دەرهەم، بە داییم، هەموو کاتێک. «مەنزڵی عەقڕەبی زولف قەمەری چیهرەیی تۆ» «لەم دەرە بۆ منی غەم دیدە، ئەبەد نەحسە سەفەر» «سالم: گمـ_٦٥». ب» هیچ وەختێک، قەت. «وەها پایەی بینای هەستیم لەبن هات» «قبووڵ ناکا ئەبەد ئەعمیری میعمار» «سالم: گمـ_۵۸»