«ست.» نیسبەت و پەیوەندی هەر منداڵێکی نێرینەی پیاوێک دەگەڵ منداڵەکانی که له دایکێک نەبن و هەر باوکیان یەک بێ. // دایک برا.

«شر.»، «کعر.» حاڵەتی بانگهێشتنی تێکەڵ به خۆشەویستییه بۆ باوک، بە مەجاز بۆ بانگ کردنی هەموو خۆشەویستێکیش بە تایبەتی منداڵ بەکاردێت.*باوەلێ. «مک.» بابەلێ.

«شر.»،«کعر.» ١- شێوە ڕستەیەکە لە شین و شەپۆڕی کاتی باوک مردن یا خۆشەویستێکا بە کار دێت:: ئەی باوکە ڕۆ پسشتت شکاندم. ٢- «مج.» - له دەربڕینی خەم و خەفەتدا بەکاردێت. تێبــ.- وا تێدەگەم کە کەرتی «ڕۆ» ڕیشەی مەسدەری «ڕۆیین» و «ڕۆیشتن» بێ.*«مک.» بابەڕۆ.

«نا.»، «هل. کی.» تم: بادام.

«نت.»، «سیم.» تم: باییلکه.

«نت.»، «سیم.» تم: باییلکه.

«نت.» داپچڕانی دە می ئادەمیزاد لەخۆیەوه. تێبــ.- حاڵەتێکه لەبەر حەز لە خەو کردن، خەواڵوویی یا خوماری بەسەر ئینساندا دێت و دەمی لەخۆیەوه بەش دەبێتەوه. ئەگەر لەبە ر خەو یا خەواڵوویی بێ، پیاو خۆی لەبەریەک د کێشێتەوه و دەستەکانی بەم لاولادا لەبەریەک بڵاو دەکا و دەیانهێنێتەوه سەر سینگی و هەندێ جار مستەکۆڵەیێکیش له سینگی خۆی دەدا.

«نا.»، «سن.» بەرزایی دەوری دووکانی کشتوکاڵ، که دەبێته هۆی ئەوەی ئاو له «کەردوو» دا ڕابوە ستێ و ڕێگایەکیشە خەڵک هاتوچۆی بە سەردا دەکەن «تم: مردۆخ، ب، ل -١١٣». هس.: بانه /٢.

١- شوێنێکه د ەک وێته نێوان سینگ و دەستێک یا هەردوو دەست، کە لە شانەوه بۆ پێشەوه ڕاکێژابن و له ئانیشکا نیشەوه بۆ بەرسینگ نوشتابنه. ٢- ئەوە نده گیا، دار یا هەر شتێکی تری لەم بابەتە که پڕ بهو شوێنە بێ له ژماره «١» دا باسکرا.:: باوەشێک وێنجه بەرە دەبەر ئەسپەکەی که. کا غەفوور هەموو ڕۆژێ د ەچوو سێ چوار باوەش داری دەهێنایەوه *«مک.» ئامێز. «بک.» هەمێز، هەمبێز.

