تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 11
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئان
«ئمـ.» ١- ئامرازی کردنه سەرپشکی یەکێکە
لە
بەینی
دوو
کاراندا،
دوو
شتاندا.: ئان
دانیشە
ئان
بڕۆ
، ئان
دوو
ڕۆژ
ئان
سێ
ڕۆژت زیاتر پێ
نەچێ
. ٢- ئامرازی شەرتە.: ئان
بە
گژیدا موچوو، ئان
کە
بە
گژیدا دەچی تێیدا مەیەڵەوە. ٣- ئامرازی
گومان
و
دوو
دڵییە
لە
کارێک.: ئان
ئەم
کابرایە
بێ
ئاقڵه، ئان
ئەوەی
دیوتە
بەراز
نەبوون
. ٤- ئامرازی پێشاندانی ڕێگای جیاجیایە
بۆ
پێکهاتن
و
جێ
بە
جێ
کردنی
کار
و مەبەستێک.: ئەشکەوتەکەی «زەرزی»
هێندە
بەرزه
، ئان
دەبێ
بە
پەیژە
بۆی
سەرکەوی، ئان
بە
گوریس
هەڵت کێشن. *
یا
،
یان
. تێبــ. ــ جیاکردنەوەی
ئەو
کارانەی
بەم
«
وشە
»
یە
پێکدێن، ڕێگای
ئەوە
ناگرێ
کە
کە
خاسیەتێکی موشتەرەک
لە
هەمواندا
بەدی
بکرێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢-ئان
[[پهـ: ئان]]
«ئمـ.» ١- پاشبەندی جەمعە
بۆ
ناوان: ترکان، کوردان، عەجەمان،
چاوانی
دەردێنم. □ «سووریلەی
خوریلە
هەرمێیانیش دەخوا و درۆیانیش
دەکا
». *
گەل
، «ــ ئێل»،
یەل
. ٢-
بە
دوای
ئەو
ناوانەوە دەنووسێ
کە
کات
پێشان
دەدەن.:
ئێواران
،
بەیانیان
،
بەرە
جێژنان
،
بەهاران
،
خەرمانان
،
ڕۆژان
،
نوێژی
خەوتنان
. ٣-
بە
دوای جێگاوە دەنوسێ:
ئێران
،
بەرانان
«شاخێکە نیزیکی سلەیمانی»، دیلمان، سیدەکان،
سەرقەبران
،
شۆڕان
، لەندی
شێخان
«شاخێکە
لە
کوردستانی
ئێران
». ٤- نیشانەی درێژخایێنی کارێکە: گەڵارێزان، مێوەگەنان. ٥- پاشبەندی سفەتی فاعیلییە.:
ڕەوان
،
پەشیمان
،
نیگەران
،
هەڵەداوان
. ٦- نیشانەی
ئاهەنگ
و جەژنە.:
خەتەنەسووران
،
خەنەبەندان
. ٧-
بە
دوای سفەتەوە دەنووسێ و دەیکا
بە
ناو.:
ئەستووران
،
باریکان
،
نەرمان
، سوورکان،
ڕاستان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٣- ئان
[ [= عا.: آن]]
«نا.»
دەم
،
کات
، زەمانێکی
کورت
، وەختێکی
کەم
. □ «بخوێنن
چونکە
خو
ێندن
بۆ
دیفاعی تیغی دوژمنتان» «
هەموو
ئان و زەمانێ عەینی
قەڵغان
و سوپەرتانە» «ئەحمەد موختار
جاف
».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئانقەست
[عا. ]
تمـ:
ئەنقەست
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئانی
«پبـ.» ١-
بە
دوای
ناوەوە
دەلکێ و دەیکا
بە
سفەت.:
ژنانی
«پیاوی
ئاکار
ژنانە»،
سەگانی
«
وەکوو
سەگ
زیرەک»، ماینانی «سەروشکڵی
وەکوو
مایین
». ٢-
بە
دوای
هەندێ
سفەتدا
دێ
و دەیکا
بە
ناو:
وشکانی
،
ئاوانی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئانیسک
«نا.»، «مکـ.» حاڵەتێکی
وەکوو
نزگەرەیە
بە
سەر
ئینساندا دێت:
کوڕە
بەس
بگری،
سەرت
بە
ئانیسکانەوە هەڵقەندرا. تێبــ. ــ ا»
لە
ئەنجامی گریانی
زۆر
بە
کوڵ
و
تاو
، هاتوچۆی
هەناسە
لە
سەر
دۆخی نامێنێ و زیاتر
لە
پێویست
،
هەوا
دەچێتە دەروونەوە و
کەمتر
دێتە
دەر
، ئەوەش
کە
دێتە
دەر
تەووژمی
زۆرە
و
بەرەنگاری
ئەو
هەوایە دەبێت
کە
دەچێتە
ژوور
و
پیاو
ئەم
حاڵەی
بە
سەردا
دێ
، فەرقی
دەگەڵ
«
نزگەرە
»
ئەوەیە
کە
«
نزگەرە
» هۆیەکی ئاشکرای
نیە
بەڵام
ئەمە
لە
گریانەوە
پەیدا
دەبێ
. ب»
لە
هەندێ
فەرهەنگی
کوردیدا،
بە
غەڵەت
،
ئەم
وشەیە
بە
«
ئانیشک
»
مەعنا
لێدراوەتەوە. هس.:
نزگەرە
.
