(نت.) ڕێگایەکە تەسک و خۆش نەکراو بێ بەڵام هاتوچۆی پێدا بکرێ.

(نا.) ئامرازێکە بۆ خوولاندن و بەرزکردنەوەی شتی قورس لە شوێنی خۆی. تێبــ.- ئەم ئامرازە لە ساکارترین حاڵەتیدا تیلایەکی دار، یا ئاسنێکی ئەستوورە کە سەرێکی تۆزێ دەکورێتەوە و هێندێ پان دەکرێ و بڕێکیش دەکێندرێتەوە بە جۆرێکی ئەوتۆ زاویەیەکی کراوەوە (منفرجە) دروست دەکات. تێبــ.- لە کاتی ئیش پێکردندا سەرە پانەکەی دەخرێتە ژێر شتە قورسەی کە مەبەستە بجووڵێندرێ، لەو کاتەدا دیوی دەرەوەی زاویەکە دەبێ لەسەر جێگایەکی پتەو ڕابوەستێ- لە (فیزیک)دا بەم شوێنە دەگوترێ (نقطە اتکاء)- ئەوجار باسکە درێژەکەی بۆ لای خوارەوە دادەگرن و بە هێزێکی کەم قورسایەکی زۆر دەجووڵێنێ. ئارشمیدۆس زانای بەناوبانگی یۆنانی گوتوویە: ((ئەگەر (نقطە اتکاء) یەکەم دەست کەوێ، زەوی لە جێی خۆی دەبزوێم)). * (کئیر.) ئەهرەم (فارسییە). (سن.) چل مێردە، لحسە (هس. لەوازە). نۆێڵ.

(بنت.)، (کئیر.)، هەر چۆنێ بێ، کەوابوو، بەهەرحاڵ.

(نت.) تم: بابەت. تێبــ.- ئەم وشەیە بە تەنیایی دەکار ناکرێ، یا (لەباری...) دەوێژرێ یا (دەربارەی...) کە ئەمەی دوایی زیاتر فارسییە تا کوردی. دەربارەی شێرکۆ دڵتان هیچ خەتەرە نەکا. لەبارەی (خانی) شاعیری گەورەی کورد زۆر شت نووسراوە.

(نت. ست.) ١- هەر وڵاغێ کە باری لێ بندرێ. بارەبەرمان هەر ئەو گوێدرێژەیە.

(ڕستە)، (مک.) تم: بارەکەڵڵا.

(نت.)، (کئێر.) بەربێڵایەکە لە خان و کاروانسەرایان دروستی دەکەن، کاروانچی بارەکانیان لەوێ دەخەن، تا بەفر و باران و هەتاو لێیان نەدا. تێبــ.- کەرتی (ئەنداز) لە مەسدەری (هەنداختەن) پەهلەوی وەرگیراوە، کە لە زمانی کوردیدا شکڵی گۆڕاوە، و بە مانا پەهلەوییەکەوە بۆتە (هاویشتن، ئاویشتن) زمانی (فارسی)ش ئەم وشەیەی بە شێوەی (ئەنداختەن) وەرگرتووە. ئەم بڕە وشەیە لە تەرکیبی چەند وشەیەکی دیکەی کوردیشدا وەکوو: تیرەنداز، چاوەنداز، سەرەنداز و...و... دەبیندرێ.

(ست.)، (مک.) چلۆنایەتی شوێنێکە لە ڕێ و بانان کە بەردێکی گەورە، بەرزایی زەوی، قەدپاڵی کێو یا لقوپۆپی داران لە باری وڵاغ بدات.

(ست.) حاڵی وڵاغێکی هاتبێتە ئەوەی بتوانێ بار هەڵگرێ، بەڵام هێشتا نەهێنرابێتە بەربار. ئێسترە زەرد بارەکی بووە (وەختی ئەوەی هاتووە باری لێ بندرێ).

ڕستەیەکە بە مانای ئافەرینی خوات لێبێ، بۆ هاندان و قەدرزانین بەکاردێت. *بارەقەڵڵا.

