«نت.»، «سیم.» تم: باییلکه.

«نت.»، «سیم.» تم: باییلکه.

«نت.» داپچڕانی دە می ئادەمیزاد لەخۆیەوه. تێبــ.- حاڵەتێکه لەبەر حەز لە خەو کردن، خەواڵوویی یا خوماری بەسەر ئینساندا دێت و دەمی لەخۆیەوه بەش دەبێتەوه. ئەگەر لەبە ر خەو یا خەواڵوویی بێ، پیاو خۆی لەبەریەک د کێشێتەوه و دەستەکانی بەم لاولادا لەبەریەک بڵاو دەکا و دەیانهێنێتەوه سەر سینگی و هەندێ جار مستەکۆڵەیێکیش له سینگی خۆی دەدا.

«نا.»، «سن.» بەرزایی دەوری دووکانی کشتوکاڵ، که دەبێته هۆی ئەوەی ئاو له «کەردوو» دا ڕابوە ستێ و ڕێگایەکیشە خەڵک هاتوچۆی بە سەردا دەکەن «تم: مردۆخ، ب، ل -١١٣». هس.: بانه /٢.

١- شوێنێکه د ەک وێته نێوان سینگ و دەستێک یا هەردوو دەست، کە لە شانەوه بۆ پێشەوه ڕاکێژابن و له ئانیشکا نیشەوه بۆ بەرسینگ نوشتابنه. ٢- ئەوە نده گیا، دار یا هەر شتێکی تری لەم بابەتە که پڕ بهو شوێنە بێ له ژماره «١» دا باسکرا.:: باوەشێک وێنجه بەرە دەبەر ئەسپەکەی که. کا غەفوور هەموو ڕۆژێ د ەچوو سێ چوار باوەش داری دەهێنایەوه *«مک.» ئامێز. «بک.» هەمێز، هەمبێز.

«نا» کاری بەڕاست زانینی شتێ، مەسەلە یێ و... و....:: باوەڕکه ئەم کار ە وانیه که تۆ تێیگەیشتووی. باوەڕت بێ درۆت دەگەڵ ناکەم. *باوەڕی، بڕوا، یەقین، ئاقیده. تێبــ.- ١) ئەم وشەیه هەروەکوو نیشاندراوه، «وەچی ڕاستەوخۆی «ڤاڤەر» ی زمانی پەهلەوییه که ئەویش له «دوو کەرت پێکهاتووه، کەرتی دووەم لە پەهلەویدا «ڤەر» و ئاوێستاییدا «ڤەرەنه» » یه له مەسدەری ئاوێستایی و پارسی - کۆن «ڤەر» بەمانای «ناسینەوه و بڕوا کردن»، «تم: معین، بورهان. ج ١، ل- ٢٣٠». «ب» ڤەر له دینی زەڕدووشتا تەجرەبەیە ک بووه بۆ دیاری کردنی ڕاست و درۆیی ئیددعا، یا گوناحباری و بێ گوناحی کەسێک و «...دوو جۆره «ڤەر» هه بوه: ڤەردی سارد، ڤەردی گەرم. لە ڤەری گەرمدا بۆ ئیسپات کردنی بێ گوناحی کەسێ «ئاگر» و «ڕۆنی داغ کراو» و... بە کار هاتووه و لە ڤەری ساردا شیرەی گیا و و ژەهر و... کەڵک وەرگیراوه.» «تم: فره، پڤا، ل- ٤٥٠». ج» وشەی «باو ەڕ» کە یەکێک دەیڵێ بەم مانایەیه کە ڕاست دەکا و ئامادەیه «ڤەر» ی لەسەر تەجرەبە بکرێ و هەروەک وتبێتی: «وەڤەر» ڕاست دەکەم وەکوو ئێستا د ڵەین: وەسەری تۆ، وه....

«مست.مت.» تم: باوەڕ پێکردن.

«مست،. مت.» ١-قسەی کەسێ بەراست زانین و هەرچی بیڵێ بە حەقیقەت دانان. ٢- قبووڵ کردنی قسه، خه بەر،... و بە ڕاست دانانی. *باوەر پێ بوون، بڕواپێکردن.

«نمس» له نێوان شک و یەقیندا بوون * دوودڵی «عا.» تردد، تشکک.

«مست.لا.» ١- بە ڕاست زانین:: باو ەڕ ناکەم ئە م ئیشه وابێ چونکووو ئەم پیاوه درۆزنه ٢- تەقدیرکردن، دوودڵ بوون لەڕوودان یا نەدانی کارێک:: باوەڕ ناکەم هێشتا هاتبێتەوه ماڵێ ٣-دانان، به خەیاڵدا هاتن.:: قەت باوەڕم نەدەکرد ئەم کابرایه وابێ زۆر بە زیرەکەم دەزانی. *بڕوا کردن.

«نت.» کەسێکه دەربارەی کارێ یا مەسەلە لەیەک لەنێوان شک و یەقیندابێ ڕاستی کار یا مەسەلەکەی بۆ ڕوون نەبووبێتەوه * دوودڵ. «عا.» متردد، متشکک.

«نا.»، «مک.» نە خۆشییه تووسی مەڕ و بزن دەبێ و گۆدیان دەکا و پەکی ڕۆییشتنیان دەکەوێ:: ئەم بزنه باوەڵ بووه، مەڕەکە تووشی باوەڵی بووه.

«نت.» ئەو کەسە یه شە وی گواستنەوەی بووک دەچێ و پشتێندی بووکێ د ەبەستێ و لە تەنیشتیەوه دەڕوا تا دە یگەیێنێتە ماڵی زاوا. تێبــ.- د ەشێ ئەو کەسه برای ڕاستی زاوا بێ یا هەر دۆست و برادە ری بێ.

«ست.» حاڵی هەرشتێکی کەڕووی هەڵێنابێ.:: ئەم نانه برشاویانه چن داتان ناوه؟.پرتەقاڵەکان هەموویان برشاوین کەڵکی خواردنیان پێوەنیه.* کەڕواوی.

«مست. مت.» 1- جوڵاندنی شتێک لەشوێنی خۆی بۆ جێگەیەکی دی، بێ ئەوەی بەرز بکرێتەوه. 2- «مج.» هاندانی یەکێک به وتوڕە کردنی، بۆ ئەوەی له حاڵی خۆی دەربچێ و کارێک یا قسەیەک بکات.:؛ مەی بزێوه با دەست نەکا به قسەی حەلەق و مەلەق. *بزواندن. «کی.، بک.» بزافتن.

«مست. مت.»، «مک.» دروست کردنی دیوارۆکەیێک «به هەر جووره کەرەستەیەک بێ» لەبەردەمی ئاوێکی ڕەوان بۆ کۆ بوونەوه و بەرزبوونەوەی ئاستی تا لابدرێ به جێگایەکی ترا بڕوا، لەکوردستانی خۆمان ئەمه هەر بۆ کشتوکاڵ دەکرێ.

مست. لا.» تم: بەچاوەوە بوون.

مست. مت.» به هێزی «چاوەزار» کەسێک تووشی ناڕەحەتی یا زیان کردن.:: هێنده کوتی: گوڵدانەکه جوانه جوانه ! تا به چاوەوە ی کرد و شکا.

«نت.0 لێک دووری، جوودایی.

«مست. لا.» تم: بڵاوەکردن.