تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئاوتێزان/تزان
«مستـ. لا.» پڕبوونی دەم لە ئاو. تێبــ.ینی: بە دیتنی کەسێ کە شتی ترش بخوا یا باسی شتی ترش و چێشتی خۆش بکا، «غووددە» کانی ناو دەم دارووژێن و ئاویان لێ دەردەپەڕێ.: ئەوەندەی باسی مزرۆکە کرد هەرچی لە مەجلیسەکە بوون دەمیان ئاوی تێزا.
ئەنگاوتن
(مست. مت.) ١- بەرد، تیر، گوللە و... لە نیشانەدان. فیشەکی بە خەسار نەدەچوو هەر دەستی لە پەلەپیتکە بەردەدا یەکێکی دەنگاوت، (دەئەنگاوت). ئەو هەموو بەردەت هاویشتێ نەت ئەنگاوت. هەر دەیئەنگێوم بۆ کوێ دەچێ. ٢- بە نەفەس و هێزی ڕوحی کەسێک تووشی ناڕەحەتی و گیر و گرفت کردن. لێمان بوونە شێخ مەند و شێخ ڕەش هەر لەوەی ئازان یەکتری بنفێون (بئەنگێون)، باسی ئەم شەخسە مەکە زۆر تووڕەیە تا ئێستا چەند کەسی ئەنگاوتووە. ٣- (مج.) دیتن، بەدی کردن. ((برایم خۆ من بە قسەی شەیتانانم دەگەڵ نەکردی، لە ڕازی کانییەم بۆ خۆم بەچاو ئەنگاوتی)) (تحفە: ج١-٣٧٦). * ئەنگافتن، پێکان (ماددی و مەعنەوی)، هەنگاوتن. (بک.) هەنگافتن. تێبــ.- مانای تەرکیبی ئەم وشەیە دەبێتە: لێل نیزیک کردنەوە، پێکەوە بەند کردن. تم: ئەنجامە.
ئەنگاوتە
(نمف. سمف.: ئەنگاوتن)، (مک.) شتێ یا کەسێ کە هۆیەکی غەیرە ماددی پێکابێتی. ڕەببی ڕۆڵە ئەنگاوتەبی. کچی دایکم حەکیمی چی ئەوە ئەنگاوتە بووە خێری بۆ لە خۆ بگرن. * ئەنگافتە. هس.: ئەنگواو، ئەنگێوراو.
ئەنگاوتە بوون
(مست. لا.)، (مک.) کتوپڕ نەخۆش کەوتن، تووشی بەڵایەک بوون ( بێ ئەوەی هۆیەکی دیاری هەبێ).
بزاوتن
«مست. مت.» 1- جوڵاندنی شتێک لەشوێنی خۆی بۆ جێگەیەکی دی، بێ ئەوەی بەرز بکرێتەوه. 2- «مج.» هاندانی یەکێک به وتوڕە کردنی، بۆ ئەوەی له حاڵی خۆی دەربچێ و کارێک یا قسەیەک بکات.:؛ مەی بزێوه با دەست نەکا به قسەی حەلەق و مەلەق. *بزواندن. «کی.، بک.» بزافتن.
بەرچاوتەنگ
«ست.»، «مکسیم، سن.» 1- حاڵی ئادەمیزادێکی توند دەست به ماڵی خۆیەوه دەگرێ و بەخشەندەیی لەسەر ناکا هیچ، بۆ ماڵ و منداڵی خۆشی به زەحمەت له دڵی دەبێتەوه و لای وایه هەر دەستی لێدا و لێی خەرج کرد دەبڕێتەوه و لەبرسان دەمرێ..* «مکلەچەر، ڕژدی. پیسکه. «سن.» دەس وشک. «جن.» چەش تەنگ. 2- ئەو کە سەی چاوی بەرایی نادا خەڵک له خۆشیدا ببینێ و حەز ناکا خەڵک هیچیان هەبێ
بەرچاوتەنگی
«حمس.» ئەنجامی کار و کردەوەی پیاوێکی بەر جاو تەنگ.* ڕژدی، لەچەری، پیسکەیی.
خۆئەنگاوتن
(مست. لا.) لە کاتی ڕۆیشتنا بە پاژنەی کەوشی لاقێک لە گوێزینگی قاچەکەی تر دان و بریندار کردنی.
ڕائەنگاوتن
[[ڕا (پبف.) + ئەنگاوتن]]
(مست. مت.) درێژ کردنەوەی: پەت، تەناف، گوریس، تەل و... لە نێوان دوو یا چەند کۆڵەکەی چەقاو یا سینگی داکوتراو یا هەر شتێکی تری لەم بابەتە. خێرا تەنافەکە ڕانگێوە (ڕائەنگیوە) و جلەکان هەڵخە، هێشتا تەلی کارەبایان بۆ گەڕەکی ئێمە ڕانەنگاوتووە. تێبــ.- بۆ تەلی کارەبا و تەلەفۆن و... ڕاکێشان (کعر.) و کێشان (کئێر.) دەکوترێ کە لە فارسی و عەرەبی ڕا تەرجەمە کراوە، بە لای منەوە (ڕانگاوتن) زۆر لە گوێنترە تا کێشان یا ڕاکێشان.