تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئاگا
[[ پهـ: ئاکاس.] ]
«نا.» ١- خەبەر، هەست □ «ئاگا و خەبەرم لە مردنی خۆم هەبوو، لەو کارە نەبوو.» ● «ئاگای لە مەحموودی بێ زەواد نییە» «کنـ.» ا» بۆ گێلی و تێنەگەییشتوویی کەسێ. ب» بۆ بێ خەبەری کەسێ لە کارێ. ٢ - «سەفا.»، «سنـ.» تمـ: ئاگادار/١ * «بکـ.» ئاگاه «تمـ: کفـ ــ ٣٩»، های «کفـ ــ ٣٠١».
ئاگا لێ بوون
«مستـ. متـ.» چاوەدێری کردن، باڵ بەسەرکێشان و پاراستنی کەسێ یا کەسانی و شتێ: ئاگات لە منداڵەکان بێ مەیەڵە «مەهێڵە» بێ حەیایی بکەن. ئاگات لە باخچەکە بێ مریشک نەچنە ناوی. ئاگایەکتان لە دوکانەکەم بێ تادەچم نوێژ دەکەم. ئاگایەکت لێمان بێ.
ئاگا لێ هەبوون
«مستـ. لا.» تمـ: ئاگادار بوون.: ئاگات لێیە «لێ هەیە» چۆن ئاوڕێشی یەک بوون. خوا لەوسەر ئاگای لێیە من دەستم لەم ئیشەدا نیە.
ئاگا کردن
«مستـ. لا.» هەست پێ کردن، پێ زانین: دەیگوت هەرچی دەمار لە لەشی دایە هەمووی ئاگادەکا. لەشی هێندە سڕ بووە ئاگری پێوەنێی ئاگا ناکا.
بە ئاگا هاتن
«مستـ. لا.» تمـ: ئاگابوونەوە.
وە ئاگا هاتن
«مستـ. لا.» تمـ: ئاگابوونەوە.
ئاگابوونەوە
«مستـ. لا.» وەخەبەر هاتن لە خەو یا مەستی، وەهۆش هاتنەوە لە بێ هۆشی، کە بەسەر یەکێکا هاتبێ جا لەبەر هەرچێکی بێت: خەوی زۆر سووکە لە خشپەی پێ ئاگای دەبێتەوە. پیاوی سەرخۆش بۆ ئاو خواردنەوە ئاگای دەبێتەوە. ئەو نیوەڕۆیە دلێر هێشتا ئاگای نەبۆتەوە. کە عەمەلیاتیان کرد شەو و ڕوژێکی پێچوو یاڵڵا ئاگای بۆوە. * ئاگاهی «هو.» بە ئاگا هاتن، وەئاگا هاتن.
ئاگادار
١- «سفا.» حاڵی کەسێکی بە شتێک یا کارێک بزانێ، خەبەرداری بێ: هەر خۆی ئاگاداری ئەم ئیشە بوو. هەر ئاگادار نەبوون لە دەرەوە چ باسە. * «سنـ.» ئاگا/ ٢٠٢ - «نفا.» کەسێکی یەکێک یا شتێک دەپارێزێ: خوا ئاگاداری بێ ئاگاداری منداڵەکان بە.
ئاگادار بوون
«مستـ. لا.» بە باس و خواس، کارێک یا مەسەلەیێک زانین، خەبەردار بوون. * ئاگا لێ هەبوون.
ئاگادار کردن
«مستـ. متـ.» خەبەردار کردنی کەسێک لە کارێک، لە باسێک یا لە مەسەلەیێک، ڕاگەیاندنی خەبەرێ «لە بابەت هەرچی بێ» بەکەسێ.: ئاگاداری کاووس بکەن یاگای لە خۆی بێ. پێش ئەوەی من بچم خەسرەو ئاگاداری کردبوو.
ئاگاداری
«حمسـ.» ١- زانین، خەبەرداری: بە ئاگاداری دووکەسان پارەکەی بدەنێ. ٢- تمـ: ئاگاداری کردن.
ئاگاداری کردن
«مستـ. متـ.» تمـ: ئاگا لێ بوون.: ئاگاداری مناڵەکانی بکەن با پەرتەوازە نەبن. * ئاگاداری / ٢.
ئاگاهی
«حمسـ.»، «هو.» ١- تمـ: ئاگا بوونەوە □ «دڵە وادەی سوبح نەو وەهارانەن» «وەخت ئاگاهی دەردەدارانەن» «مەولەوی: مکبـ ــ ٢٤٧». ٢- تمـ: ئاگادار / ١ □ «هەوای کۆتایی ناڵەی وێت بیەن» «وە تیرێ هەنی ئاگاهیت نیەن» «مەولەوی: مکبـ ــ ٤٦٣».
ئاگایی
«حمسـ.»، «سنـ.» ١- تمـ: ئاگا. ٢- لێزانین، سەلیقە، پێشکان. سەرڕشتە.