تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 65
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەندەروون
[[پە: ئەندەرۆن]
(نا.)، (کئێر.) ١- ژووری
ماڵ
،
ئەو
بەشەی
ماڵ
کە
ژن
و
منداڵی
لێ
دادەنیشن. *حەرەم// بیروونی. ((
یارم
لە
ئەندەروون
هات
دەستی
ڕەقیب
لە
دەستا)) ((
غەمناک
و شادمانم
ڕەحمەت
عەزابی
هێنا
)) (سالم: گم-٣٥). ٢- ناوەوەی
هەموو
شتێک، *
داخڵ
.
لە
ئەندەروونی ئەشکەوتەوە
هاتە
دەر//
دەرێ
،
دەرەوە
. ٣-
ناوزگ
،
دەروون
. ((
میرزا
تەها
!
میرزا
تەها
ئەمە
ئەگەر
ئەو
ئاوەمان خواردباوە و
ئەو
عەقڕەبە چووبا
دە
ئەندەروونمانەوە ئەندەروونی
وەبەر
نێشان داباین تەکلیفە
مە
چ
بوو
.)) (
حوسێن
ئاغای
حاجی
خۆشێ
) تێبــ.-
ئەم
وشەیە
لە
دوو
کەرتی (
ئەندەر
) و (
ڕوون
) پێکهاتووە، بەشی
دووەم
(
ڕوون
)
لە
پەهلەویدا
بە
مانای (
لا
،
تەرەف
...)
وەکوو
پاشبەند
بەکارهاتووە، تم: (فرە: پفا-٣٨٩)،
بەم
پێیە مانای وشەکە دەبیتە:
لای
ناوەوە
،
ژوورەوە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنزەڕووت
[[؟]]
(نا.) مادەیەکە
وەکوو
جەوی
، ڕەنگی
سوور
،
زەرد
یا
سپییە، تامی
تاڵە
،
لە
دارێکی
دڕکاوی
کە
گەڵای
وە
گەڵای
مۆرد
دەچێ دەگیرێ. تم: (معین: فەرهەن، ج١-٣٧٨) و زیاتر
لە
هەتواناندا دەکار
دەکرێ
. *
عەنزەڕووت
(معر بە).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنعام
[[-عا.: انعام]]
(نا.)، (کئێر.)
خەڵات
. *
بەخشیش
. (( کوتی:
ئافەریم
وەزیر
، ئەنعامی بدەن
بە
وەزیری
)) (تحفە: ج١-٢٤٥)
ئەوەندە
زیرەکە
تا
ئێستا
چەند
جار
ئەنعامی وەرگرتووە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنفلۆنزە
[[ئیتالی]]
(نا.) نەخۆشییەکە،
بە
هۆی
(ڤیرووس)ی
تایبەتی
تووشی
ئینسان
دێت
و (
تا
)
لە
پیاو
دێنێ
،
هەندێ
جار
هەڵامەتیشی دەگەڵە و
خەڵک
لە
یەکتری
دەگرنەوە. تێبــ.-
ئەم
وشەیە
کە
لەم
نیزیکانەدا-
لام
وایە
لە
ساڵەکانی ١٩٥٠دا- هاتۆتە
ناو
زمانی
کوردی
، ئەسڵی
خۆی
بە
مەعنای (
کارتێکردن
، تەئسیر، نفووز) هاتووە و
هیچ
پێوەندی
دەگەڵ
نەخۆشێکە
نییە
،
کەچی
لە
هەموو
دنیادا
هەر
ئەم
ناوە
لە
سەر
زارانە و (گرتپ)
کە
ناوی
عیلمی
ئەم
نەخۆشێیە
بە
زمانی کەسدا نایەت.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنقەست
[[= عا.: عن قصد]]
(بنت.) ١-
بە
ئارەزەروو،
بە
هەوەس
،
بە
تایبەتی
. ((...