(نت.) ١- کۆشک و سەرای پاتشایان. ٢- دیوەخانی پاتشایان و ئەمیران، کە وەزیر و کاربەدەستانی گەورە لەولاولای پاتشا دادەنیشن و هەرکەسێ کاریکی هەبا و پاتشا ئیجازەی دابا، دەهاتە ژوورێ و قسەی خۆی دەکرد. *(کئێر.) دەربار. (کعر.) بیلات (بەلات) ٣- (نت.) جێگای پارتی سیاسی و نەقابە و یەکێتی و تیپی وەرزش و یاری (فوتبۆڵ و...) تێبــ.- ئەم وشەیە بەلای منەوە ئەسڵی فارسییە و (بارگاه)ە و وای بۆ دەچم کە لە ڕێگەی (شانامە) و (ئەسکەندەرنامە) و ئەو جوورە چیرۆکانە هاتبێتە ناو زمانی کوردی و شێوەی کوردی وەرگرتبێ. وشەی (بار) لە تەرکیبی ئەم وشەیەدا فارسی بە مانای (ئیجازە، ئیزن، ڕوخسەت) دەکاری دەکا، بە دووریشی نازانم کە لە ئەسڵی پەهلەوی بە مانای (بەرز، بڵیند)ە وەرگیرابێ، ئەگەر ئەوەیان قبووڵ کەین وشەکە دەبیتە وشەیەکی کە فارسی لە کوردی وەرگرتووە، تەنیا شتێک وام لیدەکا کەمتر بۆ ئەم لایەی داشکێنم ئەویش ئەوەیە کە نەمدیوە زمانی پەهلەوی وشەی (بارگا) یا (بارەگا)ی تێدابێ.

مست. مت.»، «سیم.» لابەلا کردنی کارێک، له ڕاوەستاوی «رکود» ڕزگار کردنی مەسەلەیەک.:: هێنده ساوە ساوی لێ مەکەن و ئیشەکه هەرچی زووتر به بارێکا بخەن.* «مک.» به لایەکدا خستن.

نت.»، «سیم.» تم: بووکه بە بارانه.

نت.»، «مک.»، «سیم.» داوەڵێکه لەکاتی بێ بارانیدا منداڵان دوو داران ڕاست و چەپ لێک دەبەستن و پەڕۆ و پاڵی پێدا د دەن به جۆرێ شێوەی ئاد میزاد بدا و به ماڵانەوه دەیگێرن و ئەو گۆرانیه دەڵێن: «بووکه بە بارانی دەوێ، ئاوی بن دە غڵانی دەوێ، دەرزی کچۆڵانی دەوێ». و چوونه بەر هەر ماڵێک جامێ ئاو بەسەر خۆیان و بووکیاندا هەڵدەپڕژێنن و دیاریەکیشیان دەدەنێ. لە کوردەواری بڕوایان وایه کە ئە م کارە دەبێته هۆی ئەوەی باران ببارێ. *» سیم.» بووکەبارانێ. «سن.» وە وڵه بارانێ.

«نت.»، «کعر،» تم: بۆمباران. بۆمباران: [ بۆمب+ باران/2] «نت.»، «کئێر» بەربوونەوەی یەک لەدوای یەکی «بۆمبا» بەسەر جێیەکدا.* «کعر.» بۆمبا باران. تێبــ.ینی: دەنگی «ب» یەک لەم وشەدا لە ناو چووه. بۆردومان.

(کن.) بە هەر بارێکدا بێ هەر زیان دەبینێ، کارێکی لە هەموو سەرێکەوە زەرەربێ.

نت.»، مانگی «مایس» دەکەوێته «نیسان» و حوزەیران، سی و یەک ڕۆژه. سێەم مانگی بەهار.. تێبــ.ینی: بۆیه ئەم ناوی لێندراوه چونکوو خۆی لەو مانگانه نییه به شێوەیەکی ئاسایی بارانی تێدا ببارێ، بەڵام ڕێی دەچێتی ببارێ و ڕێشی تێدەچێ نەبارێ، بارین و نەبارین بە بە خته.

«کن.» تووشی بەڵا بێ.

(کن) زۆر گوێ لە مست و متیع. (مج.) لاواز، لەغەر. *(بک.) زراف.

(کن.) وەک هیچی لێ ڕوونەدابێ و هیچی بەسەر نەهاتبێ تەمبێ گرتوو نەبوووە.