«سـ.، نمفـ.» سەرگەردان، دەربەدەر، بێ ماڵ و حاڵ، کەسێکی لە نیشتیمانی خۆی، وڵاتی خۆی دوورکەوتبێتەوە. □ «ئاوارەیی خاکی وەتەن و سەیر و سەفا خۆم» «پامالێ غەمی میحنەت و سەد جەور و جەفا خۆم» «عارف» * تار. تەرە. ڕەهەندە. هەڵوەدا.

«مستـ. لا.» سەرگەردان بوون، لە ماڵ و حاڵ و نیشتیمان دوور کەوتنەوە. * تار بوون. تەرە بوون، هەڵوەدابوون.

دەربەدەر کردن، دووەخستنەوە لە وڵات و لە ماڵ و حاڵ. □ «شێخ عەلی خۆ تۆ منت ئاوارە کرد و دەربەدەر» «چاکە هەجوێکت بکەم ئەمما موفید و موختەسەر» «ڕەزا ـ ٥٩» * تاراندن. تەرە کردن. ڕەهەندەکردن. هەڵوەداکردن.

«حمسـ.» بێ خانومانی، حاڵەتی دوورکەوتنەوە لە ماڵ و حاڵ و نیشتیمان. دووری لە وڵات: ئەگەر ئەمە ئاوارەیی نەبێ، ئەدی ئاوارەیی چۆنە. * سەرگەردانی، دەربەردەری.

(نا.)١- کۆمەڵە دەنگێکی کەبە هەوای تایبەتی جۆر بە جۆری مۆسیقا لە دەمی ئادەمیزاد یا هەندێ باڵندە دێتەدەر. □ «ئەمە نا قازه، نە بازه، ئەمە بولبولی خۆشاوازە «خۆش ئاواز» » «فۆلکلۆر». «وەکوو یەک دێتە بەر گوێی پیاوی ئەحمەق» «سەفیری بولبول و ئاوازی لەقلەق» «ڕەزا» ٢- دەنگی ئامرازی مۆسیقا بە هەوای تایبەتی. ٣- ناوە بۆ کچان. هس.: مەواچۆ، ماچێ، ماچان «هو.»، وات، واتە.

«نا.» ناوبانگ، شۆرەت.: ئاوازەی نان بدەیی و جوامێری ئەم بنەماڵە بە هەموو لایێکدا بڵاو بۆتەوە.

«نتـ.»، «سنـ.» ئەو کەسەی گۆرانی و مەقامان دەڵێ. * خۆشخوان، گۆییندە. «بکـ.» دەنگبێژ، ستران بێژ.

«سـ.»، «سنـ.» ١- چۆل و هۆل. ٢- بەتاڵ ٣- خانوێکی گەورەی کەسی تێدا نەبێ. ٤- بیابانێکی هیچ ئاوەدانی لێوە دیار نەبێ «تمـ: مخـ. جـ ١، ل ـ ٢٥»، هس «هو.» واق «= بەتاڵ».

«نتـ.»، «مکـ.» تم: ئاوان.

«کعر.»، «نمسـ.» وەدەست خستن و دەست بەسەردا گرتنی شتێک بە فڕ و فێڵ یا بە هەر جۆرێکی تر.: بۆچی ئاوانتەیە؟ *هاوانتە، هەوانتە.

«کعر.» ۱- «نفا.» کەسێکی بە فڕ و فێڵ و کەڵەک دەست بەسەر ماڵی خەڵکدا بگرێ: ئاوانتەچی وەک خۆی هەر نابێتەوە. ۲- «سفا.» حاڵی کابرایەکی ئاوا: تووشی کابرایەکی ئاوانتەچی بووین دەیویست هەڵمان خەڵەتێنێ

«نتـ.»، «سنـ.» تم: ۲_ئاوەدانی.

«نت، »، «مکـ.» ١- دۆست و رەفیق، دەستە برا «بۆ کار و باری کومەڵایەتی و سیاسی و خوێندن و...» : ئاواڵ دەرس. ئاواڵ زاوا. ئاواڵ کلاس. ٢- هاوتا، هاوچەشن، شێوە.: ئاواڵ کراس. جا تۆ خۆت دەکەیە ئاواڵی خدر؟. تۆ ئاواڵی ئەم مناڵەی لێی دەدەی؟ قەڵەمەکەی تۆش ئاوالی ئەوەکەی منە. * ئاوەڵ، هەواڵ. هاواڵ. «بکـ.» هەڤال.

«کو. عا.»، «ستـ.»، «مکـ.» ١- پێوەندی دوو، یا چەند قوتابی کە لە پۆلێکدا، دەخوێنن. ٢- پێوەندی دوو یا چەند فەقێ کە لە حوجرەیێک پێکەوە «ماددە» یێک دەخوێنن.

«ستـ.»، «مکـ.» پێوەندی خزمایەتی نێوان دوو پیاوان کە ژنەکانیان خوشک بن. * ئاوەڵ زاوا، هاوزاوا. «بکـ.» هاڤ لینگ.

«نتـ.»، «مکـ.» پەردەیەکه، لە منداڵدانی ئافرەتا، بۆ ماوەیەک مناڵەکەی لەناودا دەبێ و پاش ئەوەی لە دایکی جیادەبێتەوه، ئەویش فڕی دەدا. * «سیمـ.» ئاوەڵ / 2.

«نتـ.» دەرپێی ژنانە. تێبــ. ـ ڕەنگە ناوهێنانی دەرپێ «ئەویش ژنانە» بە شوورەیی داندرابێ، بۆیە ئەم ناوەیان لێناوە. * ئاوەڵ کراس، ئاوەڵ دامان، دەرپێ. «بکـ.» هەڤال کراس «تمـ: کف، ل ـ ٣١٥».

«حمسـ.»، «مکـ.» تمـ: ئاواڵەتی.

«سمفـ.»، «مکـ.» 1- کراوەوه، لە سەرپشت، دانەخراو «دەرگا». 2- برینێ کە سەری قرتماغەی نەگرتبێ، کوانێکی دەر بووبێ و پێستی لەسەر لاچووبێ. هس.: «بک.» واڵا «=بەتاڵ»

1_لەسەر پشت بوون «دەرگا و پەنجەرە». ۲_دەرخۆنە لەسەر نەبوون «دەیزە و مەنجەڵ و...». ۳_لێک نەنران «دەمی ئادەمیزاد» .: لێی گەڕێ با دەرکەکە ئاواڵە بێ. با سەری مەنجەڵەکە ئاواڵە بێ تا سارد دەبێتەوە. «کابرا لەبەر هەتاو دادەنیشیت و دەمی ئاواڵە بوو مێش بە ناو دەمیدا هاتووچۆیان دەکرد». «بیرەوەریی خۆم».