وەکوو
بە
ئەنقەست
بۆ
من
وەستا
بێت،
چاوەڕوانی
ئەوە
بێت بزانێ
ئەو
کارەی
من
ئەنجامی
بە
چی
ئەگات)) (قەفتان: چیرۆک-٣٣). ٢-
بە
عەمدی (یەکێک کارێک
بکا
و
هەر
سووریش
بێ
لەسەر
کردنی).
دوو
سەعاتە
لەوێ
چەقیوە
بە
ئەنقەست
ناڕوا. *ئانقەست.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنوا
[[؟]]
(نا.)، (مک.) ١-پەنا، جێگەیەکی
پیاو
خۆی
تێدا بشارێتەوە، شوێنی
حاوانەوە
. ٢- (مج.) مایەی
بەڕێ
چوون
و
گوزەران
. ((...هونەرمەندە گەورەکان
لانەواز
و
بێ
ئەنوا
مانەوە
...)) (
هێمن
) سەرەتای (تحفە: ج١-١٢).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنگافتن
(مست. مت.)، (کی.) تم:
ئەنگاوتن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنگافتە
(نمف.)، (کی.) تم:
ئەنگاوتە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنگامە
(نا.)، (مک.) ١-
زۆر
و
زەبەند
، کۆمەڵێکی
زۆری
خەڵک
. ((
چەند
لەشکرێکی ئەنگامەیە،
بۆ
قۆشەن
و
بە
زەمزەمەیە)) (تحفە: ج١-٢٠٦). ٢-
کار
و
کردەوە
یا
هەرا
و هۆریای
زۆر
و
سەرنج
ڕاکێش
(چ
تاقە
کەسێ
بەرپای
کا
یا
کۆمەڵە
خەڵکێ). *
هەنگامە
. تێبــ.-
من
ئەم
وشەم
هەر
بە
(
هەنگامە
) بیستووە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنگاوتن
(مست. مت.) ١-
بەرد
،
تیر
،
گوللە
و...
لە
نیشانەدان. فیشەکی
بە
خەسار
نەدەچوو
هەر
دەستی
لە
پەلەپیتکە
بەردەدا یەکێکی دەنگاوت، (دەئەنگاوت).
ئەو
هەموو
بەردەت هاویشتێ نەت ئەنگاوت.
هەر
دەیئەنگێوم
بۆ
کوێ
دەچێ. ٢-
بە
نەفەس
و هێزی ڕوحی کەسێک
تووشی
ناڕەحەتی
و
گیر
و
گرفت
کردن
.
لێمان
بوونە
شێخ
مەند
و
شێخ
ڕەش
هەر
لەوەی ئازان
یەکتری
بنفێون (بئەنگێون)،
باسی
ئەم
شەخسە
مەکە
زۆر
تووڕەیە
تا
ئێستا
چەند
کەسی
ئەنگاوتووە. ٣- (مج.)
دیتن
،
بەدی
کردن
. ((برایم
خۆ
من
بە
قسەی شەیتانانم
دەگەڵ
نەکردی،
لە
ڕازی
کانییەم
بۆ
خۆم
بەچاو ئەنگاوتی)) (تحفە: ج١-٣٧٦). *
ئەنگافتن
،
پێکان
(ماددی و مەعنەوی)،
هەنگاوتن
. (بک.)
هەنگافتن
. تێبــ.- مانای تەرکیبی
ئەم
وشەیە دەبێتە:
لێل
نیزیک
کردنەوە
،
پێکەوە
بەند
کردن
. تم:
ئەنجامە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنگاوتە
(نمف. سمف.: ئەنگاوتن)، (مک.) شتێ
یا
کەسێ
کە
هۆیەکی
غەیرە
ماددی پێکابێتی. ڕەببی
ڕۆڵە
ئەنگاوتەبی.
