(مست. مت.) هێنانە خواری (بار) لە پشتی وڵاغ یا هەرجوورە بارەبەرێکی تر بە یەکجاری. خێرا بارەکان لەو لۆرییە داگرن.

(نا.)، (کی.) تم: بانە.

١- بەرزایی شوێنێ یا شتێ کە لەچاو دەوروبەری خۆی بەرزتربێ. لە نزمایی دەوروبەری ڕا حیساب دەکرێ تا دەگاتە پۆپەی بەرزایی خۆی. بارستایی دوو پەنجە زیاتر تۆز لەسەر قەنەفەکان نیشتووە. ٢- هەر شتێکی سێ (بعد)ی هەندەسی هەبێ. بە بارستایی ئەم کێوە خەم لە دڵم بارە. (عا.) حەجم. تێبــ.- بەلای منەوە کەرتی دووەمی ئەم وشەیە هەر (ستا)ی ئاوێستاییە کە سفەتە و ئێستا وشەی (ڕاوەستاو= قائم، عاموودی)مان بەرامبەری هەیە، بەمپێیە مانای وشەکە دەبێتە (الوضع العامودی لشیئ).

(ست.) ١- حاڵی ئینسانی بێ ئەرک، حاڵی کەسێکی کە چووە شوێنێ، خەڵکی ئەم جێیە زۆر بەخحیەوە ماندوو نەکا. ٢- (مج.) پیاوی فەقیر و نەدار. تێبــ.- بەو مانایەیە کە ئەگەر هات و ماڵی بارکرد ئەوەندەی نییە قورسایی بخاتە سەر پشتی بارەبەر.

(مست. مت.) ١- کەم کردنەوەی قورسایی باری وڵاغ یا هەر هۆیەکی تری گواستنەوە. ئەم سەربارە داگری و هەندێ باری گوێدرێژەکە سووک کەی باشە، دەنا لەم هەورازە سەرناکەوێ. ٢- کار لە کۆڵ کەسێ کردنەوە، تەکلیف لەسەر لابردن، ئەرک کەم کردن. ئەگەر ئەم دەفتەرەیان تۆ بینووسیتەوە بارم سووک دەکەی، خۆزگە دەڕۆیشتن و باریان سووک دەکردین.

(حمس.)، (کن.) ١- بێ ئەرکی، بێ تەکلیفی. ٢- بێ زەحمەتی، بێ دەردیسەری. ئەگەر ئیمڕۆ ئیشەکانت تەواوکەی بارسووکییە بۆ بەیانی. چابوو ئەمەش بارسووکییەکە بۆ شاسوار.

(نمس.)، تم: بارین. وادیارە ئەوشۆ هەوای بارشتی هەیە.

(مست. مت.) تم: بارکردن.

(نت.) ئەو شتەیە کە لەباتی هەقێ لای کەسێ بە گرێو دادەندرێ، یا یەکێک لەباتی هەقی خۆی لە کەسیکی ئەوسا لێی وەردەگیرێتەوە یا گل دەداتەوە، تا هەقەکە دەدرێتەوە ئەوسا لێی وەردەگیرێتەوە یا دەیداتەوە. تێبــ.- ئەم وشەیە وەکوو لە سەرەوە نیشان دراوە لە دوو کەرت پێکهاتووە، کەرتی دووەمیان کە (متە)یە لە موکریان بەو (گوێز) یا (پارە)یە دەڵێن کە لە یاری (مێشێن= مووشێن)دا دادەکرێ، من بۆ ئەوە دەچم ئەسڵەکەی (متاع)ی عەرەبی بێ و جەڕابێ.

(نت.)، (کئێر.) نامە یا کاغەزێکی چاپکراوی تایبەتییە، ئەوەی (بار) بەڕێ دەکا بۆ ئەو کەسەی دەنووسێ کە بارەکانی بۆ دەچێ *(کعر.) سەرتەمی. تێبــ.- ئەم کاغەزە دەدرێتە دەستی چاروێدار یا شۆفیر و تێیدا دەنووسرێ کە چەند باری بۆ ناردووە و بۆ هەر (واحیدێکی کێش) دەبێ چەندی کرێ بدرێتێ و چەندیشی پێشکرێ دراوەتێ.

(ست.) ١- حاڵی وڵاغێکی قبووڵ نەکا باری لێ بندرێ یا لەبەر لاتی و لەغەری باری پێ هەڵنەگیرێ. ٢- حالی کەسێکی تەمبەڵ و بێکارە بێ. *بارنەوەر.

(ست.) تم: بارنەبەر.

(ست.) حاڵی وڵاغێکی بار قبووڵ کا یا وەختی ئەوەی هاتبێ باری لێ بنێن. ٢- (مج.) کەسێکی ناڕەحەتی و زەحمەتی بۆ قبووڵ بکرێ، دە ناڕەحەتیدا هەڵ بکا.// بارنەبەر.

(مست. لا.) ١- تم: باربردن. ٢- (مج.) توانابوونی کەسێک بۆ جێبەجێ کردن و ڕاپەڕاندنی فەرمانێک و کارێک. ئەم بارە قورسە چۆن بەو منداڵە بەستەزمانە هەڵدەگیرێ (ئەم ئیشە گرانە چۆن بەو منداڵە دەکرێ).

(نت.)،(مک.) هەموو ئەو بارە کاڵا و شتومەکەی بە کاروان لە شوێنێکەوە بۆ شوێنێک دەگوێزرێتەوە و زیاتر بە ناوی خاوەنەکەی هەڵدەدرێ. باروبارخانەی میرزا حاجی لە مەسکەوێ ڕا گەییشتە جێ. باروبارخانەی حەمە قەددۆی مووسڵیش وانابێ.

(نت.)، (مک.) تم: بنە و بارخانە.

(نت.)، (کعر.) تم: باروبوو.

(نت.)،(سن.) تم: باوەشێن.

(ست. مج.) حاڵی کەسێکی قسەی کەسی بەگوێدا نەچێ، کەسێکی کردەوەی پێچەوانەی باو و نەریتی کۆمەڵ بێ.

(مست. لا.) ١- خۆسازکردنی کاروان و (بار) خستنە سەرپشتی وڵاغان *بارلێنان. ٢- کۆچ کردنی ماڵێک یا خەڵکی شوێنێک لە جێگەیەکەوە بۆ جێیەکی دی. ماڵی مام برزۆ دوێنێ باریان کرد. دە ڕۆژی تر باردەکەین دەچینە هەواری. ((ماڵم لێرە باردەکا، دەچمە دار و بێ داری + هەرکەس تۆی ناوێ بەردی لێ بارێ)) (فۆلکلۆر). ٣- (مج.) موتڵەقی گواستنەوە و ڕۆیشتن. ٤- (مست. مت.)، (کن.) زیاد لە توانستی خۆی کار بە کەسێ ئەسپاردن بۆ جێبەجێ کردنی.