تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 728
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاژۆدان
[[ ئاژۆ + دان ]]
«مستـ. متـ.» بردنە دەرەوەی
ئاژاڵ
بە
شەو
بۆ
لەوەڕاندن
، لەوەڕاندنی شەوانەی
ئاژاڵ
لە
کێو:
ئەمە
چەند
ڕۆژێکە ڕانەکە
ئاژۆ
دەدەین *
شەوبەکێو
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگر تێ بەردان
«مستـ. متـ.» ١-
ئاگر
بە
سووتەمەنی
یا
هەرشتێکی ترەوە
نان
، بەمەبەستی
ئاگر
کردنەوە
،
یا
زیان
پێ گەیاندن:
زۆر
سەرمایە
،
خێرا
سۆبەکە
ئاگر
تێ
بەردە
.
هەندێ
پووش
و پەڵاشمان
ئاگر
تێ
بەردا
و
خۆمان
پێ
وشک
کردەوە
. ٢- «کنـ.»
ڕق
هەڵساندن
و تووڕەکردنی یەکێک بەقسە
یا
بەکردەوە:
ئەوە
چت
پێ گوتووە
وا
ئاگرت تێ بەرداوە.
ئەم
قسەیە چ
بوو
کردت ئاگرت
دەم
«دەئەم» کابرایە
بەردا
. ٣- «کنـ.» ا»
زیانی
ماددی و ئازاری
مەعنەوی
بەکەسێ یاشوینێک گەیاندن:
لە
شکری
ئەمەریکا
هەموو
ویتنامی
ئاگر
تێ
بەردا
و سووتاندنی. ئەوەندەمان پێ
خەرج
کرد
ئاگرمان تێ
بەردا
. ب» ئیجادی حاڵەتی
بەزەیی
پێداهاتن
و
زگ
پێ
سووتان
لە
دڵی کەسێکدا:
هێندە
دەکڕووزێتەوە
ئاگر
دەپیاو بەردەدا. ● «ڕەببی
ئاگر
دە
گیانی
بەربێ»
تووک
و نزایە و کینایەی
داودی
مردن
و لەناوچوونی کەسیکە. *
ئاگرپێوەنان
،
ئاوور
تێ
بەردان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگر و دوو بڕان
«مستـ. لا.»
ماڵ
ویران
بوون
،
ئاسەوار
نەمان
● «
ئاگر
و
دووی
بڕێ
»
ماڵی
ئاگری
تێدا نەکرێتەوە و دووکەڵی هەڵنەستێ «
بەو
مانایەی
کە
کەسی
تێدا نەمێنێ
کە
پێویستی
بە
ئاگر
هەبێ.».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگر چوونەگیان
«مستـ. لا.»، «کنـ.» ١- تمـ: ئاگرتێبــ.ەربوون /٢. ٢- تمـ:
ئاگر
گرتن
/ ٢.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگر کەوتنە گیان
«مستـ. لا.» ١-
ئاگر
دە
لەشی
کەسێک
بەربوون
. ٢- «کنـ.» ا»
ئاگر
گرتن/ ٢. ب»
کەوتنە
تاڵووکە
و
جێگە
بەخۆ
نەگرتن
.
ئارام
لێ
هەڵگیران
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگرباران
«نتـ.»، «کنـ.» ١- گەرمای
بێ
ئەندازە
. ٢- دابارینی
گوللە
لە
شەڕدا،
دەستڕێژ
کردنی
چەند
کەس
وێکڕا
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگرباران کردن
«مستـ. متـ.»
بۆمبا
،
گوللە
تۆپ
و
تفەنگ
و
هەرچی
لەم
بابەتە
بێ
بە
سەر
جێگایەک
یا
کەسێکدا
بەردانەوە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگردان
[[ئاگر + دان «ئمـ.» ] ]
«نتـ.» ١- قووڵکەیەکە،
لە
تەختی ژووری ناوماڵان
هەڵی
دەکەنن، تەنیشتەکانی
لێک
و
لووس
دەکەن «سواغی ئەدەن،
یا
لەتکە
سوێنە
و سواڵەتی تێدەگرن» و
ئاگری
تێدا دەکەنەوە،
یا
لە
لاوە
بۆی
دێنن. جۆرێکی تریشی
لەباتی
هەڵقەندن
،
کەرۆ
کەیەک
بە
بەرد
یا
خشت
هەڵدەبەستن «ئەمەیان زیاتر
لە
مزگەوتان و دیوەخانی ئاغایان»
بۆ
گەرم
کردنی
ژوور
*
ئاوورگ
،
کوانوو
، گۆڕگ،
گۆڕکە
. ٢- تمـ:
ئازەر
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگرپێوەنان
«مستـ. متـ.» تمـ:
ئاگر
تێ
بەردان
/ ١.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگری بێ ئامان
«نتـ.»، «کنـ.»
