تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



پەنابەریی
لە ساڵی 1950 دوای ئەو هەموو ڕووداوانەی کە بە درێژایی 25 سەدەی ڕابردوو بە سەر پەنابەران هاتبوو، کۆمیتەی باڵای پەنابەران، بەم جۆرە زاراوەی پەنابەر پێناسە دەکات:
پەنابەر بەو کەسە دەڵێن کە «بەهۆی تایبەتمەندی ڕەگەزی، ئایینزایی، نەتەوەیی یان باوەڕی سیاسی، لە ترسی دەسبەسەربوون بچێتە دەرەوەی وەڵاتەکەی و بەهۆی ئەم مەترسییەوە نەیهەوێت دووبارە بچێتەوە وەڵاتەکەی خۆی». بەپێی پێناسەی دیوانی نێونەتەوەیی داد، ئەگەر کەسێک لە لایەن دەوڵەتێکەوە کەوتبێتە ژێر گوشار و لەدووی کەوتبن و وەڵاتێکی دیکە لەم ڕێگەوە پشتیوانی لەو کەسە بکات، بەو کەسە دەگوترێ پەنابەر.
پەنابەریەتی شێوازی جۆربەجۆری هەیە کە پەنابەریەتی دیپلۆماتیک یان دەرەکی بەناوبانگترینیانە. پێشێلکاران و تاوانبارانی مافی گشتی، لە جوملەی پەنابەران ناگونجێن. هیچ یاسایەکی نێونەتەوەیی دەوڵەتەکان پێمل ناکات بە بەخشینی مافی پەنابەریەتی بە کەسێک.
پەنابەریی سیاسی
پەنابەریی سیاسی یان پەنابەریی نێوان سنووری، داڵدەبەخشین و هانادان بەو تۆمەتبارە سیاسیانەیە کە لە وەڵاتێکی دیکە بە هۆکاری سیاسی دەکەونە ژێر فشار و ئازار و لە مەترسی دەستگیرکردن یان لەناوچووندا بن.
ڕاسپاردەی باڵای پەنابەرانی نەتەوەیەکگرتووەکان
ئەم ڕاسپاردە لە ژانوییەی 1951 دوو ئەرکی سەرەکی پێ سپێردراوە: یەکەم، ئاسانکاری بۆ پشتیوانی و پاراستنی نێونەتەوەیی پەنابەران. دووهەم، دابینکردنی پێداویستی و کەرەستەی ئابووری و کۆمەڵایەتی و قانوونی بۆ سەقامگیربوونی پەنابەران لەو وەڵاتانەی کە تێیدا دەژین و وەڵاتانی نوێ. بارەگای ئەم ڕاسپاردە لە شاری جنێڤا لە سویسرایە و هەموو کاروباری پەنابەران، بێجگە لەو ئاوارە و پەنابەرانەی کە وەڵاتێکی دیکە بەرپرسیارییەتی بەرعۆدە گرتووە بۆ وێنە ئاوارەکانی فەلەستینی لە ئەستۆ دەگرێ. بوودجەی ئەم ڕێکخراوە لە لایەن دەوڵەتانەوە دابین دەکرێت. ساڵی 1954 خەڵاتی نۆبێلی ئاشتی بەم ڕێکخراوە بەخشرا.