کچی
دایکم حەکیمی
چی
ئەوە
ئەنگاوتە
بووە
خێری
بۆ
لە
خۆ
بگرن. *
ئەنگافتە
. هس.:
ئەنگواو
،
ئەنگێوراو
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنگاوتە بوون
(مست. لا.)، (مک.)
کتوپڕ
نەخۆش
کەوتن
،
تووشی
بەڵایەک
بوون
(
بێ
ئەوەی
هۆیەکی
دیاری
هەبێ).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنگوان
(مس. لا.)، (مک.)
بەرد
،
تیر
،
گوللە
و...
وێکەوتن
،
پێکران
بە
شتێکت ماددی.
لە
شەڕەکەی
دوێنێ
تەنیا
دوو
کەس
ئەنگوان
. تێبــ.-
ئەم
مەسدەرە
لەوانەیە
کە
فاعیلی دیارنییە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنگواو
(نمف: ئەنگوان)، (مک.) تم:
ئەنگێوراو
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنگوتک
[[؟]]
(نا.)، (مک.) بەشی نانێک
هەویر
کە
جیا
کرابێتەوە و
تۆپەڵ
کرابێ
بۆ
ئەوەی
پان
کرێتەوە و بکرێ
بە
نان
. * (بک.)
پەپک
.
پەپکە
.
گونک
،
گونتک
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنگوتک گرتن
(مست. مت.)، (مک.)
بەش
بەش
کردنی
هەویر
،
هەر
بەشەی
بۆ
نانێ،
کولێرە
و...
یەک
و
ئامادە
کردنی
بۆ
پان
کردنەوە
و کردنی
بە
نان
.
خێرا
ئەنگوتکەکان
بگرە
تا
تەندوورەکە دادەمرکێتەوە،
ئەوە
ئەنگوتکت نەگرتووە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنگوس
(نا.)، (سن.) تم:
ئەنگوست
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنگوست
[[پە؛ ئەنگوست]]
(نا.)، (مک.) ١-
هەریەک
لەو
پێنج
ئەندامەی
کە
بە
ئاخری
دەست
و
قاچی
ئینسانەوە بەندن. ((ئەنگوستی داکی خوازیم
بە
ڕیشە
ئەنگوستی
هەروەک
درێشە
)) (بەردەشانی: وردیی-٣٨) ٢- واحیدێکە
بۆ
دیاری
کردنی
ئەستوورایی
و
پانایی
شت
.
بەقەد
ئەنگوستی
گەورە
ئەستوور
بوو
، با
دوو
ئەنگوست
پانتر
بێ
. *
ئەموست
،
ئەنگوس
،
پەنجە
،
قامک
، (بک.)
تلی
،
تبل
، (جنو. جف.)
کلک
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنگوستیلە
[[ئەنگوست+ئیلە]]
(نت.) ئاڵقەیەکی مەعدەنە (زیاتر:
زێڕ
یا
زێو
) نەقیمێکی بەردی
بە
نرخ
(
یاقووت
،
پیرۆزە
،
ئەڵماس
...)
یا
هەر
بەردێکی دیکەی تێدەگرن و
بۆ
جوانی
دەکرێتە پەنجەوە. ((
تا
ببنە هەواڵی دیدەموستان)) ((
ئەنگوستیلە
دەرخران
لە
دەستان
)) (هەژار:
مەم
و زین-٢٩) * ئەموستییلە،
ئەنگوستەویلە
،
کلکەوانە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنگوستیلەی دروومان
(نت.)، (مک.)
پارچە
مەعدەنێکە
لە
شێوەی کڵاوی
بەڕوو
،
بەڵام
قووڵترە دیوی دەرەوەی
کونج
کونجە
،
لە
کاتی
دروومانا دەیکەنە
سەری
قامکەوە و پاڵی پێ
بە
دەرزییەوە دەنێن، نایەڵێ قامکیان دەرزیی تێڕابچێ. *قووچەکە.
1
2
3
4