نێسکە
«
سەر
هەڵتەکاندنی
ئەسپی
شۆخ
». * بەرەنیسک.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئانیشک
«نا.» ١-
ئەو
جمگەیە
کە
باسک
و
قۆڵی
ئادەمیزاد
تێکدەکاتەوه،
ئەو
شوێنەی
دەستی
ئادەمیزادی
لێ
دەنوشتێتەوە. ٢-
ئەو
شوێنەی
لە
قۆڵی
کەوا
و
چاکەت
و...
دا
دەکەوێتە
بەرامبەر
ئانیشکی دەست.: ئانیشکی چۆغەکەی پینەی لێدراوە. * «بکـ.»
ئەنیشک
، عەنیشک.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئانیشکە
[[ئانیشک + ه ـ ئه/١]]
«نتـ.» ١- «مکـ.. سیمـ.»
لوولە
و
گونج
بە
شکڵی زاویەی قاییمە
یا
کەوانه،
لەسەر
سووچی
لوولە
زۆپا
یا
گۆنگەی
ئاو
و
ئەو
جۆرە شتانەدا ــ
بۆ
ئەوەی
سەری
بۆ
لایەکی
تر
وەرچەرخێنن ــ
بە
کار
دەبرێ. ٢- «سیمـ.» ئامرازی ئاشه، دارێکی
دوو
لکە
بە
«
خوانکە
» ی ئاشەوه، پێی
ئاش
بەرز
و
نزم
دەکاتەوە «تمـ: خا: جـ ١، ل ـ ٥٩» * «مکـ.» دانوپۆ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئانە
[[٢- ئان/١ + ه ــ ئه/١]]
«پبـ.» ١-
بە
دوای «
ناو
» و «
سفەت
» ەوە دەنووسێ و دەیانکا
بە
«
قەید
» و مانای «
جۆری
،
بە
شێوەی،
وەکوو
،
وێنه
،
لە
کاتی
و
لە
وەختی»
یان
لێ
زیاد
دەکا
.: ئازایانه، پاڵەوانانه، پیاوانه، مەردانه،
مەستانە
. ٢-
بە
دوای
ناوەوە
دەنووسێ و ناوێکی تازەی
لێ
دروست
دەکا
،
بۆ
«
کرێ
» و هەقی
ئیش
و...
کە
بدرێ
بە
کەسێ.: جێژنانه،
ڕۆژانە
«هەقی
کاری
ڕۆژێکی کرێکار»،
سەرقەڵەمانە
،
مانگانە
«مەعاشی مانگێکی کەسێ»،
کاڵەدڕانە
. ٣-
بە
دوای «
ناو
» ەوە دەلکێ و دەیکا
بە
ناوێکی
تازە
بۆ
کۆمەڵێ
لەو
باج
و پیتاکانەی دەربەگەکانی
کوردستان
لە
جووت
بەندە
و مسکێنانی دەستێنن.:
پووشانه
، ڕۆنانه، سوورانه، فڕووجانه،
مڵکانە
. ٤-
بە
دوای «
ناو
» ەوە دەلکێ و دەیکا
بە
«
سفەت
» .: ئازایەنه،
پیاوانە
. تێبــ. ــ فەرقی «
قەید
» و «
سفەت
»
کە
بەم
پاشبەندە
دروست
دەبن
بەندە
بە
جێگا
ی
دە
کارکردنی
وشە
تازەکەوە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
١-ئانێ
«ئمـ.»، «سیمـ.»، ١- ئامرازی
زەرف
تەواو
دەکا
و «
ناو
» دەکەوێتە نێوانی
هەردوو
کەرتی ئامرازەکە.:
لە
ماڵەوانێ
بووم
،
لە
ژوورەوانێ دانیشتبوو. ٢-
بۆ
تەحدید
بە
کار
دێت:
ئەوەتانێ
،
کامەتانێ
؟ دێتەونێ، ڕۆییشتەوانێ،
وەرە
ژوورەوانێ،
بڕۆ
دەرەوانێ تەماشای
ئاسمان
بکە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢-ئانێ
«پبـ.» «هلـ.» تمـ: ئێن:
تۆپانێ
جگانێ
.