«نا» کاری بەڕاست زانینی شتێ، مەسەلە یێ و... و....:: باوەڕکه ئەم کار ە وانیه که تۆ تێیگەیشتووی. باوەڕت بێ درۆت دەگەڵ ناکەم. *باوەڕی، بڕوا، یەقین، ئاقیده. تێبــ.- ١) ئەم وشەیه هەروەکوو نیشاندراوه، «وەچی ڕاستەوخۆی «ڤاڤەر» ی زمانی پەهلەوییه که ئەویش له «دوو کەرت پێکهاتووه، کەرتی دووەم لە پەهلەویدا «ڤەر» و ئاوێستاییدا «ڤەرەنه» » یه له مەسدەری ئاوێستایی و پارسی - کۆن «ڤەر» بەمانای «ناسینەوه و بڕوا کردن»، «تم: معین، بورهان. ج ١، ل- ٢٣٠». «ب» ڤەر له دینی زەڕدووشتا تەجرەبەیە ک بووه بۆ دیاری کردنی ڕاست و درۆیی ئیددعا، یا گوناحباری و بێ گوناحی کەسێک و «...دوو جۆره «ڤەر» هه بوه: ڤەردی سارد، ڤەردی گەرم. لە ڤەری گەرمدا بۆ ئیسپات کردنی بێ گوناحی کەسێ «ئاگر» و «ڕۆنی داغ کراو» و... بە کار هاتووه و لە ڤەری ساردا شیرەی گیا و و ژەهر و... کەڵک وەرگیراوه.» «تم: فره، پڤا، ل- ٤٥٠». ج» وشەی «باو ەڕ» کە یەکێک دەیڵێ بەم مانایەیه کە ڕاست دەکا و ئامادەیه «ڤەر» ی لەسەر تەجرەبە بکرێ و هەروەک وتبێتی: «وەڤەر» ڕاست دەکەم وەکوو ئێستا د ڵەین: وەسەری تۆ، وه....

«مست.مت.» تم: باوەڕ پێکردن.

«مست،. مت.» ١-قسەی کەسێ بەراست زانین و هەرچی بیڵێ بە حەقیقەت دانان. ٢- قبووڵ کردنی قسه، خه بەر،... و بە ڕاست دانانی. *باوەر پێ بوون، بڕواپێکردن.

«نمس» له نێوان شک و یەقیندا بوون * دوودڵی «عا.» تردد، تشکک.

«مست.لا.» ١- بە ڕاست زانین:: باو ەڕ ناکەم ئە م ئیشه وابێ چونکووو ئەم پیاوه درۆزنه ٢- تەقدیرکردن، دوودڵ بوون لەڕوودان یا نەدانی کارێک:: باوەڕ ناکەم هێشتا هاتبێتەوه ماڵێ ٣-دانان، به خەیاڵدا هاتن.:: قەت باوەڕم نەدەکرد ئەم کابرایه وابێ زۆر بە زیرەکەم دەزانی. *بڕوا کردن.

«نت.» کەسێکه دەربارەی کارێ یا مەسەلە لەیەک لەنێوان شک و یەقیندابێ ڕاستی کار یا مەسەلەکەی بۆ ڕوون نەبووبێتەوه * دوودڵ. «عا.» متردد، متشکک.

«نا.»، «مک.» نە خۆشییه تووسی مەڕ و بزن دەبێ و گۆدیان دەکا و پەکی ڕۆییشتنیان دەکەوێ:: ئەم بزنه باوەڵ بووه، مەڕەکە تووشی باوەڵی بووه.

(نت.)، (مک.) زیپکەیەکی بچکۆلەی نێرتک دارە لە قولینچکی چاو دێت. * (کعر.) قینچکە سڵاوە. (سن.) قنچکە سەلام. (لو.) سیتکە سەلام. تێبــ.- لە کوردەواریدا وا باوە ئەگەر چاوێک ئەم زیپکەیەی لێ بێ، چاوەکەی دی بە (کل) دەڕێژن، گۆیا لە داخی ئەوەی نەیانڕشتووە چاک دەبیتەوە تا کلی تێکەن.

(نت.) ١- باوکی دایک یا باوکی بابی کەسێک. *بابا، باوا، بابەگەورە، باپیرە. تێبــ.- ئەم وشەیە لە دوو کەرتی [با=باب] و [پیر] پێکهاتووە بە لای منەوە ئەم [پیر]ە هەر (پیەر)ی لەهجەی جنووبی زمانی کوردییە کە بە مانای باوکە (تم: باب، تێبــ.-) ٢- ناوە بۆ پیاوان.

(نت.) تم: ئاژداد.

(نت.)، (کعر.) جوورە هەنارێکی ترش و شیرن (مزر)ە.