تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئاسا
«پبـ.» دەگەڵ ناوان تەرکیب دەبێ و دەیانکاتە «سفەت» و مەعنای: بە ڕەووشتی، بە شێوەی و بە جۆرایان لێ زیاد دەکا. □ «ئەلا ئەی نەفسی بووم، ئاسا هەتاکەی حیرسی وێرانە» «لەگەڵ ئەم عیشقنازانە، بڕۆ ئازانە بازانە» «نالی: گمـ ــ٥٤» * وەک، وەکوو، وەکی، ئاسایی ١- «سـ.» ئیعتییادی، عادەتی، مەعموولی، تەبیعی، وەکووباوە: پاش بۆمباران ژیانی ئاسایی لە شارەکە دەستی پێکردەوە، شەڕ باری ئاسایی ژیان نیە. ٢- «ئمـ.» بۆ وێکچوون و ویکچواندن بە کار دێت: خۆت ئاسایی. جەندرمە ئاسایی هێشتا نەهاتبووە ژووری ماڵەوە، پالاماری دا مریشکێکی گرت و سەری بڕی. هس.: لاسا.
ئاسان
[[ پهـ: ئاسان ]]
بێ گیروگرفت، بێ ناڕەحەتی// دژوار.: جا ئەمە چیە هەر لێی ئاسانتر نیە، مەسەلەکەی «جەبر» ئەوەند ئاسان بوو خێرا هەڵیان هێنا، شۆڕش بۆ ئازادی هێندەش ئاسان نیە. * هاسان، سانا.
ئاسان بوون
«مستـ. لا.» لەناو چوونی گرانی و دژواری کارێک، بە جۆرێک پێکهاتن و جێ بە جێ بوون و چارە کردنی زەحمەتی تێدا نەمێنێ.: لەوەتی پەنسیلین پەیدا بووە چارەی فەڕەنگیش ئاسان بووە.
ئاسان کردن
[[ مستـ. متـ. ]]
ئاسانسۆر
[[ فرەنسی ]]
ئامرازێکە لە خانوبەرە بەرزەکاندا شوێنی تایبەتی بۆ دەکەن و لە نهۆمێکڕا بۆ نهۆمێکی تر لە باتی پلیکان پێی سەردەکەون یا دێنەخوار.
ئاسانی
[[ پهـ: ئاسانیهـ] ]
«حمسـ.» چلۆنایەتی کار یا قسە و باس و مەوزووعێک، کە پیاو بتوانێ بە بێ زەحمەت و خۆماندووکردن بیکا یان تێی بگا.: بە ئاسانی وەڵامی پرسیارەکانی دایەوە، ئوتۆمبیلەکەمان بە ئاسانی لە چاڵەکە هێنایەدەر. * هاسانی، «بکـ.» سانایی، ساناهی.
ئاسانە
«نتـ.»، «سنـ.، هو.» تمـ: ئاستانە. □ «من شەوێ ناڵەم، جۆش ئاوەردە بۆ» «سەگی ئاسانەت بێدار کەردە بۆ» «ماولەوی: مکبـ ــ ٦»
ئاساییشت
[[ پهـ: ئاساییشن ]]
«نمسـ.» ١- تمـ: حەسانەوە. ٢- هێمنی و ئارامی، بێ قڕە و بڕەیی: پاتشام بە سڵامەت دنیا ئەمن و ئاساییشە. ئەم منداڵانە ئاساییشیان لەم ماڵە هەڵگرتووە. تێبــ. ــ ١- پیتی «ت» ی دوایی ئەم وشەیە لە قسەکردنا لەبەر قورسی دەکەوی یان بە حاڵ دەنگی دەردەکەوێ. ٢- مەسدەری ئەم وشەیە کە لە زمانی کوردیدا بۆتە «حەسانەوە»، ئەم «نمسـ.» ە و «نمغـ.» ی ئاسوودە و «حمسـ.» ی ئاسانی و «سـ.» ی ئاسانی لەپاش جێماوە، لە فارسیشدا دوو مەسدەری «ئاساییدەن» و «ئاسوودەن» ی هەیە.
١-ئاسار
«نا.»، «سنـ.» تمـ: بناغە. □ «ئاساری لەسەر پاداری نەماوە.»، «... ئەگەر مام غەلیفە بزانێ ئاسارمان دەبڕێیە.» «تحفە: جـ ٢ ــ ١١١». تێبــ.: ئەم وشەیە دەگەڵ «آثار» ی عەرەبی کە کەوتۆتە ناو زمانی کوردییەوە جیاوازە. ڕەنگە دەگەڵ ئاسال، بە مانای پایە و بناغە «تمـ: بورهان، عەبباسی ــ ٤١» لە یەک ڕیشە بن. هس.: ئاسەوار.
٢-ئاسار
[ [= عا.: آثار ]]
«نا.» ١- نیشانە و شوێنەوارێکی لە شتێک مابێتەوە □ «وا ئەزانم مووڕزیوی پێستی دەباغجانە بوو» «چونکو ئاساری کەتیرە و جەوت و مازووی پێوە بوو» «ڕەزا ــ٣٥». ٢- پاشماوەی سەنعات و خانوو، ئەشکەوت و نووسینی سەر تاشە بەردان، سکە و کەلوپەلی جۆربەجۆر کە لە ژیانی شارستانێتی کۆنی ئادەمیزاد بە جێ ماوە و لە ژێر خاک دەدۆزرێنەوە و لە عەنتیکەخانە دادەنرێن: بەردەنووسەکەی پەیکوڵی ئاساری «نەرسی» پاتشای ساسانییە. ئەشکەوتی کەرەفتوو لە سەر ڕێگای «سنە» و «سەقز» ە یەکێکە لە ئاسارەکانی کوردستان. تێبــ.: ئەم وشەیە بە شێوەی جەمع لە عەرەبیدا هاتۆتە ناو زمانی کوردی، بەڵام وەکوو «مفرد» دە کار دەکرێت.