بەڵا
و چەرمەسەرێکی چارەکردنی
گران
بێ
یا
هەر
نەکرێ. □ «ڕەببی
ئاگری
بێ
ئامانیان تێ بەربی».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵۆزان
«مسـ. لا.» تمـ:
ئاڵۆز
بوون
١ و ٢ و ٤.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵۆزکان
«مسـ. لا.» تمـ: ئالۆزبوون.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵۆسکان
[[ = ئاڵۆزکان]]
«مسـ. لا.» تمـ:
ئاڵۆز
بوون
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵی زەنگان
[] ئاڵ + ١- ئی + زەنگ «شەوزەنگ» + ٢- ئان/ ١ ]]
«نتـ.»، «مکـ.» ١-
ئەو
مەوجوودە خەیاڵییەیە
کە
پێی
دەڵێن
ئاڵ
. «تمـ. ڵ ١-
ئاڵە
» ● «
لە
قسان
ئاڵی
زەنگانە،
لە
کاران
ڕیخ
بە
لینگانە»، «کنـ.»
بە
کەسێ
دەگوترێ
کە
بە
قسە
هیچی نەهێشتبێتەوە و
بە
کردەوەش هیچی
لە
دەست
نەیێ. ٢- «کنـ.»
خێرا
،
چاپوک
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاییسان
«مسـ. لا.»، «مکـ.» سووتانی شتێک
بە
گڕەوە، چ
بۆ
ڕووناکیی
وەکوو
چرا
، چ
بۆ
گەرمایی
وەکوو
ئاگرێکە
بە
دار
و
سووتەمەنی
تر
بۆ
چێشت
لێنان
و مەبەستی
دیکە
دەکرێتەوە.: ئاگرت ناییسێ «نەئایسێ»، بزانە
ئاگرەکە
داییسێ «
دە
ئایسێ» ؟،
تا
درەنگ
چرایان
هەر
دایسا «
دە
ئایسا». _هەڵایسان [هەڵ «بێبفـ.» +ئایسان] «مستـ. لا.» «کنـ.» پەیدابوونی
شەڕ
و
شۆر
و
هەرا
لە
نێوان
دوو
یا
چەند
کەس
،
یان
دەوڵەتاندا.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئستان
[[پە: ئێستان]]
«پبـ.» ۱-
بە
ناوی
:
نەتەوە
و عەشیرەتان و
هەندێ
ناوی
شتەوە دەنووسێ و دەیکاتە
ناوی
وڵات
،
مەڵبەند
و
ناوچە
و
شوێن
«ئیسمی
مکان
» .:
کوردستان
، عەجەمستان،
فەرەنگستان
،
دارستان
،
چنارستان
،
مێروستان
. ۲-
بە
دوای
هەندێ
ئیسمی
زەمان
» ئیشەوە دەبینرێ:
زستان
،
زمستان
«جنو.»،
زڤستان
«بکـ.».
تاوسان
«جنو.».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئوتوو کێشان
«مستـ. متـ.» تمـ:
ئوتوو
«
لە
ئوتوودان».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆین دەرهێنان
[[تو. کو.]]
«مستـ. لا.»
یاری
یا
هەر
کارێکی
تر
کردن
بۆ
ڕابواردن
و وەپێکەنین خستنی
خەڵک
. «... کوڕە!
ئەوە
ئۆین
دەرتێری «دەردێنی»
هەی
...،
ئەوە
بۆم
بووی
بە
مودەڕڕس» «بیرەوەریی
خۆم
».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیتمینان دان
[[عا.: اطمئنان + کو: دان]]
(مست. مت.) ١-
خاترجەم
کردنی کەسێک
یا
کۆمەڵێک،
دڵنیا
کردن
. ٢-
ئەمین
کردنەوەی کەسێک
لە
مەترسی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیتمینان هەبوون
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) تم:
ئیتمینان
کردن
.
20
21
22
23
24
25
26